سپهرغرب، گروه کافه کتاب: دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به اینکه در دنیای امروز متأسفانه شاهد بروز و ظهور افراط‌گرایی دینی هستیم، اظهار کرد: چنین آثاری که توسط روحانیون و اندیشمندان سایر ادیان توحیدی با موضوع اهل‌بیت (علیهم‌السلام) نوشته و منتشر می‌شوند، می‌تواند به تنویر افکار عمومی و شناخت دقیق از دین اسلام منجر شود.

در پی شیوع ویروس کرونا و عدم امکان حضور برگزیدگان بیست‌و‌هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اسقف لئو بوکاردی، سفیر واتیکان در ایران برای دریافت جایزه کریستوفر پُل کلوهسی پژوهشگر برتر این دوره از جایزه جهانی کتاب سال در خانه کتاب و ادبیات ایران حضور یافت. کریستوفر پُل کلوهسی به خاطر نگارش دو کتاب با موضوع حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب (س) موفق به کسب این جایزه شده است.

در ابتدای این دیدار علی فریدونی، مدیرکل دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: خانه کتاب و ادبیات ایران هر سال جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را برگزار می‌کند؛ ویژگی این برنامه این است که آثاری از کلیه کشورها، مورد بحث، بررسی و داوری قرار می‌گیرد که هرسال مراسم پایانی با حضور رئیس‌جمهوری ایران برگزار و به برگزیدگان آن جوایزی اهدا می‌شد؛ اما امسال به دلیل شرایط کرونا این برنامه به روال همه‌ساله برگزار نشد ازاین‌رو در جلسات محدود میزبان نمایندگان سایر کشورها بودیم.

     ایران مقصد خوبی برای اندیشمندان و پژوهشگران دنیا

در ادامه این جلسه، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به این‌که این مؤسسه فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه کتاب، ادبیات و نشر انجام می‌دهد، بیان کرد: این فعالیت‌ها تنها محدود به داخل ایران نیست و جنبه بین‌المللی نیز دارد. به‌عنوان نمونه این مؤسسه مسئول برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که ناشران خارجی نیز در آن حضور دارند؛ همچنین ما در نمایشگاه کتاب سایر کشورها نیز به‌عنوان میهمان شرکت می‌کنیم.

ایوب دهقانکار با بیان این‌که امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا موفق به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌صورت فیزیکی نشدیم، عنوان کرد: این نمایشگاه یکی از بزرگ‌ترین و پر بازدیدترین نمایشگاه‌های دنیاست که هر سال به‌صورت فیزیکی برگزار می‌شد اما امسال نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران را برگزار کردیم و شاهد حضور ناشرانی از کشورهای مختلف ازجمله ناشران ایتالیایی بودیم.

وی همچنین تصریح کرد: یکی دیگر از فعالیت‌های این مؤسسه برگزاری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است. این جایزه همانند سایر فعالیت‌های خانه کتاب و ادبیات ایران بخش داخلی و خارجی دارد که بخش خارجی آن موسوم به جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است. داوران این جایزه آثاری که در یک سال اخیر در حوزه اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی توسط پژوهشگران خارجی نوشته ‌شده‌اند را بررسی می‌کنند و به برگزیدگان آن جایزه تعلق می‌گیرد.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به این‌که امسال تعداد آثاری که مورد ارزیابی قرار گرفت حدود دو هزار عنوان کتاب بود، بیان کرد: به دیگر سخن، ظرف یک سال گذشته این مقدار کتاب توسط پژوهشگران خارجی با موضوع اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی نوشته شده که داوران ما به ارزیابی آن‌ها پرداختند؛ این نشان می‌دهد که کشور ایران در حوزه پژوهش و تحقیق همانند بسیاری موضوعات دیگر مقصد خوبی برای پژوهشگران دنیاست.

     کتاب کلوهسی و امثال آن منجر به وحدت ادیان می‌شود

دهقانکار افزود: چون این جایزه معتبرترین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است داوران ما سخت‌گیری زیادی دارند و امسال از بین دو هزار عنوان تنها پنج اثر انتخاب شد. طبق بررسی ما بسیاری از این آثار که در جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان اثر برتر انتخاب می‌شوند جوایز معتبر دیگری نیز کسب می‌کنند.

