سپهرغرب، گروه اجتماعی: امروزه اعتیاد به اینترنت یکی از مشکلاتی است که اکثر افراد به آن دچار هستند اما علائم و مشکلاتی که این اعتیاد دارد را نمی‌دانند.

اعتیاد به اینترنت، اعتیادی رفتاری است که در آن، فرد به استفاده از اینترنت یا سایر دستگاه‌های آنلاین وابسته می‌شود تا از این طریق با استرس‌های زندگی مقابله کند. اعتیاد به اینترنت به‌طور گسترده‌ای پذیرفته‌شده است، به‌ویژه در کشورهایی که این اعتیاد، تعداد بسیار زیادی از مردم را تحت تأثیر قرار داده است؛ برای نمونه در کره‌ جنوبی، اعتیاد به اینترنت یکی از مشکلات سلامتی ملی به شمار می‌آید. جالب است بدانید اغلب تحقیقات مرتبط با موضوع اعتیاد به اینترنت در آسیا انجام شده است. البته این مسئله در کشورهای توسعه‌یافته‌ آمریکای شمالی و اروپا نیز به نگرانی روبه رشدی تبدیل شده است.

     مهم‌ترین مواردی که باید در مورد اعتیاد به اینترنت بدانید

1. اعتیاد به اینترنت هنوز هم به‌طور رسمی، اختلالی روانی در نظر گرفته نمی‌شود. باوجوداینکه محققان، معیارهایی تشخیصی برای اعتیاد به اینترنت تعیین کرده‌اند، این معیارها در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) گنجانده نشده‌اند. اختلال اعتیاد به بازی‌های اینترنتی در این راهنما به‌عنوان مسئله‌ای نیازمند مطالعه‌ بیشتر گنجانده‌شده و اعتیاد به اینترنت نیز به‌عنوان حوزه‌ای تخصصی در حال رشد است.

2. دست‌کم سه نوع اعتیاد به اینترنت شناسایی شده است: اعتیاد به بازی‌های ویدئویی، اعتیاد به دیدن وب‌سایت‌های غیراخلاقی و اعتیاد به قمار آنلاین.

3. بررسی و مطالعه‌ی اعتیاد به دستگاه‌های همراه مانند تلفن‌های همراه و گوشی‌های هوشمند و اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک در حال افزایش است. البته ممکن است این انواع مختلف اعتیاد، هم‌پوشانی‌هایی با یکدیگر داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، قمار آنلاین به بازی‌های آنلاین مربوط است و بازی‌های آنلاین نیز ممکن است دارای عناصری باشد که موجب تحریک احساسات جنسی شود.

4. ارسال محتوای غیراخلاقی، افراد زیادی را گرفتار کرده است.

5. راه‌هایی برای درمان اعتیاد به اینترنت وجود دارد، ولی تعداد مراکز تخصصی درمان اعتیاد به اینترنت (در صورت وجود چنین مراکزی در همه‌ی نقاط دنیا) بسیار اندک است. البته روان‌شناسانی که از دانش لازم در خصوص درمان اعتیاد برخوردار هستند، می‌توانند به این افراد کمک کنند.

     نشانه‌های اعتیاد به اینترنت

ازآنجاکه اعتیاد به اینترنت رسماً به‌عنوان اختلالی اعتیادآور پذیرفته نشده است، شاید تشخیص آن دشوار باشد. چند کارشناس برجسته در زمینه‌ اعتیاد رفتاری، با بررسی‌های خود به دانش موجود در خصوص نشانه‌های اعتیاد به اینترنت افزوده‌اند. به‌طورکلی تمام انواع اعتیاد به اینترنت از چهار مؤلفه‌ زیر برخوردار است:

     نشانه‌های استفاده‌ بیش‌ازحد از اینترنت

باوجود توافق بر سر اینکه استفاده‌ی بیش‌ازحد از اینترنت، یکی از نشانه‌های مهم اعتیاد به اینترنت است، هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید دقیقاً چه مدت استفاده از رایانه، استفاده‌ بیش‌ازحد به شمار می‌رود. اگرچه در دستور‌العمل‌ها گفته‌شده نباید بیش از دو ساعت در روز از رایانه استفاده کنیم، این گفته برای افرادی که برای کار یا مطالعه از رایانه استفاده می‌کنند، غیرمنطقی است. بعضی از مؤلفین، عبارت «برای استفاده‌های غیرضروری» را نیز به این شرط اضافه کرده‌اند، ولی ازنظر فردی معتاد به اینترنت، تمام موارد استفاده‌ از رایانه ضروری به شمار می‌رود.

در ادامه بعضی از سؤالات موجود در ابزارهای ارزیابی اعتیاد به اینترنت را ارائه می‌دهیم که به شما کمک می‌کند تا ارزیابی کنید چه میزان استفاده به معنی استفاده‌ بیش‌ازحد است.

