سپهرغرب، گروه خبر: اگر به نرخ روز حساب کنیم، قطار شهری کرمانشاه تاکنون دو هزار میلیارد تومان هزینه برداشته است، پروژه پُرسروصدایی که از همان ابتدا با چالش‌های زیادی مواجه شد، اما به گفته مدیران این طرح، تا آخر امسال با ورود 9 رام قطار شاهد تردد کرمانشاهی‌ها بین «کارمندان» و «میدان آزادی» خواهیم بود.

ایستگاه چهارراه بسیج، هفتمین ایستگاه طراحی‌شده مونوریل کرمانشاه این‌روزها شاهد تلاش کارگران و مهندسان برای احداث سازه آن است.

قطار سبک شهری کرمانشاه از میدان معلم (طاق‌بستان) در شمال شهر تا میدان فردوسی در جنوب شهر تعریف شده، هرچند هنوز بخشی از پروژه در محدوده شکارگاه خسروپرویز (بلوار طاق‌بستان در محدوده ایستگاه اول و دوم قطار) همچنان بلاتکلیف است و میراث فرهنگی اجازه عبور قطار را نمی‌دهد، حتی با وجود ارائه چهار راهکار کارشناسی، هنوز هیچ تصمیمی دراین‌باره گرفته نشده است.

به همین دلیل ایستگاه اول قطار سبک شهری در میدان معلم (اِمM) بلاتکلیف بوده و فاز نخست پروژه از ایستگاه دوم در ابتدای بلوار کارمندان آغاز شده است.

فاز نخست قطار سبک شهری کرمانشاه یک مسیر 6.6 کیلومتری است که هفت ایستگاه دارد؛ از ابتدای بلوار کارمندان (ایستگاه اِم2) تا میدان آزادی (ایستگاه اِم8).

میدان آزادی، ایستگاه مرکزی قطار شهری کرمانشاه بوده و قرار است در چهار طبقه ساخته شود.

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه با بیان اینکه 6 کیلومتر فاز یک قطار سبک شهری آماده روسازی و ریل‌گذاری است، گفت: روسازی شامل یک‌سری متعلقات فنی و مهندسی ازجمله فرش پی یو، نصب صداگیرهای مختلف، ریل‌گذاری، چک ریل، گارد ریل و سایر مسائل فنی بوده که مناقصه آن انجام و پیمانکار نیز مشخص‌ شده است.

«امین سرتیپ‌نیا» در گفت‌وگو با خبرنگار ما افزود: پیمانکار بخش روسازی از اوایل خردادماه جاری عملیات اجرایی را آغاز می‌کند.

وی با بیان اینکه «ریل 49» برای نخستین‌بار در ذوب‌آهن اصفهان درحال تولید است، اظهار کرد: ما مذاکرات لازم را برای خرید و دریافت این ریل از ذوب‌آهن اصفهان انجام داده‌ایم؛ همچنین «سوزن و سوزن کراس‌اوورها» نیز خریداری و بخشی از آن‌ها در انبار سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه دپو شده ‌است.

به گفته‌ سرتیپ‌نیا سوزن‌ها، کراس اوور‌ها و سایر تجهیزات فنی مربوط به بخش روسازی قطار، در گذشته و با هزینه 10 میلیارد تومان به‌صورت کامل خریداری شده‌اند، درحالی که تهیه همین تجهیزات هم‌اکنون با کمتر از 50 میلیارد تومان شدنی نیست.

بخشی از سوزن‌ها، کراس‌اوور‌ها و سایر تجهیزات فنی مربوط به بخش روسازی قطار شهری کرمانشاه در مرکز پسماند شهرداری دپو شده است.

   راه‌اندازی فاز نخست تا آخر سال

سرتیپ‌نیا پیشرفت فیزیکی بخش زیرساخت فاز نخست پروژه را 95 درصد عنوان و اضافه کرد: پیشرفت زیرساخت فاز دو پروژه نیز حدود 30 درصد است که البته تکمیل این فاز هنوز اولویت ما نیست؛ هرچند به ‌صورت مستمر و آرام درحال پیشرفت است.

وی میزان پیشرفت کلی فاز نخست پروژه قطار سبک شهری کرمانشاه را 33 درصد ذکر کرد و گفت: اگر عملیات اجرایی بخش روگذر آغاز شود، این پیشرفت به‌یک‌باره به بالای 70 درصد می‌رسد؛ زیرا بخش زیادی از پروژه مربوط به خرید تجهیزات و نصب ناوگان است.

