بحران کم‌آبی در ایران، به‌ویژه در مناطق مرکزی و نیمه‌خشک کشور، به یکی از چالش‌های جدی تبدیل شده است اما از مهم‌ترین عوامل این بحران مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی است که غالباً به‌صورت سنتی و با بهره‌وری اندک انجام می‌شود؛ در کنار آن عدم رعایت الگوی کشت نیز نقش اساسی در تشدید این بحران دارد.
کشت برنج به‌عنوان محصول آب‌بر در همه استان‌های کشور به غیر از استان‌های شمالی کشور ممنوع شده اما بیشتر استان‌هایی که کشت برنج در آن‌ها ممنوع است، زیر کشت برنج می‌روند به طوری که برنج تولیدی در استان‌هایی مانند لرستان، اصفهان، خوزستان، کرمانشاه، قزوین، ایلام و حتی تهران در بازار عرضه می‌شود و برخی آن‌ها مانند لنجان اصفهان و عنبربوی شهرهای جنوبی کشور برای خود جایگاه تجاری پیدا کرده است.
*کشت برنج در استان‌های غیرمجاز
کشت برنج در استان‌هایی همچون اصفهان و در کل غیر شمال کشور به‌دلیل شرایط اقلیمی و منابع آبی محدود برای این محصول مناسب نیستند اما منافع اقتصادی مورد انتظار کشاورزان باعث شده که این کشت همچنان ادامه یابد.
کشت برنج، به‌دلیل نیاز آبی بسیار زیاد، فشار زیادی به منابع آبی زیرزمینی و سطحی وارد می‌کند و موجب کاهش شدید ذخایر آب در این مناطق می‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که ادامه این روند می‌تواند به تشدید بحران آب در استان‌های مرکزی ایران منجر شود.
*چرایی کشت برنج در استان‌های ممنوعه
کشت برنج در استان‌های غیرمجاز و مناطق ممنوعه باوجود محدودیت‌‌های ایجادی همچنان ادامه دارد زیرا الگوی کشت در کشور ضمانت اجرایی ندارد.
قیمت بالای برنج در کشور که حتی به‌مراتب بالاتر از نرخ‌های جهانی است باعث شده که تمایل زیادی برای کشت این محصول در میان کشاورزان وجود داشته باشد اما از طرفی بالارفتن قیمت زمین در شمال کشور در نتیجه تبدیل اراضی کشاورزی به ویلا باعث شده که تمایل زیادی برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی و در نتیجه توقف تولید داشته باشند.
بر اساس قانون در استان‌هایی که برای کشاورزان محدودیت‌های کشت ایجاد شده باید کشت جایگزین و غرامتی بابت حق نکاشت پرداخت شود اما به‌طور معمول اعتبارات لازم برای پرداخت این حق به کشاورزان تأمین نمی‌شود و در نتیجه نمی‌توان انتظار رفتارهای سلبی علیه کشاورزانی داشت که اقدام به کاشت محصولاتی مانند برنج در استان‌های ممنوعه می‌کنند.