سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: با احداث شهرک تخصصی سیر و موسیر در همدان، دردهای کهنه حوزه فرآوری و نگهداری و صادارت این محصولات درمان خواهد شد.

استان همدان با چهار هزار و 400 هکتار اراضی زیر کشت سیر، رتبه نخست تولید سیر خشک را در کشور به خود اختصاص داده است.

جالب‌تر اینکه سیر همدان نه‌تنها به‌صورت تازه‌خوری استفاده می‌شود، بلکه در فهرست خرید سبد شرکت‌های تولید دارویی و بهداشتی هم قرار دارد و در مصارف صنایع تبدیلی و غذایی استفاده می‌شود.

با این وجود هرچند سیر همدان مرغوبیت بالا، طعم، بو و مزه منحصربه‌فردی دارد، اما برخی مشکلات در مسیر صادرات این محصول هنوز پیش روی فعالان این حوزه کشاورزی است؛ اما طی روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر اینکه قرار است در همدان شهرک تخصصی سیر دایر شود، به گوش می‌رسد. به‌گونه‌ای که اخیراً صحت این خبر از سوی محمدی، فرماندار و نیز قدیمی گرجائی، مدیر جهاد کشاورزی همدان مورد تأیید قرار گرفته؛ بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگویی با سعید میرزائی، دبیر انجمن سیرکاران همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

دبیر انجمن سیرکاران همدان با اشاره به اینکه درحال حاضر 100 کشور جهان با تولید سالانه 27 میلیون تُن در عرصه تولید سیر فعال هستند، گفت: از این مقدار تولید چیزی حدود 92 درصد سهم کشورهای آسیایی است.

سعید میرزائی افزود: دراین‌بین کشور چین با تولید 21 تُن سیر در سال، رتبه نخست تولید این محصول را در جهان به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به اینکه منطبق بر آمار ارائه‌شده از سوی فائو ایران متأسفانه رتبه 25 تولید سیر را در جهان به خود اختصاص داده است، اذعان کرد: استان‌هایی همچون زنجان، خوزستان، مازندران و گیلان از تولیدکنندگان سیر به‌صورت سبز در کشور هستند.

میرزائی با تأکید بر اینکه بخش اعظمی از محصول تولیدشده در این استان‌ها دارای مصرف تازه‌خوری بوده و در فصل بهار برداشت می‌شود، تشریح کرد: دراین‌بین سیر تولیدشده در استان‌های آذربایجان شرقی، همدان، فارس و خراسان سیر تولیدشده را به‌صورت خشک برداشت می‌شود.

دبیر انجمن سیرکاران همدان ادامه داد: با این تفاسیر خوشبختانه استان همدان با تولید سالانه 60 هزارتُن این محصول، سهم 60 درصدی تولید سیر در کشور را به خود اختصاص داده است.

میرزائی افزود: البته اگر بخواهیم در مقایسه با استان‌هایی که سیر را به‌صورت سبز برداشت می‌کنند میزان سیر تولیدشده در همدان را محاسبه کنیم، یقیناً میزان تولید این محصول در همدان چندین‌برابر عدد عنوان‌شده خواهد بود؛ اما از آنجایی که وزن سیر خشک‌شده در مقایسه با سیر تر سبک‌تر بوده، عدد عنوان‌شده کمتر است.

وی با تأکید بر اینکه همدان رتبه نخست تولید سیر در کشور را به خود اختصاص داده، ابراز کرد: از طرفی به‌لحاظ کیفیت محصول رتبه نخست جهانی را به خود اختصاص داده است.

میرزائی با بیان اینکه خوشبختانه‌ سیر همدان همواره به‌لحاظ صادرات به کشورهای اروپایی از جایگاه خاصی برخوردار بوده است، عنوان کرد: این محصول در شهرستان‌های همدان، اسدآباد، بهار و تویسرکان کشت می‌شود.

وی ادامه داد: تأمل‌برانگیزتر اینکه تاکنون با وجود جایگاه این محصول در عرصه صادرات و کشاورزی استان، آن‌گونه که باید، به این محصول پرداخته نشده است.

دبیر انجمن سیرکاران همدان با تأکید بر اینکه طی سال‌های اخیر مشکلاتی که برای سیرکاران با کاهش قیمت محصول ایجاد شد (حتی در برخی موارد منجر به آن شد که کشاورزان زمین زیر کشت را شخم بزنند) زنگ هشداری برای متولیان جهت توجه به این محصول بود، عنوان کرد: به‌گونه‌ای که از سوی اتاق بازرگانی صحبت از لزوم تشکیل انجمن سیرکاران در استان به میان آمد.

