سپهرغرب، گروه کاردانش: رئیس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی گفت: با جایگزینی کشت گیاهان هوشمند سازگار با تغییرات اقلیمی و بازگشت گیاهان فراموش‌شده پس از انقلاب سبز به سبد غذایی مردم می‌توان رونق را به بسیاری از روستاهایی که در اثر خشکی و کم‌آبی امکان کشاورزی را از دست داده‌اند، برگرداند.

بابک ناخدا با اشاره به اهمیت تأمین امنیت غذایی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم امنیت ملی اظهار کرد: در شرایطی که با تغییرات اقلیمی و تنش‌ها و چالش‌های ویرانگر ناشی از آن مانند خشکی، گرما و شوری و همچنین افزایش شدید جمعیت، تأمین غذای سالم و مغذی برای شهروندان روزبه‌روز دشوارتر می‌شود، «بیوتکنولوژی سبز» می‌تواند با ارائه راهکارهای فناورانه به تأمین امنیت غذایی کشور کمک کند.

وی خاطرنشان کرد: کاهش روزافزون منابع آب‌وخاک زراعی سبب شده، امکان کشت محصولات زراعی متداول در مناطق وسیعی از کشور کم و کمتر شود که در این شرایط می‌توان با جایگزینی کشت گیاهان متحمل به خشکی و کم‌آبی به رونق کشاورزی در اراضی نامساعد کشاورزی کمک کرد. گیاهان فراموش‌شده‌ای مثل ارزن و سورگوم که به‌دلیل خواص غذایی بالا و سازگاری با تغییرات اقلیمی و محیط‌زیست به‌عنوان گیاهان هوشمند نیز شناخته می‌شوند، ازجمله گیاهان مناسب برای کشت جایگزین هستند.

رئیس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: در این راستا پژوهشگاه بیوتکنولوژی با تشکیل گروه تحقیقاتی قوی کار روی انواع سورگوم و ارزن دانه‌ای و علوفه‌ای هیبرید و آزاد گرده‌افشان را شروع کرده است. در این راستا نمونه‌های متعددی از ارزن‌های دانه‌ریز و معمولی و دم‌روباهی از جنوب شرق کشور و سایر مناطق جمع‌آوری‌ شده و در تلاشیم بتوانیم با معرفی ارقام مناسب زمینه کشت این گیاهان را در کشور فراهم کنیم.

ناخدا افزود: تلاش‌های بسیار خوب و بی‌سابقه‌ای نیز در زمینه تولید انواع ارزن مرواریدی دانه‌ای و علوفه‌ای هیبرید و آزاد گرده‌افشان و همچنین ارزن انگشتی (که تاکنون در مورد این‌گونه ارزن در کشوری هیچ کاری نشده) صورت گرفته است و امیدواریم که به‌زودی نخستین ارقام جدید هیبرید و آزاد گرده‌افشان ارزن مرواریدی رهاسازی و وارد بازار شوند.

وی تصریح کرد: ارزن مرواریدی بالاترین تحمل به خشکی و گرما را در بین غلات دارد و وقتی گندم و ذرت و برنج قادر به رشد و تولید مناسب در شرایط سخت محیطی نیستند، این گیاه می‌تواند به‌راحتی در شرایط گرم و خشک رشد کند و به‌منظور تولید علوفه و یا تولید دانه برای خوراک دام جایگزین دانه ذرت شود.

وی با اشاره به نابودی ذخایر مرتعی کشور به‌دلیل چرای بی‌رویه دام گفت: در این راستا طرح اصلاح مولکولی و به‌نژادی گراس‌های علوفه‌ای سردسیری و تولید انبوه بذر اصلاح‌شده آن‌ها از اوایل دهه 80 در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد. هدف ما ایجاد چراگاه‌های دست کاشت و بهبود تولید مراتع کشور و تأمین علوفه برای انواع دام است که از عوامل کلیدی در تأمین امنیت غذایی شهروندان به شمار می‌رود. نکته مهم در مورد این گیاهان این است که تأمین علوفه تنها 25 درصد مزایای کشت آن‌هاست و 75 درصد مزایای آن زیست‌محیطی ازجمله ایجاد پوشش گیاهی و جلوگیری از رواناب و سیل و فرسایش خاک و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و حفظ و بهبود تنوع زیستی است. به‌طوری‌که در مناطقی از آذربایجان که نسبت به کشت این گراس‌ها اقدام شده مزارع کشت شده پناهگاه انواع پرندگان و حشرات شده و باعث بهبود تنوع زیستی در منطقه شده است.

رئیس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در پایان با ابراز خرسندی از این‌که مقوله مهم امنیت غذایی به‌عنوان شعار محوری چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران موردتوجه قرار گرفته ابراز امیدواری کرد که با توجه روزافزون به این جنبه از بیوتکنولوژی سبز بتوان گام‌های عملی مؤثرتری برای رفع مشکلات بخش کشاورزی و کاهش واردات در این حوزه برداشت.

چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران به میزبانی انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران و با همکاری دانشگاه یزد و انجمن‌های علمی و مؤسسات پژوهشی این حوزه از 31 مردادماه تا دوم شهریورماه 1400 با شعار «سده 1400: زیست‌فناوری برای امنیت غذایی و سلامت» برگزار می‌شود.