وی در ادامه تأکید کرد: برای ما جای خوشحالی دارد که امسال از بین افرادی که موفق به دریافت این جایزه شدند پروفسور کریستوفر پُل کلوهسی نیز بود. مطمئناً شما با آثار وی آشنایی دارید؛ اثر او در دو موضوعی که در خصوص حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) دختر و نوه پیامبر اسلام (ص) نوشته است توسط داوران به‌عنوان اثر برگزیده این دوره انتخاب شد.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین گفت: داوران جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در خصوص دلیل برگزیده شدن این آثار گفتند که علاوه بر ارزش علمی و پژوهشی، جنبه جهان‌شمولی دین اسلام و وحدت ادیان به‌خوبی در این دو اثر مشهود است؛ همچنین این کتاب را به‌عنوان یک اثر علمی و پژوهشی که منجر به وحدت ادیان می‌شود معرفی کردند.

دهقانکار افزود: در بخش‌هایی از کتاب می‌خوانیم که همان‌طور که حضرت مریم (س) به‌عنوان چهره جهانی تنها متعلق به دین مسیحیت نیست و به‌ کل دنیا و بشریت تعلق دارد، حضرت زهرا (س) نیز متعلق به کل بشریت هستند و صرفاً به دین اسلام تعلق ندارند.

وی تأکید کرد: بنده فکر می‌کنم در شرایطی که متأسفانه شاهد بروز جریان‌های افراط‌گرایی دینی در بخش‌های مختلف دنیا به‌ویژه خاورمیانه هستیم چنین آثاری می‌تواند به تنویر افکار عمومی و شناخت دقیق از دین اسلام منجر شود. بر این اساس، دنیا به پژوهشگرانی چون کریستوفر پُل کلوهسی نیاز دارد.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه اظهار کرد: هر سال جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با حضور رئیس‌جمهوری وقت به برگزیدگان این جایزه اهدا می‌شد اما امسال به دلیل شیوع کرونا توفیق حضور برگزیدگان خارجی را نداشتیم و صرفاً با حضور برخی از برگزیدگان داخلی برگزار شد؛ اما درعین‌حال خوشحالیم که از طریق اسقف لئو بوکاردی جوایز و لوحی که به امضای رئیس محترم جمهور رسیده به دست کریستوفر کلوهسی می‌رسد.

دهقانکار همچنین توضیح داد: امیدواریم سطح تعاملات فرهنگی بین دو کشور هم در حوزه تألیف و نشر کتاب و هم در سایر زمینه‌ها ازجمله ادبیات که از فعالیت‌های این مؤسسه است روزبه‌روز بیشتر شود.

     فضای ایران فضایی فرهنگی است

وی نیز در خصوص سخنان سفیر واتیکان، خطاب به وی اظهار کرد: امیدواریم با همین نگاه روابط فرهنگی بین دو کشور را در حوزه‌های دانشگاهی و نخبگانی، جوانان، نویسندگان و شاعران گسترش دهیم. همچنین درباره توصیه دوستتان به شما نیز باید بگویم که ما با 50 درصد آن موافق و با 50 درصد دیگر آن مخالف هستیم. با آن بخشی که درباره تأثیر خواندن دعا و مناجات و انس با کتاب برای تنها نبودن است کاملاً موافقیم، اما در خصوص تنهایی شما در ایران کاملاً مخالف هستیم. ازاین‌رو که صرف‌نظر از جایگاه سیاسی، شما میهمان ما هستید و فرهنگ ایرانی و اسلامی ما نشان داده که میهمانان برای ما عزیز هستند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: فضای کشور ایران فضایی فرهنگی و مشتاق کتاب و مطالعه و نیز حاکی از علاقه‌مندی به خدا و وحدت ادیان است؛

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در پایان از میزان توجه سفیر واتیکان به کتاب و ادبیات ایران و پیگیری و جدیت ایشان در خصوص وحدت ادیان تشکر کرد.

     فرهنگ عاملی برای پذیرش تفاوت‌ها

سفیر واتیکان در ایران، نیز با بیان این‌که حضور در اینجا باعث افتخار من است و گویی این جایزه را از دست رئیس‌جمهوری ایران گرفته و آن را به کریستوفر پُل کلوهسی، پروفسور و پژوهشگر حوزه اسلام و ایران می‌دهم، بیان کرد: کلوهسی استاد مؤسسه اسلام‌شناسی و عرب‌شناسی دانشگاه رم است. جالب‌توجه است که این دومین‌بار است استادی از دانشگاه رم این جایزه را دریافت می‌کند.