وی ادامه داد: در پی برگزاری این نشست‌ها مشکلات پیش روی سیرکاران از سوی تشکل‌ها همچون سیر و سیفی مریانج (دو هزار عضو) و نیز شرکت سیر سولان (با دو هزار عضو فعال هم در عرصه کشت و هم در عرصه فرآوری و بسته‌بندی) مطرح و مورد بررسی قرار گرفت و انجمن عنوان‌شده با عضویت کلیه فعالان عرصه تولید و صنایع مرتبط به این محصول در استان شکل گرفت.

میرزائی با اشاره به آنکه با تشکیل این انجمن جلساتی با حجتی (وزیر وقت جهاد کشاورزی) برگزار و مباحث و مشکلات مطرح شد، عنوان کرد: این جلسات درواقع شروعی برای حل مشکلات مختلف فعالان در عرصه‌های تولید، بسته‌بندی، فرآوری و نگهداری و صادرات این محصول در استان همدان است.

دبیر انجمن سیرکاران همدان با تأکید بر اینکه تاکنون کلیه فرآیند بسته‌بندی و فرآوری این محصول در استان به‎صورت سنتی انجام می‌پذیرد، عنوان کرد: با توجه به مباحثی همچون بو و درعین‌حال اسیدی بودن محصول که ممکن است به زیرساخت‌های شبکه فاضلاب آسیب برساند، مانع از آن شده که اجازه و امکان استقرار واحدهای فرآوری داده شود.

وی افزود: از طرفی در شهر همدان این محصول در محور گردشگری امام زاده محسن(ع) کشت و تولید می‎شود و همین امر این سختگیری‌ها (جهت استقرار واحدهای فرآوری و بسته‌بندی) را دوچندان کرده است.

میرزائی با اشاره به آنکه این‌قبیل مشکلات ما را بر آن داشت تا به فکر ایجاد یک شهرک تخصصی و خصوصی برای این محصول و درعین‌حال موسیر همدان بیفتیم که از جایگاه ویژه‌ای در عرصه کشاورزی اقتصادی برخوردار است، عنوان کرد: همان‌طور که عنوان شد، زیر‌ساخت‌هایی همچون برند بودن سیر همدان در سطح بین‌الملل و نیز دارا بودن رتبه نخست تولید این محصول و درعین‌حال ظرفیت خوب آن برای اشتغال‌زایی‌ ضرورت ایجاد این شهرک را به‌خوبی بیان می‌کند.

وی اضافه کرد: به‌طوری که درحال حاضر شرایط استان به‌لحاظ کیفیت محصول و جایگاه صاداراتی آن به‌گونه‌ای‌ است که حتی محصول سیر دیگر استان‌ها در فصل بهار به همدان منتقل شده و بسته‌بندی و با نام سیر این استان به فروش می‌رسد؛ حال آنکه محصول تولیدشده در همدان از مردادماه به‌صورت خشک برداشت می‌شود.

دبیر انجمن سیر همدان با تأکید بر آنکه ایجاد صنایع فرآوری و بسته‌بندی در بستر این شهرک تخصصی یقیناً علاوه‌بر ایجاد ارزش‌افزوده در حوزه اشتغال‌زایی بیشتر نیز مؤثر خواهد بود، اذعان کرد: درحال حاضر برای فرآوری محصول از سیستم سنتی استفاده کرده و جهت عملیات مروراید کردن (دانه کردن و پوست کندن) سیر این محصول در درب خانه‌های روستایی توزیع و به‌ازای هر کیلو سیر مروارید به آن‌ها دو هزار و 500 تومان پرداخت می‌کنیم.

وی افزود: درواقع ایجاد این شهرک ما را در عرصه جلوگیری از خام‌فروشی محصول کمک خواهد کرد.

      زمینی 30 هکتاری از اراضی دولتی در اختیار گرفتیم

میرزائی با اشاره به آنکه برای احداث این شهرک زمینی به مساحت 30 هکتار از اراضی دولتی در اختیار ما قرار گرفته، گفت: درعین‌حال کارهای مقدماتی و دریافت استعلامات انجام پذیرفته است؛ متقاضی و درعین‌حال متولی اجرای پروژه شرکت تعاونی سیر سولان (که مدریت این مجموعه با بنده است) و اتحادیه تعاونی روستایی شهرستان همدان خواهد بود.

