حجت‌الاسلام علیرضا پیروزمند؛ مدیرگروه مدیریت راهبردی فرهنگی در دانشگاه عالی دفاع ملی در یادداشتی به چیستی و تأثیر ساختار فرهنگی کشور پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

**چیستی و تأثیر ساختار فرهنگی کشور

بخش قابل توجهی از وضعیت فرهنگی کشور مرهون ساختار فرهنگی آن است. ساختار فرهنگی یعنی رباطی که تولید مطلوبیت‌های فرهنگی، گفتمان‌سازی فرهنگی، تصمیمات فرهنگی و اقدامات فرهنگی در بستر آن اتفاق می‌افتد.

سؤال مهم این است که موارد فوق کجا و چگونه شکل می‌گیرند؟ نقش رهبری، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، قوای سه‌گانه کشور، رسانه‌ها (اعم از رسانه ملی و شبکه‌های اجتماعی) و مردم چیست؟ و چه باید باشد؟ پیوند این نهادها و سازمان‌ها با یکدیگر چگونه باید باشد تا جبهه مقاومت بلکه اقتدار فرهنگی انقلاب اسلامی شکل گرفته باشد؟

این همه در موقعیتی است که جبهه معارض انقلاب اسلامی هر روز بیشتر متوجه شده است که عمق راهبردی انقلاب اسلامی، فرهنگی است و تا نتواند نظام باورها، ارزش‌ها رفتارهای مردم را از مرکزیت اسلام انقلاب که پرچمدار آن رهبری انقلاب است، جدا کند، سایر تهدیدها، تحریم‌ها حتی نفوذها کم‌اثر خواهد بود.

از این رو با استفاده حداکثری از ابزار رسانه، سازمان‌های علمی و فرهنگی بین‌المللی، همچنین عناصر و تشکل‌های وابسته فرهنگی و علمی در داخل سعی در شکستن مقاومت فرهنگی نخبگان و مردم دارد و از این طریق زمینه اباحی‌گری، در اسلامیت، رهاشدگی در مدیریت و انحراف فرهنگی در واقعیت را هر روز بیشتر فراهم می‌آورد، که امام راحل عظیم الشأن می‌فرمود آن خواهد آمد که در رژیم ستم شاهی گذشته نیامده است.(1)

رخوت و از هم‌گسیختگی ساختار فرهنگی کشور (با وجود فعالیت‌های موضعی ارزشمند) در مقایسه با مأموریت فرهنگی انقلاب اسلامی از یک سو و حجم تخاصم سازمان‌یافته از سوی دیگر، بازمهندسی ساختار فرهنگی کشور را ضروری ساخته است.

اهم عیوب ساختار فرهنگی کشور

1ـ پاسخگو نبودن بخش دولتی دستگاه‌های فرهنگی به رهبری

2ـ تناسب نداشتن اعضای محترم شورای عالی، ساختار دبیرخانه آن و نیز ارتباط آن‌ها با دستگاه‌ها و مردم، با نقش قرارگاهی آن در مهندسی فرهنگی کشور و ایجاد انقلاب فرهنگی

3ـ تأثیرگذاری بیش از اندازه قوه مجریه و شخص رئیس جمهور (به دلیل در اختیار داشتن مسئولیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، مدیریت دستگاه‌های دولتی و در اختیار داشتن بودجه) در حوزه علم و فرهنگ و نوسانات شدید مدیریت فرهنگی با تغییر رئیس جمهور

4ـ هم‌­افزا نبودن ساختاری فرهنگی زیر نظر دفتر مقام معظم رهبری و ساختارهای فرهنگی زیر نظر دولت، به ویژه در مقاطع وجود فاصله فکری دولت از رهبری

