سپهرغرب، گروه خانواده: نه‌فقط در برنامه‌های کودک و داستان‌ها، بلکه در خبرهای حوادث هم وقتی صحبت از ناپدری و نامادری می‌شود، شخصیتی شیطانی که به دنبال دشمنی و کودک‌آزاری است، در ذهن‌ها نقش می‌بندد؛ اما واقعیت چیز دیگری است. ازدواج دوم زن یا مرد دارای فرزند می‌تواند نه‌تنها زندگی هر دو را بلکه آینده و زندگی فرزندان آن‌ها را نیز بهبود ببخشد.

انتشار روزانه گزارش‌ها و اخبار متعدد مورد آزار و اذیت قرار گرفتن فرزندان توسط نامادری یا ناپدری در رسانه‌ها ما را نسبت به ازدواج مجدد بدبین و حساس کرده است. این تصور قالبی و اشتباه از ناپدری و نامادری به حدی در اذهان جاافتاده که کودکان به‌ویژه در سنین پایین نمی‌توانند پس از مرگ یا طلاق والدین خود، حضور شخص دیگری را به‌عنوان پدر یا مادر جدید تصور کنند؛ ازاین‌رو اغلب والدین بیوه‌شده ترجیح می‌دهند به‌کلی قید ازدواج را زده و یا حداقل تا سال‌ها به‌تنهایی فرزندان خود را بزرگ کنند و حتی اگر مجبور باشند با مشکلاتی مانند نداشتن وقت کافی برای رسیدگی به فرزندان، تنهایی، مسائل مالی، نگاه اجتماعی مردم و... مواجه شوند.

انتخاب همسر برای ازدواج مجدد به‌مراتب سخت‌تر از ازدواج اول است؛ اگر انتخاب با شناخت درست و ترسیم مناسب از وضعیت زندگی (داشتن فرزندان کوچک و بزرگ) صورت نگیرد و با شکست همراه شود، آثار روحی روانی و حتی جسمانی مخربی برای افراد به همراه خواهد داشت.

     ترجیح تنهایی بر ازدواج مجدد

تنهایی برای مردان و مضیقه‌های مالی برای زنان، شایع‌ترین مشکلات بعد از فوت یا طلاق همسر است. مردان عمدتاً برای رفع تنهایی، رسیدگی و تربیت فرزندان و زنان به جهت رفع نیاز روحی و عاطفی، رهایی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی اقدام به ازدواج مجدد می‌کنند.

تصمیم به ‌مجرد ماندن پس از جدایی یا فوت همسر در زنان بیش از مردان است. بنا به اعلام مرتضی میرباقری قائم‌مقام وزیر کشور در امور فرهنگی و اجتماعی، آمارهای سال 94 نشان می‌دهد فقط 10 درصد زنان به ازدواج مجدد پس از طلاق روی آورده‌اند، در حالی‌ که این آمار برای مردان 90 درصد بوده است.

علت آمار بالای زنانی که پس از ناکامی در ازدواج اول، دیگر سراغ تشکیل خانواده مجدد نمی‌روند را می‌توان در وجود فرزندان کوچک و نوجوان، حمایت نکردن بزرگان خانواده و مخالفت آن‌ها، پذیرفته نشدن فرزند از سوی خواستگار، ترس از دست دادن یا حمایت نشدن فرزند از طرف مقابل، مخالفت فرزندان، احساس عدم اعتماد به فرد دیگر و... جستجو کرد؛ در برخی از مواقع به دلیل ترس از حرف مردم و یا نگرانی از تأثیر بر زندگی آینده فرزندان، موجب می‌شود که زنان از ازدواج مجدد خودداری کنند.