وی با بیان اینکه طبق پیش‌بینی‌ها قرار است در این شهرک حداقل 70 واحد صنعتی در عرصه بسته‌بندی و فرآوری و درعین‌حال کلیه فعالان سیر و موسیر در سطح استان مستقر شده و گِرد هم آیند، عنوان کرد: با تمرکز فعالیت‌ها در این شهرک هم در عرصه بازرگانی و تجارت این محصول و هم در عرصه تولید و کشت آن شاهد تحولی شگرف در استان خواهیم بود.

میرزائی افزود: طبق طرح ارائه حتی درخصوص ژنتیک این محصول نیز قرار است کارهای خوبی در دستورکار قرار گیرد، زیرا طی سال‌های گذشته در پی غفلت از این موضوع شاهد وارد شدن برخی آسیب‌ها بودیم؛ به‌طوری که سیرهایی از دیگر استان‌ها به‌عنوان بذر وارد همدان شد که از کیفیت خوبی برخوردار نبود و درعین‌حال محصول اصیل همدانی در دیگر استان‌ها کشت شد.

دبیر انجمن سیر همدان با تأکید بر آنکه در این شهرک استقرار زنجیره تولید نیز پیش‌بینی شده است، خاطرنشان کرد: این زنجیره از تحقیقات بر روی بذر آغاز شد و تا مرحله تولید ارقام مختلف سیر همدان را شامل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه استقرار سردخانه سیر، صنایع بسته‌بندی، سورت‌بندی، فرآوری و تبدیلی نیز در این بستر( شهرک سیر و موسیر) پیش‌بینی شده است، گفت: تا چندی پیش سردخانه‌ای در استان برای نگهداری سیر نداشتیم.

میرزائی افزود: بر این اساس اگر کسی به دنبال نگهداری سیر بود، می‌بایست محصول تولیدشده را به سردخانه‌های موجود در کرج منتقل می‌کرد.

دبیر انجمن سیر همدان با تأکید بر اینکه خوشبختانه طی چندسال اخیر احداث چند سردخانه در دستور کار قرار گرفته است، اذعان کرد: علاوه‎بر این درحال حاضر فرصت چندانی برای صادرات سیر همدان وجود ندارد، زیرا محصول تولیدشده در مردادماه با قرار گرفتن در انبارها و با نزدیک شدن به فصل پاییز جوانه می‌زند؛ بنابراین در این عرصه نیازمند سردخانه نگهداری مجهز و یا انبارهای ویژه نگهداری سیر هستیم.

وی ادامه داد: لازمه این کار استقرار سیستم پرتودهی برای عقیم‌سازی سیر است که علاوه‌بر فراهم کردن فرصت صادارات برای سیر همدان، از ایجاد بازار رقیب در دیگر کشورها جلوگیری خواهد کرد؛ زیرا درحال حاضر ما بهترین و باکیفیت‌ترین محصول را صادر کرده و ممکن است این محصول به‌عنوان بذر مورد کشت در دیگر کشورها قرار گیرد، حال آنکه درصورت عقیم‌سازی این فرصت از دیگر کشورها سلب خواهد شد.

میرزائی با تأکید بر آنکه به دنبال استقرار این سیستم در شهرک تخصصی سیر و موسیر همدان هستیم، تشریح کرد: در این زمینه می‌بایست شرایط به‌گونه‌ای رقم بخورد که این مهم از سوی سرمایه‌گذار بخش خصوصی محقق شود.

وی با تأکید بر آنکه استقرار این واحد پرتودهی ازلحاظ اشتغال‌زایی طرح کارآمدی است، اذعان کرد: طبق طرح ارائه‌شده 40 نفر در سه نوبت کاری در این واحد فعال خواهند شد و درعین‌حال به‌لحاظ توجیه اقتصادی نیز طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده طی دوونیم سال سرمایه اولیه به سرمایه‌گذار باز گردانده می‌شود.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، شهرک تخصصی سیر و موسیر همدان درواقع درمانی خواهد بود بر زخم‌های کهنه حوزه تولید، فرآوری و صادرات این محصول که فعالیت خانواده چهار هزار نفری سیرکاران استان را تحت تأثیر قرار می‎دهد و متحول خواهد کرد، بنابراین انتظار می‌رود این حمایت‌ها و پیگیری‌ها تا نهایی شدن و بهره‌برداری از این شهرک همچنان از سوی متولیان امر در دستور کار قرار گیرد تا خدایی‌ناکرده این پروژه نیز به سرنوشت شهرک سبزی‌کاری که وعده احداث آن به ابتدای دهه 90 باز می‌گردد، دچار نشود.