وی با اشاره به اینکه ریل‌گذاری راه‌آهن کرمانشاه روزانه یک کیلومتر پیشرفت داشت، یادآور شد: با توجه به طول 6 کیلومتری فاز نخست قطار سبک شهری، درصورت تأمین منابع و اعتبارات لازم، می‌توانیم در کمتر از 10 روز ریل‌گذاری را انجام داده و پیشرفت پروژه را به بالای 70 درصد برسانیم.

سرتیپ‌نیا میزان بودجه پروژه برای امسال را 81 میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: همچنین درحال جذب 170 میلیارد تومان اوراق مشارکت هستیم، ضمن اینکه 500 میلیارد تومان اوراق هم برای سال آینده درنظر داریم.

به گفته‌ وی تا پایان امسال فاز نخست قطار سبک شهری از ابتدای کارمندان تا میدان آزادی به بهره‌برداری می‌رسد و شهروندان کرمانشاهی می‌توانند برای جابه‌جایی در این مسیر از قطار استفاده کنند.

فعالیت عمرانی در ایستگاه میدان آزادی، آخرین ایستگاه فاز نخست چرا اینقدر طول کشید؟

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه در پاسخ به اینکه چرا تکمیل قطار سبک شهری کرمانشاه این‌قدر طول کشیده‌ است؟ ابراز کرد: من اهل توجیه نیستم، اما طبق موافقت‌نامه‌ای که در هیئت وزیران تصویب شده، سال 1405 به‌عنوان سال پایانی احداث پروژه قطار سبک شهری کرمانشاه درنظر گرفته ‌شده است؛ زیرا طرح‌های کلان معمولاً زمان‌بر هستند، چنانچه متروی تهران بیش از دو دهه طول کشید.

وی افزود: کل بودجه‌ای هم که دولت تا شهریورماه سال 1399 برای پیشبرد طرح قطار سبک شهری کرمانشاه اختصاص داده، 280 میلیارد تومان بوده‌ است و شهرداری کرمانشاه نیز 30 میلیارد تومان آن هم به‌صورت تهاتر تخصیص داده و درواقع هیچ مبلغی به‌صورت نقدی پرداخت نکرده ‌است.

این مقام مسئول اظهار کرد: اعتبار 280 میلیارد تومانی برای یک پروژه کلانی که در غرب کشور بی‌سابقه است، عدد قابل‌ توجهی محسوب نمی‌شود و طبیعی است که با این شرایط مدت احداث پروژه طولانی‌تر شود.

   تعداد و مشخصات قطار

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه درباره ویژگی‌های قطار سبک شهری کرمانشاه هم گفت: این قطار مسافت 13 کیلومتری شمال تا جنوب شهر را با سرعت 33 کیلومتر در ساعت و در 10 دقیقه طی می‌کند (درصورت حرکت پیوسته و بدون توقف).

سرتیپ‌نیا در پاسخ به اینکه صدای ناشی از حرکت قطار در بخش روگذر چقدر است؟ عنوان کرد: با توجه به داشتن فرش پی یو و عایق‌های صداگیر، میزان صدای تردد قطار زیاد نیست، زیرا فرش پی یو به ضخامت دو سانت روی کل عرشه قرار می‌گیرد و نیز با توجه به اینکه عرشه مسیر حدود 6 متر از سطح خیابان بالاتر است، به کمک صداگیرهایی صدای ایجادشده به سمت آسمان هدایت خواهد شد.

وی همچنین درباره تعداد قطارهایی که در فاز نخست به حرکت درخواهند آمد، گفت: مقرر شده‌ که وزارت کشور تا پایان امسال 36 واگن در اختیار ما بگذارد که ظرفیت هر واگن هم 200 مسافر است؛ این ناوگان در قالب 9 رام چهار واگنی اقدام به جابه‌جایی مسافر می‌کنند، یعنی هر رام 800 مسافر.

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه درباره ایستگاه‌های دو، سه، چهار، پنج و شش (اِم3 تا اِم7) فاز نخست قطار سبک شهری گفت: عرشه این ایستگاه‌ها تا پایان سال احداث خواهد شد، اما بخش معماری آن درصورت همکاری مدیران شهری و استانی و تأمین اعتبار لازم تکمیل خواهد شد؛ درواقع در مرحله نخست راه‌اندازی، قطار توقفی در این ایستگاه‌ها ندارد و تنها در ایستگاه نخست (کارمندان) و ایستگاه آخر (میدان آزادی) توقف خواهد داشت.

وی درباره وضعیت ایستگاه‌ مسجد جامع به‌عنوان نخستین ایستگاه فاز دو قطار سبک شهری اظهار کرد: با توجه به محدودیت‌های اعتباری، ما ایستگاه مسجد جامع (اِم9) را نمی‌سازیم و قطار در آنجا توقفی نخواهد داشت، اما سازه نگهبان آن را ایجاد می‌کنیم و سپس سراغ ایستگاه چهارراه اجاق (اِم10) می‌رویم که یک ایستگاه بزرگ و پُرتردد است.

