شهروندان ویژه فضای مجازی این روزها مورد اعتراض بسیاری از کاربران به‌خصوص فروشگاه‌های اینترنتی هستند. فروشگاه‌هایی که برای بالا بردن تعداد مشتریان خود از میان شلوغی صفحات اینستاگرام مجبور به خرج‌های میلیونی شدند اما دست از پا درازتر از پیش بلاگرنماها بازگشتند. کاربران نیز از حجم تبلیغات و عکس‌های آزاردهنده بلاگرنماها و برخی تبلیغات آن‌ها با فروشگاه‌های معترض هم‌صدا شده‌اند تا آن‌هایی که موجب ضرر‌های میلیونی شده‌اند را آنفالو کنند و یا درباره‌شان اطلاع‌رسانی کنند. بااین‌حال برای برخی سؤال است که چرا بلاگرنماها مضر هستند؟ مگر آن‌ها چه می‌کنند که برخی به آن‌ها معترض‌اند؟ از طرفی با چه دلایلی برخی از طرفداران و شیفته‌های غرق شده در آن‌ها را به خودشان آورد. در این گزارش به‌صورت ویژه به این موضوع می‌پردازیم.

  اثرات اجتماعی

از اثرات منفی بلاگرنماها می‌شود فهرست بلندبالایی نوشت اما اگر بخواهیم چند بخش عمده از اثرات اجتماعی آن‌ها روی مردم و به‌خصوص نسل جوان بنویسیم به این موارد می‌رسیم.

  حسرت‌زدگی

شاید اولین تأثیر اجتماعی منفی بلاگرنماهای ایرانی در فضای شبکه‌های اجتماعی «حسرت‌زدگی» است. توجیه بسیاری از بلاگرنماها از حسرت‌برانگیز بودن عکس‌هایشان این است که ما تنها خوشی‌هایمان را به اشتراک می‌گذاریم اما باید گفت که این‌چنین نیست. انتشار عکس‌های گاهی غیر واقعی و البته طراحی شده تنها یک دلیل وجود دارد آن‌هم حسرت‌زدگی مخاطب است؛ و مخاطب حسرت‌زده هر روز او را دنبال می‌کند تا با خبر شود در زندگی نمایشی بلاگرنما چه چیزهایی می‌گذرد که او حتی ممکن است اسمشان را هم نشنیده باشد. غافل از اینکه او دقیقاً سفیر برانگیختن حسرت‌هاست. حسرت طبعی تبعات اجتماعی زیادی با خودش همراه دارد که ازجمله آن افسردگی و نا‌امیدی به آینده است. چون بسیاری از تلاشگران صنعت‌ها وقتی می‌بینند با بی‌اهمیت‌ترین رفتارها وقتی می‌شود به پول‌های کلان رسید چرا باید برای تولید و رونق کسب‌وکار و حتی پژوهش و علم خودشان را به‌سختی بیندازند.

  ترویج تجمل‌گرایی

بلاگرنماها نه‌تنها استانداردهای زندگی متوسط و روبه‌بالا را جابه‌جا می‌کنند بلکه روی استانداردهای قشر ضعیف تأثیر می‌گذارند و تجمل را در کوچک‌ترین جزییات به‌خصوص در برگزاری مراسم‌های مختلف ازجمله مراسم ازدواج و تولد وارد زندگی آن‌ها می‌کنند. بدیهی جلوه دادن برخی رفتارهای تجمل گرایانه مثل رزرو رستوران‌های مختلف یا آکساسوارهای گران‌قیمت برگزاری تولد که تا چندسال پیش در عمده مراسم‌ها وجود نداشت این روزها شبیه به امر بدیهی به نظر می‌رسد.

  اختلاف میان زن و شوهر

یکی از عمده رفتارهای بلاگرنماهای ایرانی رفتارهای اغراق‌آمیز زن و شوهری و زیر پا گذاشتن این حریم در فضای مجازی بوده است. رفتارهای اغراق‌آمیز زن و شوهری که حتی طبق شنیده‌ها میان خود بلاگرنماها اختلاف انداخته و هر بار تلاش می‌کنند در این رقابت پوچ مراسم‌های ازدواج مجللی روبروی پنجره اینستاگرام بازی کنند. کافی است کامنت‌های حسرت‌زده مخاطبان را نگاه کنید تا به این موضوع بیشتر پی ببرد. کامنت‌هایی که زن‌ها از شوهرهایشان و مردها از همسرانشان گله می‌کنند که چرا آن‌ها برایشان چنین تولدی برگزار نمی‌کنند و هر روز حسرت چنین چیزی را می‌خورند.

  کم کردن جرأت ازدواج

نتیجه بسیاری از بریز و بپاش‌های بلاگرنما تغییرات ذائقه بسیاری از دختران و پسران در سن ازدواج است که حتی منجر به آسیب‌ به آن‌ها هم شده است. بسیاری از دخترخانم‌ها و آقاپسرها با توجه به نیاز‌سازی‌های ایجاد از سوی بلاگرنماها احساس می‌کنند به انجام یک سری مراسم‌های زیادی و یا خریدهای ترویجی و عرفی شده نیاز دارند. چیزی که عملاً ازدواج را سخت می‌کند.