5ـ استقلال‌طلبی هر یک از دستگاه‌های زیر مجموعه دفتر رهبری یا دولت

6ـ کم‌رنگ شدن نقش مردم در عرصه فرهنگ

7ـ کم بودن نیروی انسانی، کم‌انگیزگی و ضعف بخشی از نیروی انسانی، عدم سازماندهی و پشتیبانی مناسب از نیروهای موجود روحانیت

8ـ جدا‌انگاری علم و فرهنگ و به تبع ساختارهای متولی آن

9ـ جداانگاری مقاطع مختلف تربیت و تعلیم به دلیل تفکیک ساختاری (مهد کودک، آموزش و پروش، آموزش عالی) و محوریت یافتن تعلیم نسبت به تربیت

10ـ جداانگاری وضعیت سیاسی و اقتصادی و ساختارهای آن از وضعیت فرهنگی و ساختارهای آن

11ـ وابستگی شدید به واردات صنایع و محصولات فرهنگی

12ـ متزلزل بودن اقتصاد فرهنگ

13ـ تربیت نشدن اندیشمند و مدیر فرهنگی تراز همچون هنرمند دانا، توانا مردمی و انقلاب در دانشگاه‌ها به اندازه کافی

14ـ جدایی حوزه علمیه، دانشگاه و دستگاه‌های فرهنگی و شبکه نشدن آن‌ها در تولید فکر، تربیت نیرو و تعالی فرهنگی کشور

بایسته‌های تحول ساختار فرهنگی کشور

1ـ درک، باور، عزم و همکاری در ایجاد تحول ساختاری

2ـ تبدیل شدن شورای انقلاب فرهنگی به قرارگاه انقلاب فرهنگی از طریق تحول در رویکرد؛ اعضا و ساختار توأم با مشارکت و اقناع و در عین حال اقتدار حداکثری

3ـ هدایت کلان در سطح راهبردی (قرارگاه مرکزی)؛ ساماندهی موضوع محور در سطح میانی (دستگاه‌ها) و اجرایی سازی و اجرای فراگیر در سطح عملیاتی (با محوریت مردم و تا مقیاس محله) و نیز پیوستگی و هماهنگی این سه سطح

4ـ مطالعه و حمایت از حوزه علمیه و ایجاد آمادگی دانشی، ساختاری و عملیاتی توسط حوزه علمیه در سنگرهای مختلف رزمگاه فرهنگی

5ـ تعهدپذیری دانشگاه اسلامی در تربیت نظریه پرداز، مدیر و هنرمند دانا و توانا، به موازات تحول در علوم انسانی

6ـ ضمانت اقتدار مدیریت راهبردی، میانی و عملیاتی توسط دولت و با به میدان آوردن مردم

7ـ ایجاد قرارگاه گفتمان سازی انقلاب اسلامی ذیل قرارگاه مرکزی با محوریت رسانه و فضای مجازی

8ـ قانونگذاری فرهنگ محور، در مجلس شورای اسلامی از طریق توجه به پیوست فرهنگی قوانین، به منظور محاسبه تأثیر فرهنگی قوانین.

پی‌نوشت

1ـ درباره فرهنگ هرچه گفته شود کم است. می‌دانید و می‌دانیم اگر انحرافی در فرهنگ یک رژیم پیدا شود و همه ارگان‌ها و مقامات آن رژیم در صراط مستقیم انسانی و الهی پایبند باشند و بر استقلال و آزادی ملت از قیود شیطان عقیده داشته باشند و آن را تعقیب کنند و ملت نیز به تعبیت از اسلام و خواسته‌های ارزنده آن پایبند باشند دیری نخواهد کشید که انحراف فرهنگی بر همه غلبه کند و همه را خواهی‌نخواهی به انحراف کشاند و نسل آینده را آن چنان کند که انحراف به‌صورت زیبا و مستقیم را راه نجات بداند و اسلام انحرافی را به جای اسلام حقیقی بپذیرد و بر سر خود و کشور آن آورد که در طول ستم شاهی و خصوصاً 50 سال سیاه بر سر کشور آمد. (21/11/1361)