تلاوت و انس با قرآن از سفارش‎های مکرر ائمه (ع) است و حفظ قرآن به‌طور طبیعی باعث انس با قرآن می‌شود چراکه حافظ قرآن برای تثبیت آیاتی که حفظ کرده‌اند به تکرار نیاز دارند که زمینه‌ساز سعادت اوست. یاد خدا تأثیر زیادی بر روح و روان انسان می‌گذارد و باعث آرامش دل‌ها می‌شود. اگر افراد از سنین کودکی قرآن را آموزش ببینند می‌توانند در تحصیل و زندگی با این آموزه‌ها تصمیمات درست‌تری بگیرند.

با توجه به این‌که کتاب بهترین همنشین تنهایی است چه کتابی زیباتر و اثربخش‌تر از قرآن را می‌توان برای اوقات تنهایی خود انتخاب کرد. حفظ قرآن یکی از راه‌های تقویت حافظه است که به افراد کمک می‌کند حافظه بهتر و آماده‌تری داشته باشند. به‌منظور بررسی بیشتر این موضوع با مسئول جامعه‌القرآن خردسالان همدان و عضو مجمع اساتید حافظان و قاریان استان گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانیم:

طاهره روشنیان افزود: موضوع حفظ قرآن در سراسر کشور وقتی بیشتر رونق پیدا کرد که سید محمدحسین طباطبایی پنج ساله حافظ کل شد. این موضوع خانواده‌ها را بیشتر ترغیب کرد تا به حفظ قرآن برای فرزندانشان روی بیاورند. بنا به درخواست مردم از استان‌های مختلف حاج‌آقا سید محمدمهدی طباطبایی که طلبه صاحب فکر و قلم بودند کتابی تبیین کرده و روش‌های حفظ و دوره‌های تربیت مربی را در آن آموزش دادند.

وی گفت: سال 1381 که مرحوم آیت‌الله موسوی همدانی امام جمعه وقت بودند برای جامعه‌القرآن درخواست کردند که در سه واحد خواهران، برادران و خردسالان تشکیل شد. در همان سال اول تشکیل 20 خانم و 6 آقا حافظ کل شدند ضمن اینکه حافظ‌های چند جز هم داشتند.

وی مطرح کرد: می‌توان گفت مرکز جامعه‌القرآن استان همدان برترین مرکز حفظ تخصصی کودک و نوجوان نه‌تنها در بین جامعه‌القرآن‌ها بلکه در کل مؤسسات است؛ حافظان ما در آزمون‌هایی که از طرف اداره ارشاد برگزار می‌شود بسیار موفق بوده و جزء نفرات اول هستند و چندین بار از طرف معاون وزیر ارشاد تقدیر شده‌اند.

این مسئول با اشاره به اینکه این مجموعه هر ساله موفق به تربیت چندین حافظ کل می‌شود ادامه داد: بچه‌های این مجموعه در کنکور سراسری نیز موفق‌اند و از بین آن‌ها پذیرفته‌شدگانی در رشته پزشکی داشتیم. خوشبختانه هرسال حدود هفت رتبه کشوری در مسابقات حوزه قرآنی داریم.

روشنیان با بیان اینکه در دوران کرونا کلاس‌های ما به‌صورت مجازی برگزار می‌شد و روش‌های جدیدتری مانند کلیپ‌سازی و تولید محتوا برای آموزش در این دوران به‌کار گرفتیم افزود: در حال حاضر و با توجه به فراهم شدن بستر مجازی ما از 15 استان دیگر همچون تهران، شیراز و مشهد قرآن‌آموز داریم که این افراد علی‌رغم وجود جامعه‌القرآن‌ها در سطح شهر خود مجموعه ما را با توجه به کیفیت کاری که دارد برای قرآن‌آموزی انتخاب می‌کنند. همچنین این جامعه‌القرآن سه قرآن‌آموز از کانادا داشته است.

وی گفت: واحد خردسالان قبل از کرونا 30 شعبه در شهرها و روستا‌های همدان داشته و مربی اعزام می‌شدند مثلاً در برخی مناطق حتی یک نفر هم که واجد شرایط مربیگری نداشتیم که بعد از آموزش این افراد خودشان مربی شدند که علاوه بر آموزش موجب اشتغال‌زایی هم شد.

عضو مجمع اساتید، حافظان و قاریان استان همدان با اشاره به تنوع کلاس‌های تشکیل‌شده گفت: کلاس‌های مختلفی در جامعه‌القرآن مثل حفظ موضوعی به روش اشاره، آموزش حروف، روخوانی، روان‌خوانی و دوره کتابت برگزار می‌شود.