   شکارگاه خسروپرویز همچنان بلاتکلیف

یکی از اتفاقاتی که از همان ابتدا بخشی از پروژه قطار شهری کرمانشاه را زمین‌گیر کرد و تکمیل آن را در هاله‌ای از ابهام فرو برد، مخالفت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با عبور قطار از شکارگاه خسروپرویز در بلوار طاق بستان بود؛ محدوده بین ایستگاه اول (میدان معلم) و ایستگاه دوم (کارمندان).

با وجود رایزنی‌های مکرر هنوز هم اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه هیچ تصمیمی دراین‌باره نگرفته و ترجیح داده که پروژه را در بلاتکلیفی نگه دارد.

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه دراین‌باره گفت: بیشترین جمعیت کم‌برخوردار شهر کرمانشاه در شهرک آبادانی و مسکن و شهرک ظفر در محدوده ایستگاه میدان معلم هستند؛ درواقع بیشترین مسافر به سمت مرکز شهر و میدان آزادی هم از اینجا تردد می‌کنند، این محدوده حدود 400 هزار نفر جمعیت دارد.

سرتیپ‌نیا اظهار کرد: ما در زمان مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهار راهکار را ارائه کردیم، اما او هیچ‌یک را بررسی خاصی نکرده و در این زمینه کوتاهی شد؛ اکنون و با آمدن مدیرکل جدید امیدواریم راهکارهای ارائه‌شده به‌صورت کارشناسی بررسی و با یکی از آن‌ها موافقت شود.

«احداث مسیر کارمندان تا میدان معلم به‌صورت عبور از زیرزمین و تونل، ریل‌گذاری به‌صورت عبور از سطح خیابان، ادامه طرح در ارتفاع فعلی و عبور از پُل نیایش با ارتفاع بیشتر و درنهایت انحراف مسیر از ایستگاه دوم به سمت انتهای کارمندان و ظفر» چهار راهکاری هستند که از طرف سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه مطالعه و کارشناسی‌ شده و به اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه شده ‌است.

وضعیت قطار شهری کرمانشاه در محدوده شکارگاه خسروپرویز دورنمای روشنی ندارد و ادامه پروژه از این مسیر، همچنان در هاله‌ای از ابهام است.

رئیس سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه اظهار کرد: بهره‌مندی از یک پروژه بزرگ مانند قطار سبک شهری کمترین حق مردم شایسته کرمانشاه است؛ پروژه‌ای که می‌تواند زیرساخت‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی خوبی نیز به ‌همراه داشته باشد و امیدواریم با حمایت و همکاری همه مسئولان و نهادهای متولی، هرچه زودتر به ثمر برسد.

معاون اجرایی سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه هم دراین‌باره گفت: در سال 1400 شاهد جهشی برابر با آنچه تاکنون رخ داده، خواهیم بود؛ زیرا امسال قرارداد روسازی، تکمیل دو ایستگاه، حفاری و لاینینگ تونل فاز دوم، انعقاد قرارداد احداث چهار ایستگاه ابتدایی، قرارداد مشاوره و طراحی بخش مکانیکال و الکتریکال پروژه را خواهیم داشت که همگی به موازات هم درحال پیشرفت هستند و امسال به مراحل امیدوارکننده‌ای خواهند رسید.

مهدی غلامرضایی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: تلاش ما این است که امسال پیشرفت فاز نخست پروژه را تا 80 درصد افزایش دهیم و فقط برخی از ایستگاه‌های فاقد اولویت باقی بمانند؛ البته عرشه این ایستگاه‌ها هم تکمیل می‌شود و قطار فقط از آن ایستگاه‌ها عبور می‌کند.

وی درباره جزئیات قرارداد بخش روسازی فاز یک قطار شهری هم گفت: با برآورد سال گذشته مبلغ این قرارداد حدود 400 میلیارد تومان بوده‌ است که شامل نصب تجهیزات ریلی، سوزن‌ها، کراس‌اوورها و سایر تجهیزاتی بوده که باید روی مسیر نصب و برای حرکت ناوگان آماده شود.

   همه ایستگاه‌ها سه طبقه هستند (جز یکی)

معاون اجرایی سازمان حمل‌ونقل ریلی کرمانشاه اظهار کرد: تمام ایستگاه‌های زیرزمینی قطار سبک شهری در سه‌طبقه احداث می‌شود که طبقه زیرین آن طبقه سکو و محل عبور قطار خواهد بود، طبقه بالای آن هم بلیت‌فروشی و بالاترین طبقه نیز مربوط به تأسیسات است.

