امروز صنعت بهداشت و درمان با رویکردهای محیط زیستی پایدار و اقتصادی سالم از مبلغان اصلی حفظ محیط زیست است زیرا بخش بهداشت و درمان علاوه بر نقش سنتی خود در ارائه مراقبت‌های درمانی با کیفیت، با کاهش پیامدهای محیط زیستی خود می‌تواند مزایای مشترک بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد نموده و سلامتی مردم را بهبود بخشد.

29 خردادماه 97 بود که‌ در سفر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همدان با احداث بیمارستان یک‌‌هزار تختخوابی امام خمینی (ره) در همدان موافقت شد.

در نشستی که سیدحسن قاضی‎‌زاده‌‎هاشمی، وزیر بهداشت وقت با استاندار و مجمع نمایندگان همدان در آن برهه زمانی برگزار کرد، عنوان شد که با توجه به موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های موجود در همدان، این استان ظرفیت احداث بیمارستان یک‌‎هزار تختخوابی را دارد.

سپس وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از مسئولان و نمایندگان استان همدان در خانه ملت خواست با هماهنگی و پیگیری، این طرح را سریعاً اجرا کرده و به پایان برسانند؛ اما با گذشت حدود سه سال از مطرح و مصوب شدن این پروژه، هنوز شاهد کلنگ‌زنی آن نیستیم؛ بر این اساس با توجه به اینکه پروژه از سوی نمایندگان مجلس بارها به‌‎عنوان پروژه تأثیرگذار در عرصه گردشگری سلامت نام برده شده است، طی سه سال گذشته بارها و بارها به لزوم تسریع در فرآیند مطالعاتی و جانمایی صحیح پروژه پرداختیم، به‌گونه‌ای که طبق پیگیری سپهرغرب در خصوص این پروژه نشان می‌دهد طی چند سال گذشته بارها در خصوص جانمایی این پروژه مباحثی مطرح شده است به‌طوری‌که آبان ماه سال گذشته، نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای اجرای پروژه، زمینی از طریق شهرداری در نزدیکی دانشگاه ‌آزاد اسلامی همدان تأمین شده بود، گفت: اخیراً گزینه دیگری در خصوص جانمایی پروژه مطرح شده است.

حمیدرضا حاجی‌بابایی با اشاره به اینکه زمین پیشنهادی جدید در نزدیکی بیمارستان و بلوار ارتش قرار دارد، تصریح کرد: استاندار و مدیران مرتبط در حال پیگیری برای رسیدن به جمع‏‌بندی در خصوص محل استقرار پروژه هستند.

اما شنیده‌ها حاکی از آن است که گویی از بهمن‌ماه سال گذشته در جلسه‌ای بحث‌برانگیز در محل استانداری با حضور مدیران دستگاه‌های مربوطه، گزینه جدید یعنی منطقه حیدره روی میز مطالعه برای جانمایی قرار گرفته است. حال با توجه به حساسیت ویژه این منطقه در حوزه اکولوژیکی برای شهر همدان برآن شدیم تا در خصوص تبعات زیست‌محیطی این پروژه با تنی چند از مسئولان و کارشناسان در این خصوص گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که ادامه می‌خوانید:

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت از محیط زیست استان همدان با بیان اینکه در خصوص بیمارستان هزار تختخوابی تنها یک مرتبه مکاتبه رسمی از سوی مسئولان با این اداره کل صورت پذیرفته است، گفت: این پروژه مشمول پروژه‌های ماده 23 (پروژه‌های دارای اعتبارات ملی و استانی) می‌شود.

سید عادل عربی با تأکید بر اینکه این پروژه‌ها ملزوم به داشتن پیوست محیط‌زیستی هستند اذعان کرد: در پاسخ به مکاتبه انجام شده اعلام کردیم منطبق با ماده 23 قانون الحاق، ملزم و مشمول ارائه گزارش و یا ارزیابی محیطی زیستی هستند که نوع آن نشأت گرفته از خود پروژه است.

وی با بیان اینکه در این گزارش و یا ارزیابی می‌بایست نحوه مدیریت محیط زیستی این پروژه در بخش‌های مختلف تبیین شود، اظهار کرد: این مهم شامل مباحثی همچون اثرات زیست محیطی این پروژه در موضوعاتی همچون هوا، آب، پسماند، خاک و غیره و نیز راهکارهای پیش‌بینی شده کنترلی برای این اثرات می‌شود.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت از محیط زیست استان همدان با تأکید بر اینکه موضوع نخست، ارزیابی و یا گزارش زیست‌محیطی به بحث ضوابط استقرار پروژه بازمی‌گردد خاطرنشان کرد: این بدان مفهوم است که آیا محل معرفی شده با ضوابط استقرار سازمان حفاظت از محیط زیست همخوانی دارد یا خیر؟

عربی، با بیان اینکه این پروژه همچنان در این مرحله متوقف شده است ابراز کرد: درواقع این پروژه هنوز مورد پیگیری سازمان حفاظت از محیط زیست استان قرار نگرفته چراکه هنوز گزارش ارزیابی از سوی متولیان امر به این اداره کل ارائه داده نشده است.