در فرهنگ ما ازدواج مجدد مردان نسبت به زنان پذیرش بیشتری دارد؛ عرف جامعه و باورهای عموم ادامه زندگی مجردی برای مرد بی‌همسر را سخت و طاقت‌فرسا و ازدواج مجدد را حق او می‌داند؛ اما در مورد زنان جامعه به‌شدت در مقابل ازدواج مجدد آن‌ها مقاومت نشان می‌دهد و این مقاومت روانی نیز به فرزندان و یا حتی خود خانواده زن نیز تسری می‌یابد؛ از سوی دیگر بسیاری از مردان پس از طلاق شرط واگذاری حضانت فرزندان به زن خود را عدم ازدواج مجدد اعلام می‌کنند. درصورت فوت مرد، خانواده او پذیرش مناسبی نسبت به ازدواج عروسشان ندارند و با نگهداری نوه‌هایشان توسط یک ناپدری مخالفت می‌کنند. همه این موارد دست‌به‌دست هم می‌دهند تا ازدواج مجدد زنان سخت‌تر شود.

     چگونه فرزندان پدر و مادر جدید را بپذیرند؟

برخلاف تصورات عموم که فرزندان کوچک درک درستی از ازدواج مجدد نداشته و به‌آسانی با آن کنار می‌آیند، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فرزندان کوچک نسبت به بزرگ‌ترها حساسیت بیشتری را نسبت به ازدواج والدین خود نشان داده و با مشکلات روحی و روانی بسیاری مواجه می‌شوند.

اغلب فرزندان رابطه خوبی با عضو جدید ندارند و ارتباط با او را به‌نوعی خیانت به والد اصلی خود می‌دانند. از سوی دیگر آن‌ها همسر جدید والدشان را دزد محبت و آرامش زندگی خود به حساب می‌آورند؛ ازنظر آن‌ها عضو جدید خانواده مانع دیده شدن و توجه کردن مادر یا پدرشان به او و خواهر و برادرهایش می‌شود و آن‌ها را دائماً مورد ظلم قرار می‌دهد؛ این تصوری است که رسانه‌ها در ذهن کودکان ایجاد کرده‌اند.

     مهم‌ترین نکات برخورد با فرزندان در ازدواج مجدد:

1- نباید بلافاصله بعد فوت یا جدایی از همسر ازدواج کنید، بلکه باید حداقل دو سال برای کنار آمدن با شرایط به‌وجود آمده، دست نگه‌ دارید.

2- علاوه بر انتخاب صحیح همسر (فردی که به‌راستی فرزندان شما را همچون فرزند خود بداند)، باید به‌طور منطقی با فرزندان خود گفت‌وگو کنید.

3-فرزندان را پیش از ازدواج به همسر مورد نظرتان معرفی کنید.

4- هرگز نباید همه‌چیز را به زمان، اتفاقات و شانس واگذار کرد، بلکه باید پیش از ازدواج فرزندان را نسبت به اهمیت این مقوله توجیه کنید.

5- چه زن و چه مرد هرگز نباید به فرزندانتان بگویید که «من آن‌قدر تو را دوست دارم که هیچ‌وقت ازدواج نمی‌کنم»، این انتظار غلطی است که برای فرزندان ایجاد می‌شود.

6-حتی درصورت پذیرش ازدواج مجدد، از به دنیا آوردن فرزند جدید تا چند سال خودداری کنید؛ زیرا به دنیا آمدن فرزند جدید حتی به‌مراتب از پذیرش ازدواج والدین برای آن‌ها سنگین‌تر است.

ازهم‌گسیختگی خانواده‌ها در اثر فوت و طلاق واقعیتی انکارناپذیر است، گاه پیامدهای ناشی از این آن با ازدواج موفقی پایان می‌یابد و گاه نیز موانعی بر سر راه افراد بی‌همسر قرار گرفته که شانس تجربه زندگی دیگری را از آن‌ها می‌گیرد. به‌هرحال اداره یک زندگی به‌ویژه در جامعه ما با وجود مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراوان بسیار مشکل است. دراین‌بین برخورد مناسب با فرزندان و انتخاب با چشم ‌باز برای تشکیل یک زندگی، می‌تواند نویدبخش بازگردانده شدن آرامش به زندگی خانوادگی باشد.

*محدثه امیری‌مقدم