     معمولاً چقدر:

بیشتر از زمانی که در ابتدا در نظر داشته‌اید، آنلاین باقی می‌مانید؟

از اطرافیان خود می‌شنوید که به‌دلیل زمانی که در اینترنت سپری می‌کنید، از شما گله می‌کنند؟

می‌گویید یا با خود فکر می‌کنید «فقط چند دقیقه بیشتر در اینترنت بمانم»؟

تلاش می‌کنید زمان سپری‌کردن در اینترنت را کاهش دهید، ولی موفق نمی‌شوید؟

زمانی را که در اینترنت گذرانده‌اید، از دیگران مخفی می‌کنید؟

اگر هرکدام از شرایط گفته‌شده در بالا، هرروز برای شما پیش بیاید، به این معنی است که دچار اعتیاد به اینترنت شده‌اید. 1

     عوامل ایجادکننده و علل اعتیاد به اینترنت

     خجالتی بودن

ارتباط برقرار کردن با افراد دیگر از طریق برنامه‌های اجتماعی، به افراد قابلیت ناشناس ماندن می‌‎دهد. این ویژگی موردعلاقه افراد خجالتی و بی دست‌وپا است تا بتوانند راحت‌تر با دیگران ارتباط برقرار کنند.

     گرایش شخصیتی به اعتیاد

بعضی از افراد، راحت‌تر از دیگران به هرچیزی اعتیاد پیدا می‌کنند. این‌گونه افراد به چیزهای زیادی در زندگی خود اعتیاد دارند که اینترنت نیز نمونه‌ای از آن‌ها است.

     رهایی یافتن

مصرف مواد مخدر به برخی از افراد در جهت تسکین درد‌ها و فشار‌های زندگی موقتاً کمک خواهد کرد. اعتیاد به اینترنت نیز در برخی از افراد موجب فراموش کردن مشکلات زندگی و دغدغه‌های فردی و اجتماعی می‌‎شود.

     ارضای حس هیجان

لایک شدن عکس‌های آپلود شده و یا کسب درآمد از طریق برخی از بازی‌های آنلاین، موجب ایجاد احساس هیجان و سرزندگی در برخی از افراد می‌شود و آن‌ها را به زندگی امیدوار می‌‎کند.

     پاسخ‌های بیوشمیایی

تماشای فیلم‌ها و عکس‌ها در شبکه‌های اجتماعی و یا انجام بازی‌های آنلاین، می‌تواند باعث ترشح هورمون اندورفین و دوپامین ( که باعث ایجاد احساس خوب در فرد می‌‎شود ) در مغز شود که این هورمون باعث بیشتر شدن اعتیاد فرد به اینترنت خواهد شد. 2

     عواقب و پیامدهاى منفى اعتیاد به اینترنت

انزواى اجتماعى: صرف وقت زیاد با این فعالیت‌ها انسان را از محیط اطراف خود غافل کرده و در بلندمدت به روابط صمیمى میان آن‌ها ضربه می‌زند. درحالی‌که، ما به‌هیچ‌وجه مجاز نیستیم که نسبت به ارتباط با والدین و دیگر اعضاى خانواده بی‌اهمیت باشیم.

فروپاشى نظام خانواده: گذراندن بیشتر اوقات با دیگران اهمیت خانواده را در نظر انسان کاهش داده و موجب ازهم‌پاشیده شدن خانواده‌ها می‌شود.

تخریب شخصیت افراد: شخصیت‌هایی که در این دنیاى مجازى ظاهر می‌شوند، اغلب تصنعى و کسانى هستند که خود را از دنیاى واقعى محروم کرده و به یک صفحه‌نمایش کوچک محدودشده‌اند. طبیعى است که چنین افرادى سعى می‌کنند خود را به‌گونه‌ای عرضه کنند که در نظر دیگران بهتر جلوه کنند. بنابراین، افرادى که با چنین کسانى روابط دوستانه برقرار می‌کنند، در حقیقت با افراد مجازى و غیرواقعى ارتباط دارند که درنهایت جز تخریب شخصیت خود فرد حاصلى نخواهد داشت.

به‌هم خوردن روابط کارى: افراد معتاد به اینترنت به‌دلیل بی‌خوابی و کم‌خوابی‌های فراوان نمی‌توانند به‌موقع سرکار حاضر شوند و در صورت تکرار چنین بی‌نظمی‌هایی، از کار اخراج شده و شرایط مطلوب زندگى را از دست خواهند داد. 3

     درمان اعتیاد به اینترنت

اعتیاد هنوز به‌طور رسمی به لیست بیماری‌ها اضافه نشده، اما اگر واقعاً در این رابطه مشکلی دارید و نمی‌توانید خودتان را قانع و کنترل کنید، بهتر است با پزشک صحبت کنید. چراکه این اختلال هم از طریق دارو و هم از طریق روش‌های درمانی دیگر قابل‌درمان است، اما به یاد داشته باشید که تمام دارو‌ها عوارض جانبی خواهند داشت پس بهتر این است که سعی کنید خودتان روی خودتان کار کنید!

تغییر هیچ‌وقت آسان نبوده و نیست، اما همیشه برای رشد و پیشرفت در زندگی لازم است و شاید ترک کردن عادات اینترنتی برایتان دشوار باشد، اما مطمئن باشید که حسرت خوردن برای از دست دادن فرصت‌ها، روابط و روزهایی که از دست می‌دهید بعد‌ها برایتان سخت‌تر و دشوارتر خواهد بود.

با رویکرد درمانی مناسب، حمایت از سوی دیگران و مهم‌تر ازهمه اراده، قطعاً کاهش و از بین بردن وابستگی به اینترنت امری حتمی و ممکن خواهد بود. 4

پی نوشت:

1.www.chetor.com

2.www.namnak.com

3.www.drmohammadkhani.com

4.www.yjc.ir

*نیر زارع کابدول