وی عنوان کرد: البته در ایستگاه مرکزی (میدان آزادی) علاوه‌‌بر این سه‌طبقه، یک طبقه‌ای هم‌تراز خیابان به‌عنوان بخش تجاری خواهیم داشت که 6 هزار متر از 22 هزار متر مساحت کل ایستگاه را به خود اختصاص می‌دهد.

سازمان قطار شهری کرمانشاه شرکت «پل میر» را به‌عنوان مشاور طراحی و احداث ایستگاه‌ها و «مهندسین مشاور عمران محیط‌زیست» را به‌عنوان مشاور کارهای سیویل (طراحی هندسی راه، طراحی معابر و محوطه‌سازی و غیره) برای قسمت‌های زیرزمینی خط یک قطار شهری شهر کرمانشاه درنظر گرفته است.

سرپرست بخش نظارت شرکت پل میر نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: فاز نخست قطار سبک شهری شامل هفت ایستگاه است که 6 ایستگاه آن به‌صورت روسطحی و ایستگاه چهارراه بسیج (اِم7) و ایستگاه میدان آزادی (اِم8) به‌صورت زیرزمینی است.

علی جمور گفت: ایستگاه نخست در ابتدای کارمندان است که در مرحله انعقاد قرارداد با پیمانکار بوده و ایستگاه پایانی هم میدان آزادی است که در مرحله تکمیل سازه قرار دارد؛ ایستگاه چهارراه بسیج (ام7) نیز درحال ساخت سازه است و سایر ایستگاه‌ها هم در مرحله انعقاد قرارداد هستند و به‌زودی پیمانکار آن‌ها مشخص خواهد شد.

   آخرین وضعیت ساخت‌وساز در ایستگاه میدان آزادی

جمور میزان پیشرفت این ایستگاه را 38 درصد دانست و گفت که تا پایان سال به اتمام و بهره‌برداری می‌رسد.

وی افزود: ایستگاه چهارراه بسیج 16 هزار متر مربع زیربنا دارد که مقرر شده طی یک قرارداد 20 ماهه به بهره‌برداری برسد.

به گفته‌ جمور این ایستگاه تاکنون حدود هفت درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پس‌ از تکمیل سازه، قرارداد معماری ایستگاه هم به مناقصه گذاشته می‌شود.

   آخرین وضعیت فاز دوم

ناظر مقیم بخش تونل شرکت مهندسین مشاور عمران محیط‌زیست نیز درباره وضعیت پیشرفت فاز دوم قطار سبک شهری کرمانشاه گفت: حفاری تونل در حد فاصل ایستگاه میدان آزادی (اِم8) تا سبزه‌میدان (اِم9) در مراحل پایانی قرار دارد.

بهنام رنجبر به خبرنگار ما عنوان کرد: حفاری تونل از دو سمت درحال انجام است و کمتر از 170 متر دیگر باقی مانده که امیدواریم با تأمین اعتبار لازم تا پایان امسال این حفاری هم تمام و پس‌ از لاینینگ (تکمیل سازه بتنی) برای اقدامات بعدی به کارفرما تحویل شود.

   حفاری در باتلاق

یکی از اتفاقات و رویدادهایی که حفاری تونل در فاز دوم قطار سبک شهری را با چالش و کُندی مواجه کرده، وجود منابع آب زیرزمینی در مسیر است؛ به‌طوری که به گفته‌ رنجبر خروجی آب از سینه تونل به سمت میدان آزادی حدود 400 لیتر در دقیقه است و اگر دستگاه پمپاژ فقط سه ساعت خاموش باشد، کل تونل تبدیل به یک دریاچه خواهد شد.

وی افزود: در ایستگاه سبزه‌میدان شرایط وخیم‌تر و میزان خروجی آب دو برابر است، در آنجا هر دقیقه 800 لیتر آب به سطح خیابان پمپاژ می‌شود.

آنچنان که رنجبر گفت، این حجم از آب سبب شده که حفاری تونل به‌سختی و مشقت پیش برود و احتمال حادثه و خطر را مضاعف کند.

کارشناسان شهری معتقدند که تکمیل هر دو فاز قطار سبک شهری کرمانشاه به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه درون‌شهری غرب کشور می‌تواند حدود 400 هزار خودرو فرسوده را از ترافیک عذاب‌آور شهر یک میلیونی کرمانشاه خارج کند و یک تحول شیرین را برای کرمانشاهی‌ها رقم بزند، به شرط اینکه مردم بیش از وعده و حرف، اقدام و عمل ببینند.