وی با بیان اینکه به‌محض استعلام رسمی، پیگیر مسئله می‌شویم، ابراز کرد: مشکل ما با پروژه‌های ماده 23 این است که اغلب متولیان امر به‌دنبال اخذ مجوز زیست‌محیطی در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستند حال آنکه اخذ مجوز زمان‌بر است زیرا این گزارش‌ها ابتدا ارائه، سپس مورد دفاع و در نهایت مورد تأیید و یا رد قرار می‌گیرند.

وی افزود: اگر قرار است این پروژه به اجرا درآید می‌بایست استعلام رسمی از محیط زیست استان صورت پذیرفته و در عین حال گزارش ارزیابی مربوطه ارائه‌کننده گزارش، مورد بررسی قرار گیرد.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت از محیط زیست استان همدان با بیان اینکه اگر محل اعتبار پروژه ملی باشد ما اعلام نظر نکرده و تنها نقطه نظرات خود را به دفتر ارزیابی سازمان حفاظت از محیط زیست در مرکز ارائه می‌کنیم خاطر‌نشان کرد: در صورت استانی بودن این اعتبارات امکان اعلام نظر برای اداره کل حفاظت از محیط زیست استان فراهم است.

عربی با اشاره به اینکه البته ضابطه استقرار برای این پروژه با توجه به بیمارستان بودن کاربری آن محدودیتی نداشته و حتی امکان استقرار آن در شهر نیز امکان‌پذیر است اما بحث گزارش ارزیابی مخصوصاً در بحث پسماند و فاضلاب از اهمیت بالایی برخوردار است، اذعان کرد: در صورت وجود مسئله در گزارش توجیهی، از دستگاه متولی خواهان رفع مشکل زیست‌محیطی و ارائه راهکار مدیریت محیط‌زیستی خواهیم شد.

در ادامه رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو نیز با تأکید بر اینکه چنین پروژه‌هایی باید برخوردار از مطالعاتی با عنوان ارزیابی اثرات زیست‌محیطی توسعه باشند، عنوان کرد: درواقع بر اساس وجود این مطالعات است که می‌توان پیمانکار را وادار کرد تا بر اساس ضوابط محیط زیستی سازه خود را بنا کرده و همچنین نحوه پایش مداوم سازه از نظر تخلیه پسماند و نحوه جداسازی زباله‌های خطرناک را مورد بررسی قرار گیرد.

محمد درویش تأکید کرد: اگر این پروژه بزرگ فاقد گزارش ارزیابی محیط زیستی باشد غیرقانونی است و نباید اعتباری و بودجه‌ای به آن اختصاص یابد.

در ادامه رئیس دفتر ارزیابی محیط‌زیستی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور نیز در مقام یک کارشناس محیط زیستی با بیان اینکه طبیعتاً در فعالیتی که در یک محیط دست نخورده انجام شود، عرصه و پیرامون خود را تحت تأثیر قرار خواهد داد، گفت: درواقع یک بیمارستان هزار تخت‌خوابه به تعداد تخت‌هایش و نفرات حاضر در آن، تولید زباله، پساب و پسماند خواهد داشت.

عباس دانش با تأکید بر اینکه این پروژه به دلیل نوع کاربری، نیازمند بررسی گزارش ارزیابی در سطح ملی نیست بلکه در این خصوص سازمان حفاظت از محیط زیست استان ابراز نظر می‌کند عنوان کرد: در واقع این پروژه نیازمند ارائه گزارش مدیریت محیط زیستی است.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) و همچنین استقرار سیستم‌های مدیریت زیست‌محیطی (EMS) به سازمان‌ها در جهت شناسایی، ارزیابی و مدیریت اثرات زیست‌محیطی در اجرای طرح‌های عمرانی، صنعتی کمک کرده و در افزایش عملکرد کلی زیست‌محیطی تأثیر بسزایی دارند.

با تفاسیر عنوان شده در گفت‌و‌گو با مدیران و کارشناسان مرتبط در خصوص پروژه بیمارستانی هزار تختخوابی نیز همان‌طور که عنوان شد قصد ما به‌عنوان یک رسانه حفظ این پروژه بنا به‌ضرورت اجرا در مسیر توسعه استان نیست بلکه آنچه در این خصوص مورد توجه ما است بازنگری در مباحث و مسائلی همچون جانمایی و در عین حال مدیریت مباحث زیست‌محیطی است زیرا این پروژه اگر قرار باشد در منطقه حیدره همدان به اجرا درآید علاوه بر تخریب باغات در پی اجرای عیان پروژه، یقیناً در مباحثی همچون راه دسترسی، ایجاد زیرساخت‌هایی همچون محوطه‌های بیمارستان برای موضوعاتی همچون پروازهای اورژانسی منجر به تخریب باغات می‌شود، از طرفی با توجه به خارج بودن این پروژه از محدوده خدمات‌رسانی شهرداری و درعین‌حال نداشتن شبکه فاضلاب یقیناً به‌محض بهره‌برداری، این بیمارستان با مباحثی همچون زباله‌ها (عادی و ویژه) و درعین‌حال فاضلاب مواجه خواهد شد که پیگیری این مسائل خود به‌تنهایی اعتبارات کلانی را می‌طلبد چراکه در حال حاضر هنوز مسیر حیدره و روستاهای آن همچنان از تانکر برای تخلیه فاضلاب استفاده کرده و فاقد شبکه فاضلاب هستند و اجرای پروژه لوله‌گذاری خود فرآیند هزینه‌بر و درعین‌حال زمان‌بر خواهد بود.