  ترویج رفتارهای غلط

چالش‌های بلاگرنماها و نوع پوشش و حتی رفتارهای آن‌ها به شکل دائمی و تکرار شونده در شبکه سبب ترویج آن‌ها خواهد شد به‌گونه‌ای که بعد از مدتی شبیه به‌نوعی رفتار عادی اجتماعی می‌شود و این چیزی جز تقلیل شخصیتی نیست. نوع لباس، نوع حرف زدن، نوع روابط زن و شوهری و حتی خانوادگی و حتی مادر فرزندی ازجمله چیزهایی است که بلاگرنماهای زیادی روی آن مانور می‌دهند. مثل کودک‌آزاری‌هایی که بسیاری از مادران بلاگر شبیه به امری طبیعی آن را جلوه دادند. بسیاری نیز در تلاش‌اند هر بار قبح تازه‌ای را بشکنند تا با وایرال شدن پست‌ و خروجی‌شان در این رقابت بزرگ دیده شدن برنده شوند.

  پوچ‌گرایی و پولداری

هرچه پوچ‌تر، پولدار‌تر، هرچه بی‌بندوبار‌تر مشهورتر. این قصه کوتاه و پردرد بلاگرنماهای ایرانی است. حداقل تولید محتوا با دم‌دستی‌ترین چیزها وقتی به‌اندازه کافی پول در جیب بلاگر می‌ریزد چرا این کار را انجام ندهد؟ وقتی با پوچی و بدون هیچ کار مفید می‌شود پولدار شد چرا باید زحمت کشید و به کار سختی مشغول شد که حتی عایده‌اش یک‌دهم این پول نداشته باشد.

همین پوچی باعث تغییر گرایش زیادی در نسل جدید و خانواده‌ها به‌خصوص خانم‌ها شده است. اگر تا دیروز دخترها و پسرها دنبال خلبانی و پزشکی و مهندسی یا رشته‌های هنری بودند امروز بلاگری آن‌هم با همین چیزهای دم‌دستی علاقه امروز آن‌هاست.

  سفیران مصرف‌گرایی

خرید کن، بخر، بپوش، بخور و عکس بگیر و منتشر کن. اگر محتوای صفحه بلاگرنماها را بررسی کنید، آن‌ها یا در حال خرید هستند. یا در حال خوردن و عکس گرفتن با لباس‌های تازه‌شان و در بهترین حالت آدرس رستوران و مزون لباسی را که بابتش حسابی پول گرفته‌اند را به شما بگویند. سفیران مصرف‌گرایی که مخاطبانشان شریک حسرت بریزو بپاش‌هایشان می‌کنند.

  خسارت به صاحبان کسب‌وکار

باوجود همه مضراتی که بلاگرنماها دارند بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی و مجازی که از طریق شبکه‌های اجتماعی فروش و درآمد دارند برای دیده شدن و جذب مخاطب ناچار به تبلیغ دادن به بلاگرنماها هستند؛ اما این همکاری چندان هم به سود کسب‌وکارها نیست و در بسیاری موارد به ضررشان تمام می‌شود. چون خسارات زیادی می‌بینند.

  سوخت سرمایه

به گفته صاحبان کسب‌وکار که در چند وقت اخیر اعتراضاتشان را اعلام کرده‌اند در بسیاری از موارد با اینکه تمام تلاششان را کرده‌اند و هزینه سنگینی را پرداخته‌اند هزینه‌شان سوخت شده و بلاگرنماها خلاف ادعاهایش نمی‌تواند قدرت تبلیغ و نفوذ خوبی ندارد تا دنبال کنندگانش را دعوت کند.

  عدم خروجی مناسب

یکی از بلاهایی که بلاگرنماها بر سر کسب‌وکارهای اینترنتی که برای تبلیغ به آن‌ها مراجعه می‌کنند درمی‌آورند. ریختن فالوورهای فیک و قلابی و در اصطلاح «حمایتی» است. طبق تجربه‌ها و شنیده‌ها بلاگرنماها گروه‌های چند هزارنفری خصوصی دارند و بعد از هر تبلیغ از آن‌ها می‌خواهند که صفحه موردنظر را فالو کنند و به او پیام بدهند؛ اما بعد از مدتی از تبلیغ صفحه موردنظر با ریزش فالوور مواجه می‌شود. چون فالوورهای جذب شده‌اش واقعی نبودند و حتی در موردهای باقیمانده بسیاری اکانت غیرفعال وجود دارد که نه‌تنها اثربخشی ندارد بلکه به ضرر یک صفحه تجاری است.

  عدم تناسب قیمت و خدمت

تعرفه قیمتی بلاگرنماها این روزها بسیار بالاست. به‌طوری‌که حتی یک استوری 15 ثانیه‌ای به 55 میلیون نیز می‌رسد و چون هیچ ضوابط مشخصی وجود ندارد ساعت‌به‌ساعت به شکل رقابتی بالاتر می‌رود. طبق گزارش گردش مالی فقط بلاگرنماها در ایران گفته می‌شود که بیش از هزار میلیارد در سال گذشته گردش مالی وجود داشته است. این مبلغ جدای از گردش مالی آژانس‌های تبلیغاتی است که حتی بلاگرها را به خدمت خودشان درآورده‌اند.

  عدم پشتیبانی و رسیدگی

در دنیای امروز شما اگر یک جنس 100 هزارتومانی خریداری کنید گارانتی دریافت می‌کنید و در صورت ایراد تعویض و یا پولتان پس گرفته می‌شود؛ اما در دنیای بلاگرنماها هیچ پشتیبانی وجود ندارد و در صورت اعتراض به سوخت پول و یا بی‌کیفیت بودن تبلیغ نه‌تنها پولتان سوخت می‌شود بلکه به طور کامل توسط جمعیتی از بلاگرنماها که باهم یک شبکه ایجاد کرده‌اند تهدید به شکایت و یا بلاک دسته‌جمعی می‌شوید.