اسقف لئو بوکاردی افزود: 25 سال پیش اندیشمندی در کتابی عنوان کرد که تقابل امروز دنیا تقابل فرهنگی است. او در این اثر ذکر کرد که نه اقتصاد و نه ایدئولوژی بلکه فرهنگ است که سبب تقویت و تعامل بین فرهنگ‌ها و تمدن‌ها می‌شود. تاریخ معاصر نشان می‌دهد تقابلی که ایجاد شده اشتباه بوده و فکر می‌کنم فرهنگ تنها چیزی است که سبب شناخت ما شده و عاملی می‌شود تا تفاوت‌های یکدیگر را بپذیریم.

وی ضمن اشاره به صحبت‌های مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در خصوص گروه‌های افراطی بیان کرد: این گروه‌ها عامل گسترش وحشت هستند. فکر می‌کنم ترس از دیگران به دلیل نشناختن آن‌ها است و گمانم فرهنگ تنها ابزاری است که می‌توانیم یکدیگر، فرهنگ‌ها و ارزش‌هایی که به آن‌ها پایبند هستیم را بشناسیم.

سفیر واتیکان در ایران، با بیان این‌که وقتی درباره ایران حرف می‌زنیم درباره تاریخ و فرهنگ چندهزارساله آن سخن می‌گوییم که درواقع باید به این سمت آمده و آن را بیشتر شناخت، اظهار کرد: این کتاب کلوهسی نشانه توجه واتیکان و رم به شناخت و عمیق‌تر شدن نسبت به اسلام و معرفی آن به نسل جدید است؛ این نویسنده که خیلی هم جوان است آثار زیادی درباره مسائل علمی و پژوهشی دارد. کتابی که جایزه جهانی جمهوری اسلامی ایران به آن تعلق گرفت درباره حضرت زهرا سلام‌الله‌علیه دختر پیامبر است در مقاله‌های مختلفی درباره این جایزه و این کتاب نوشته شده است. همچنین او دو کتاب مهم دیگر درباره کربلا که عنصر مهمی در شیعه است نوشته است.

بوکاردی افزود: بین واتیکان و ایران سال‌های سال است که گفت‌وگویی و به شکل خاص گفت‌وگوی بین ادیان وجود دارد. همان‌طور که فرهنگ اسلام برای ما مهم است می‌خواهم مشخص کنم که مسیحیت چه اهمیتی برای پژوهشگران ایرانی دارد. به‌هرحال احساس می‌کنم دانشگاه و مراکز فرهنگی نقش مهمی را ایفا می‌کنند به این دلیل که سبب غنی‌تر شدن فرهنگ می‌شوند.

کتاب پنجره‌ای به سمت دنیا

وی ضمن اشاره به این‌که در بدو سفرم به ایران به‌عنوان سفیر، یکی از دوستانم گفت انسان در ایران خیلی تنها است، اما کسی که می‌تواند کتاب بخواند و عبادت کند هرگز تنها نیست، تصریح کرد: کتاب داشتن یعنی پنجره‌ای به سمت دنیا داشتن و این امر سبب افزایش شناخت ما نسبت به جهان و باعث غنی‌تر شدن شناخت نسبت به خودمان می‌شود.

سفیر واتیکان در ایران افزود: می‌خواهم به‌نوبه خود بابت این جایزه علمی و آکادمیکی که به پروفسور کشور ما داده شده است تشکر کنم و برای ادامه فعالیت‌های علمی و فرهنگی این مؤسسه که می‌تواند فرهنگ شیعه را آن‌طور که باید معرفی کند اظهار امیدواری می‌کنم.

     باید با احترام وارد ایران شد

بوکاردی در پایان مراسم ضمن اشاره به فرهنگ و تمدن غنی ایران، گفت: وقتی آدم به ایران می‌رسد به‌اصطلاح ایتالیایی‌ها، باید با نوک‌پنجه‌هایش راه برود یعنی این‌که با احترام وارد شود. ما در سفارت خود آرشیو غنی از آثاری در حوزه فرهنگ و هنر اسلامی داریم و به‌قدری این‌ها زیاد شدند که کتابخانه‌ها و قفسه‌های جدید اضافه کردیم.