بخش کشاورزی سهم مهمی در اقتصاد دارد به گونه‌ای که 25 درصد تولید ناخالص داخلی و 30 درصد اشتغال کردستان مربوط به این بخش است؛ علاوه بر این موارد مهم دستیابی به امنیت غذایی و در نتیجه استقلال اقتصادی از عمده‌ترین ضرورت‌های توجه به بخش کشاورزی است و در همین راستا توسعه پایدار آن در اولویت قرار گرفته است.

کشاورزی در طول دوره‌های مختلف تاریخ دستخوش تغییرات زیادی شده است و با ایجاد و رشد تکنولوژی شیوه‌های کاشت، داشت و برداشت محصول و بسته‌بندی و فرآوری تولیدات این بخش هم به‌روزتر شدند و افزایش عملکرد و کیفیت و تنوع محصولات از دستاوردهای بهره‌مندی از شیوه‌های نوین در عرصه کشاورزی است.

کردستان در تولید اکثر کالاهای مهم جز رتبه‌های برتر کشور است به گونه‌ای که رتبه اول تولید توت‌فرنگی، رتبه دوم تولید میوه در باغات دیم، رتبه سوم تولید نخود، رتبه دوم تولید گندم، رتبه پنجم تولید سیب‌زمینی و رتبه 6 تولید آفتابگردان را دارد.

  تولید سالانه سه میلیون تن محصولات کشاورزی در استان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان با اشاره به اینکه پیشرفت کشاورزی استان در قبل و بعد از انقلاب اسلامی بسیار چشمگیر بوده است، اظهار کرد: در سال 57 سطح اراضی زراعی کردستان حدود 490 هزار و 422 هکتار بود ولی اکنون به یک میلیون و 123 هزار هکتار رسیده است.

محمد فرید سپری اضافه کرد: از میزان سطح زراعی اراضی کشاورزی استان سالانه 773 هزار هکتار به زیر کشت می‌رود و 350 هزار هکتار هم به صورت آیش خواهد بود.

وی افزود: سطح زیرکشت محصولات باغی استان هم در 43 سال گذشته 10 هزار و 607 هکتار بود و اکنون به 52 هزار هکتار افزایش پیدا کرده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان با اشاره به اینکه سطح اراضی آبی هم قبل از انقلاب 89 هزار هکتار بود و اکنون به بیش از 134 هزار هکتار رسیده است، گفت: یکی از شیوه‌های مدرن آبیاری استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار است که مصرف آب را به طور قابل ملاحظه ای نسبت به شیوه سنتی کاهش داده است و این مهم در بعد از انقلاب اتفاق افتاده است.

سپری اضافه کرد: در حال حاضر سطح اراضی مجهز به آبیاری تحت فشار در استان بیش از 59 هزار و 600 هکتار است و از این لحاظ کردستان از میانگین کشوری اراضی که از این سیستم بهره‌مند هستند بالاتر است.

سال 1357 در کردستان هیچ واحد دامداری صنعتی و نیمه‌صنعتی، مرغداری و صنایع تبدیلی بخش کشاورزی وجود نداشت ولی امروز در این استان سه میلیون و 199 هزار واحد دامی، 13 میلیون قطعه انواع طیور و 257 هزار کندوی زنبور عسل وجود دارد.

سالانه در استان حدود سه میلیون تُن محصولات کشاورزی تولید می‌شود که بیش از 400 هزار تُن از این میزان مربوط به محصولات باغی و باقی مربوط به بخش زراعت است.

  اعطای تسهیلات کاتالیزور توسعه در بخش کشاورزی

بی‌شک علاوه بر بهره‌مندی از دانش روز و تقویت مهارت نیروی کار در بخش کشاورزی تزریق تسهیلات لازم برای خرید ماشین‌آلات و نهاده‌ها و فعالیت‌های جاری هم چون کاشت، داشت و برداشت نیازی اساسی است.

تاریخچه تأسیس بانک ویژه بخش کشاورزی به سال 1312 برمی‌گردد که در آن زمان بانک فلاحتی و صنعتی به‌منظور اعطای تسهیلات لازم به این بخش‌ها تاسیس شد و بتدریج عناوین آن تغییر کرد تا در سال 1358 بانک کشاورزی با ادغام بانک‌های تعاون کشاورزی ایران و بانک توسعه کشاورزی فعالیت خود را در کشور و به تبع استان‌های مختلف آغاز کرد.

