سپهرغرب، گروه فرهنگی: فعالان حوزه نشر با توجه به افزایش قیمت کاغذ در چند هفته گذشته، از احتمال افزایش 50 تا 80 درصد در بهار امسال خبر می‌دهند.

صنعت نشر کشور که طی سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده و فراز و فرودهای بسیاری را از سر گذرانده است، در یک‌سال و چندماه گذشته، پس از شیوع ویروس کرونا با چشمی نگران به آینده می‌نگرد. افزایش چندباره قیمت کاغذ و ملزومات چاپ از یک سو، تعطیلی‌های گاه و بیگاه بر اثر شیوع کرونا از سوی دیگر، کار را برای ناشران، مؤلفان، کتابفروشان و دیگر فعالان این بازار سخت‌ کرده است. براساس آمارهای منتشرشده، میزان چاپ کتاب در کشور طی یک سال گذشته کاهش داشته و برخی از ناشران، از انتشار آثار چاپ‌اولی نیز خودداری می‌کنند تا به‌اصطلاح از خواب سرمایه خود پیشگیری کنند.

در چنین شرایطی، تعطیلی کتابفروشی‌ها در ابتدای سال به‌دلیل پیک چهارم کرونا انتقاداتی را به‌همراه داشت. طی یک هفته اخیر، بارها فعالان این حوزه با ارسال نامه‌ای به وزیر ارشاد خواستار بازگشایی کتابفروشی‌ها و تغییر این رویه شده‌اند. به نظر می‌رسد فضای بازار نشر بیش از آنکه در ماه‌های نخست سال بهاری باشد، پاییزی است. علیرضا سبحانی‌نسب، مدیر نشر جمال، با اشاره به اوضاع و احوال این روزهای بازار نشر گفت: متأسفانه کسانی که قرار بود با خاموش کردن سانتریفیوژ هسته‌ای، اقتصاد کشور را به راه بیندازند، تمام سانتریفیوژ فرهنگی را نیز له کردند و بتن ریختند. با مسئولانی مواجه هستیم که برای بخش فرهنگی هیچ اولویتی قائل نیستند. الآن ناشر باید با بندی 700-800 هزار تومان کاغذ مورد نیاز خود را تهیه و کتاب تولید کند. افزایش قیمت کاغذ طی چندهفته گذشته تأثیرات منفی بر جریان نشر کشور خواهد گذاشت. با توجه به اوضاع پخش و کاهش خرید مردم، کتاب‌های منتشر شده با این قیمت‌ها به راحتی دیگر قابل فروش نیستند.

او در ادامه به تعطیلی کتابفروشی‌ها برای چند هفته مداوم در کشور اشاره و اضافه کرد: تعطیلی کتابفروشی‌ها در چند هفته اخیر پس از سال جدید، کار را برای دست اندرکاران حوزه نشر سخت‌تر کرده است. تصمیمات به این شیوه است که رستوران‌ها بیشتر از کتابفروشی‌ها باز است و کتابفروشی‌ها جزو اولین مشاغلی است که باید در شرایط شیوع کرونا بسته شوند؛ این در حالی است که در دیگر کشورها این رویه معمول نیست. از سوی دیگر، روند حضور مشتریان در کتابفروشی‌ها معمولاً تدریجی و بسیار آرام است، با این حال در مقاطع مختلف بسته شده‌اند.

مدیر نشر جمال ادامه داد: شرایط و تصمیمات گرفته شده، کار را برای ناشران و فعالان نشر دشوار خواهد کرد. کتابفروشی‌ها که تعطیل باشد، پخشی‌ها هم کتابی را که با کاغذ بندی 800 هزار تومان منتشر شده باشد، نمی‌خرد. اگر این روند تا چند ماه دیگر برقرار باشد، اتفاقات بدی در حوزه نشر رخ خواهد داد.

