شهر، نگاهی نوین به زندگی جدید بشر و چشم‌انداز توسعه از ابعاد مختلف است، اما درعین‌حال تأکید بر ابعاد کمی رشد در بسیاری از کشورها به‌ویژه در کشورهای رو به پیشرفت، منجر به دوقطبی شدن شهرها شده است. از مهم‌ترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهه‌های گذشته، پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینه‌ساز نابرابری اجتماعی شهروندان و میزان برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری در بافت‌های حاشیه‌ای و فرسوده شهرها شده است.
در تعریف‌های جدید توسعه پایدار، نقش مدیریت و برنامه‌ریزی شهری در کاهش ناهمانگی‌های فضایی- اجتماعی جامعه شهری، اهمیت ویژه‌ای یافته است. زیرا در مباحث جدید توسعه یکسان و پایدار، تأکید عمده بر توسعه انسانی بوده و توانمندسازی گروه‌های محروم اجتماعی به‌عنوان شرط لازم دستیابی به پیشرفت و کاهش فقر با راهبرد توانمندسازی استعدادهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به‌شمار می‌رود. بدیهی است جلب مشارکت مردمی و هموار شدن مسیر توسعه پایدار، می‌تواند از نتایج این راهبرد باشد. این مهم جز از راه سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر مباحث مربوط به حق تقدم گروه‌های محروم و تخصیص کارآمدتر منابع (که خود از مباحث عمده عدالت اجتماعی است) امکان‌پذیر نیست.
عدالت فضایی به‌منزله توزیع عادلانه خدمات و امکانات شهری به‌منظور رسیدن به یک جامعه متوازن و یکی از رهیافت‌های عدالت اجتماعی است. عدم توزیع مناسب خدمات باعث از میان رفتن عدالت و افزایش نارضایتی شهروندان از محل سکونت خود و مدیران شهری خواهد شد؛ ازاین‌رو می‌بایست شهرداری همدان توسعه متوازن را سرلوحه فعالیت‌های عمرانی خود قرار داده و در جهت تحقق عدالت اجتماعی کوشش کند.
شهرداری به‌عنوان یک نهاد عمومی که مسئولیت مدیریت و اداره شهرها را برعهده دارد، در جهت تأمین منابع مالی خود باید سعی در کم کردن اتکا به درآمدهای ناپایدار کرده و از طریق افزایش سهم درآمدهای پایدار در منابع درآمدی، به ارائه کالاها و خدمات مورد نیاز شهروندان مبادرت ورزد.
راهکارهایی برای توانمندسازی مدیریت شهری همدان به شرح زیر ارائه می‌شود:
- حرکت در جهت ایجاد درآمد پایدار بیشتر با استفاده از اعتبارات عمرانی و تعریف طرح‌های درآمدزا (پروژه‌های محرک توسعه)
- توسعه و گسترش نظام حمل‌ونقل عمومی در سطح شهر که سبب ایجاد درآمد برای شهرداری و خدمات‌رسانی به شهروندان خواهد شد
- توسعه نظارت بر همه فعالیت‌های موجود از طریق بهبود نظام مدیریت کیفیت و استفاده از نظام‌های نوین مدیریت کیفیت (رویکرد فرآیندی)
- تخصیص اعتبارات عمرانی به‌صورت یکسان و برابر برای تمام مناطق شهر
- انجام مطالعات خاص و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت با استفاده از مشاوران، اساتید و نخبگان بومی
- تهیه کردن طرح‌های جدید برای شهر ازجمله طرح‌های جامع، تفصیلی، راهبردی ساختاری، سرمایه‌گذاری، گردشگری، هوشمندسازی و غیره
- گسترش و توسعه فضاهای ورزشی و تفریحی با توجه به فضاهای خالی موجود و بی‌استفاده در شهر جهت بالا بردن سرانه‌های شهری
- برنامه‌ریزی بلندمدت و میان‌مدت و کوتاه‌مدت جهت توسعه شهر به موازات تقاضای مؤثر برای مسکن در شهر که عوارض پروانه‌های ساختمانی و عوارض نوسازی را برای شهرداری فراهم می‌کند و سبب بالا رفتن درآمدهای پایدار شهرداری می‌شود
- انجام مطالعات جامع در زمینه معابر موجود ازنظر کمی و کیفی و آینده ترافیکی شهر در جهت دستیابی به شهر پاک و شهر انسان‌محور
- تقویت و توسعه طرح‌های زیرساختی و خدمات‌رسانی شهری نظیر فاضلاب شهری
- احداث پارک‌های تخصصی و چندمنظوره در جهت رفاه شهروندان به‌ویژه در مناطق محروم و کم‌برخوردار.
- مدیریت هزینه‌های شهری (درون‌سازمانی و برون‌سازمانی) از طریق هوشمندسازی فرآیندها و سامانه‌های مدیریت روابط با پیمانکاران و مدیریت زنجیره مصرف
- رشد شهر و افزایش محدوده شهری به‌صورت متصل و هماهنگ با بافت موجود شهر جهت کاهش قیمت‌های مسکن
- جلوگیری از خام‌فروشی دارایی‌های شهر از طریق مشارکت در ساخت و مدیریت پیمان و غیره
- بهره‌گیری از پتانسیل شهروندان در تعریف پروژه‌های درآمدزا و توسعه آن‌ها
- توسعه زیرساخت‌های گردشگری شهر همدان با انجام تبلیغات، معرفی جاذبه‌های شهر، تولیدات و صنایع دستی شهر و غیره
- ایجاد واحدهای تجاری در مراکز محلات، ناحیه، منطقه و فراتر در طرح‌های آتی
علی یعقوبی؛ مهندس معمار و کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، کارشناس معاونت امور زیربنایی شهرداری همدان
شناسه خبر 51796