از آنجا که امنیت غذایی کشور وابسته به تولید محصولات اساسی و استراتژیکی هم چون گندم، دانه‌های روغنی، چغندرقند و برنج است بنابراین بانک کشاورزی به عنوان بانک تخصصی این بخش 90 درصد تسهیلات اعطایی خود را به تولید محصولات استراتژیک، صنایع تبدیلی، توسعه مکانیزاسیون و کشت گلخانه‌ای و توسعه سیستم‌های نوین آبیاری اختصاص داده است.

البته ناگفته نماند با توجه به اینکه بیشتر تسهیلات بانکی دارای سود و بهره است بنابراین بسیاری از کشاورزان استان کردستان در طول سالیان گذشته براساس اعتقادات مذهبی خود معتقد بودند استفاده از این وام‌ها مشکل شرعی دارد و آن را حرام می‌دانستند بنابراین آن‌گونه باید و شاید تمایلی به دریافت تسهیلات نداشتند.

از آنجا که توانایی مالی بیشتر کشاورزان هم بحدی نبود که خود بتوانند تجهیزات مدرن و بذر و کود مناسب را تهیه کنند پس روند توسعه این بخش به آن سرعتی که می‌بایست اتفاق افتد، پیش نرفته است.

هرچند در سال‌های اخیر باتوجه به شرایط اقتصادی تعدادی از روحانیون دریافت تسهیلات بانکی را با درنظرگرفتن وضعیت موجود صحیح می‌دانند ولی هنوز این دیدگاه در بسیاری از نقاط روستایی و بین کشاورزان تغییری نکرده است.

در بخش آبیاری تحت فشار که کردستان از لحاظ سطح اراضی مجهز به این سیستم از میانگین کشوری بالاتر است به دلیل پرداخت تسهیلات بلاعوض به این مهم است که کشاورزان را ترغیب کرده که آن‌را دریافت کنند.

52 هزار هکتار از اراضی زراعی استان مجهز به آبیاری تحت فشار شدند که از این میزان بیش از 55 درصد آن توسط تسهیلات اعطایی بانک کشاورزی به شیوه‌های نوین آبیاری تجهیز شدند.

  محور توسعه کردستان از کانال کشاورزی می‌گذرد

سرپرست امور شعب بانک کشاورزی کردستان با اشاره به اینکه این بانک در طول سالیان متمادی در زمینه حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی فعالیت‌های چشمگیری انجام داده است، اظهار کرد: از آنجا که معتقدیم محور توسعه استان از کانال کشاورزی می‌گذرد همه تلاش خود را برای تزریق تسهیلات لازم به این بخش انجام داده و خواهیم داد.

جمشید ویسی اضافه کرد: آب و هوای مناسب، اراضی مناسب و مستعد، پوشش جنگلی، همجواری با کشور عراق و وجود نیروی کار تحصیل کرده وکارآمد ازجمله ظرفیت‌های مطلوب استان برای توسعه در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی است.

وی افزود: نبود صنایع تبدیلی به اندازه کافی موجب خام‌فروشی محصولات کشاورزی استان و در نتیجه پایین بوده بهره‌وری در این بخش شده است که این بانک آمادگی لازم برای پرداخت تسهیلات به واحدهای صنایع تبدیلی را دارد.

سرپرست امور شعب بانک کشاورزی کردستان ادامه داد: در سال 1400، در بخش صنایع تبدیلی یک هزار و 420 میلیارد ریال تسهیلات به 24 نفر از متقاضیان از محل صندوق توسعه ملی پرداخت شده است.

ویسی با بیان اینکه در بخش مربوط به طرح‌های آب و خاک هم میزان تسهیلات پرداخت شده 51 میلیارد ریال در قالب 260 فقره پرونده بوده است، گفت: در بخش مکانیزاسیون (خرید و توسعه ماشین‌آلات کشاورزی) یک هزار و 129 میلیارد ریال به 858 نفر پرداخت شد.

وی اعلام کرد: در مجموع امسال 17 هزار و 500 میلیارد ریال تسهیلات توسط این بانک به 22 هزار و 320 نفر از متقاضیان پرداخت شده است.

تحولاتی که در چهل و سه سال اخیر در بخش کشاورزی استان اتفاق افتاده است موجب شده اقتصاد این استان بر محور این بخش بچرخد ولی با این وجود هنوز هم تا رسیدن به شرایط مطلوب و ایجاد توسعه پایدار فاصله وجود دارد.