عنوان‌هایی درخصوص درسشان، شاگردپروری، رابطه با فرزندانشان و اهل خانه و موارد دیگر؛ یادم هست که نمره ایشان درخصوص رفتار با خانواده، بسیار خوب بود و همیشه بیشترین نمره را داشته است. به نظرم این کار خوبی است که فرد از خودش حساب بکشد و به خودش نمره بدهد. ایشان خودشان نمره می‌دادند و این خیلی انصاف می‌خواهد. انسان خیلی باید پایبند قانون و عدل و انصاف باشد که وقتی می‌خواهد به خود نمره بدهد، آن چیزی که هست را بدهد، چون خودش می‌داند و خدایش. البته این کار اختصاص به ایشان نداشته و همواره بزرگان توصیه کرده‌اند که افراد از خودشان حساب بکشند. ایشان هر روز این کار را با این سبک انجام می‌داد و هرروز هم این کار را می‌کرد؛ روزی نبود که از خود حساب نکشد و به خود نمره ندهد و نداند حال و روزش در این اموری که در زندگی دارد، چگونه است. این هم طبق دستور آیات الهی بوده که خودتان از خودتان حساب بکشید، قبل از آنکه کسی از شما حساب بکشد و این به نظرم برای طلبه‌ها و دانشگاهیان و برای همه سرمشق است.
رفتار با خانواده بالاترین نمره آیت‌الله حسن‌زاده
در محاسبه نفس
یک چیز جالب در زندگی ایشان که از گذشته در خاطرم مانده و بسیار جالب بود اینکه ایشان یک دفترچه کوچکی داشتند و در آن سر فصل‌ها و عنوان‌هایی را نوشته بودند و روزانه به خودشان نمره می‌دادند.
ایشان در خانه راحت بودند و حتی برای ما شعر می‌خواندند. «آقاجان» حافظه بسیار خوب و از همان ابتدا به ادبیات علاقه وافری داشت. خودشان هم شاعر بودند؛ از همان زمانی که تازه رفته بودند مدرسه، طبع شعر داشتند و شعر می‌گفتند. الان بعضی اشعار در دیوانشان مربوط به همان سنین جوانی است. یادم نمی‌رود که یکی دو قفسه کتاب پُر از کتاب‌های ادبیات کلاسیک داشتند و دیوان‌ها و تذکره شعرا بود و اهتمام داشتند که یادم هست در مدرسه حقانی برای طلبه‌ها گلستان می‌گفتند و سفارش می‌کردند که ادبیات فارسی را درست بخوانیم و درست بیاموزیم و در خانه هم شعر می‌خواندند. این‌ها را عرض کردم که بگویم ایشان اصلاً در خانه خشک نبودند، ممکن است برخی به اشتباه تصور کنند که باید خشک برخورد کرد؛ اما دین این‌گونه نیست.
* حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالله حسن‌زاده، فرزند ارشد جناب علامه حسن‌زاده آملی
شناسه خبر 48038