سبحانی نسب در ادامه به اعمال سلیقه‌های شخصی در حمایت از ناشران از سوی نهادهای دولتی اشاره کرد و یادآور شد: در کنار این معضلات و مسائل، درگیر سلیقه‌هایی هستیم که ناشران بسیاری را اذیت می‌کند. یکی از نهادهایی که کتاب برای مردم تهیه می‌کند، با من تماس گرفتند و گفتند که تعدادی از کتاب‌های شما را می‌خریم، به شرط اینکه پی‌دی‌اف کتابتان را نیز در اختیار ما بگذارید تا ما آن را برای استفاده مردم در دوران کرونا در فضای مجازی قرار دهیم. بعد از اینکه جواب منفی من را شنید، دیگر از من کتاب نخرید.

 این چه منطقی است؟ یعنی توقع بر این است که چند جلد از یک مجموعه را بخرند و بعد در ازای پولی که برای خرید این مجلدات می‌دهند، پی‌دی‌اف کتاب را نیز در دست داشته باشند. در پاسخ به این دوستان می‌گویم که پس چه سهمی برای ناشر و نویسنده قائل هستید؟!

این فعال حوزه نشر تصریح کرد: از این دست از مشکلات در این سال‌ها برای ما زیاد رخ داده است. مشکلات و تعطیلی‌های پی در پی از یک سو، رویه نهادهایی که ناشران به آنها دل‌بسته و امیدوار بودند نیز از سوی دیگر. به قول معروف؛ سالی که نکوست از بهارش پیداست. نشر فعلاً هوای پاییزی دارد تا بهاری.

سبحانی‌نسب درباره تصمیم برخی از ناشران در خصوص عدم چاپ کتاب جدید نیز گفت: ما هم فقط به میزانی که از قبل کاغذ داشتیم، داریم کتاب چاپ می‌کنیم. افزایش قیمت کاغذ تأثیر بسیاری بر قیمت کتاب‌ها می‌گذارد که این امر در نهایت میزان خرید را کاهش خواهد داد. کتابی که قبلاً مثلاً 10 هزار تومان بود، الآن باید 15 هزار تومان قیمت‌گذاری شود. به همین دلیل فعلاً دست نگه داشته‌ایم. کتاب‌هایی در دست داریم، اما به امید بهتر شدن اوضاع صبر می‌کنیم.

او با اشاره به نارضایتی ناشران از میزان فروش کتاب‌هایشان در ماه‌های اخیر اضافه کرد: برای سال 1400 که نباید سال 1400 برنامه‌ریزی کرد. ما سال گذشته دادمان درآمد که کاغذهایمان تمام شده است. بین وزارتخانه‌های یک دولت دعوا سر این است که کاغذ به ارشاد بدهیم یا نه. وزارت صمت یک‌طور حرف می‌زند، ارشاد چیز دیگری می‌گوید. می‌گویند فلان تاجر کاغذ خود را آزاد نمی‌کند و....

وی ادامه داد: در سال 99 کاغذ ناشران تقریباً تأمین شد. اگر هم کمبودی داشتیم، کاغذ را در بازار با اختلاف دو برابری از کاغذ دولتی تهیه می‌کردیم، اما الآن این میزان اختلاف به چهار برابر افزایش یافته است. با این اوصاف هم به مصرف‌کنندگان و هم به ناشران و مؤلفان سخت می‌گذرد. مؤلف می‌بیند که کتابش به این راحتی تولید نمی‌شود، ناشر هم می‌بیند که اوضاع اینطور است. 

من نشنیدم که ناشری از میزان فروش خود راضی باشد، بسیاری از ناشران با افت شدید فروش مواجه بوده‌اند.

به گفته مدیر نشر جمال؛ با توجه به افزایش قیمت کاغذ در چند هفته اخیر پیش‌بینی می‌شود که قیمت کتاب در بهار امسال بین 50 تا 80 درصد رشد داشته باشد، زیرا کاغذ سهم قابل‌توجهی در تولید کتاب دارد.