روشنیان با اشاره به اینکه دوره کتابت تازه‌ترین دوره این مجموعه است افزود: از دیگر دوره‌ها می‌توان به دوره روان‌خوانی پیشرفته، تجوید در مدرسه و فهم مفاهیم قرآن که بعد از آموزش سه جلد کتاب می‌توانند به جز چند کلمه سخت قرآن را ترجمه کنند اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه حفظ ترتیبی بیشترین جمعیت قرآن‌آموزان را شامل می‌شود و در دوران کرونا این مجموعه دو حافظ کل قرآن کریم تربیت کرده است گفت: بعد از فروکش کردن کرونا بزرگ‌ترین مراسم قرآنی را برگزار و از حافظان تقدیر کردیم.

مسئول جامعه القرآن خردسالان همدان با بیان اینکه بنده در سال 81-82 بعد از آشنایی با آقای طباطبایی و تشکیل جامعه‌القرآن، حفظ تخصصی را آغاز کردم و حافظ کل شدم اذعان کرد: از سال 83 به‌عنوان مربی در واحد خواهران و خردسالان فعالیت داشتم و از سال 86 به‌عنوان مدیر خردسالان مشغول به فعالیت هستم. اساتید من خانم فاطمه گوهری‌اطهر و فاطمه لالجینی بودند.

روشنیان با اشاره به اینکه هرساله مؤسسه با برگزاری مراسم از همه قرآن‌آموزان و کسانی که در آزمون سراسری ارشاد رتبه می‌آورند تجلیل می‌کند اذعان کرد: حدود 160 نفر حافظ کل داشته‌ایم.

وی با بیان اینکه از ابتدای تأسیس این مؤسسه بیش از 15 هزار نفر قرآن‌آموز در حوزه حفظ موضوعی، روخوانی و روان‌خوانی آموزش دیده‌اند تأکید کرد: این آموزش‌ها باعث بهبود یادگیری دانش‌آموزان می‌شود به گونه‌ای که بعد از شیوع کرونا و لغو کلاس‌های جامعه‌القرآن یکی از معلمان مدرسه روستای ارزانفود متوجه افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود، این معلم که ثمره آموزش‌های قرآنی را در کلاس خود مشاهده کرده بود تقاضا داشت کلاس‌های قرآنی دوباره برگزار شود.

این حافظ و مربی قرآن گفت: مربیان ما قبل از کرونا 120 نفر بودند و با شیوع کرونا و کمتر شدن کلاس‌ها هم‌اکنون حدودًا 60 مربی در این کلاس‌ها به آموزش قرآن‌‌آموزان می‌پردازند.

روشنیان با بیان اینکه حفظ کل قرآن چند سال طول می‌کشد گفت: زهره وحدتی‌منش یکی از قرآن آموزان بسیار خوب ما بود که با داشتن فقط 9 سال سن توانست طی 9 ماه حافظ کل قرآن و سه ماه و نیم حافظ سحیفه سجادیه شود.

وی با بیان اینکه جامعه‌القرآن ما از لحاظ اداری، آموزشی و مالی زیر نظر آقای طبابایی است و در آمار ماهیانه همه تغییرات مجموعه به وی اعلام می‌شود گفت: همچنین از نظر آموزشی نیز همه مربیان ما در استان قم آموزش‌های لازم را دیده و آزمون‌ها را قبول شده تا بتوانند مربی این مجموعه شوند.

وی همچنین به ناظر آموزش و کارشناسان دوره‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه ناظر آموزش در دوران کرونا در تمام کلاس‌ها عضو بوده و تمام فعالیت‌های مربی را چک می‌کرد افزود: در همدان معاونت آموزشی نیز برای نظارت بر کار ناظران هم در نظر گرفته شده است.

این معلم قرآنی با بیان اینکه هرساله این مجموعه هفت رتبه برتر کشوری در حوزه حفظ دارد اذعان کرد: در سطح شهرستان‌ها نیز در یک مراسم از حدود 100 نفر از نفرات برتر که در حوزه‌های مختلف و رده سنی زیر 16 فعالیت داشتند تجلیل به‌عمل آمد.

روشنیان در ادامه با اشاره به اینکه در مسابقات آموزش و پرورش هم این بچه‌ها جزء برگزیدگان هستند اذعان کرد: افرادی که از کودکی در این مراکز آموزش قرآنی دیده‌اند آینده موفقی دارند؛ مثلاً مهدی برنده و هانیه مختاری از این دسته افراد هستند. هانیه مختاری در مسابقات قرآنی تیزهوشان علاوه بر اینکه نفر اول شد لقب پدیده مسابقات را هم گرفت. وی در حال حاضر دانشجوی رشته پزشکی است.

وی با اشاره به اینکه از سال 81 که جامعه‌القرآن تأسیس شد تا کنون با مشکل مکان روبرو هستیم اذعان کرد: برخی تصور می‌کنند که جامعه‌القرآن مثل جلسه یا حلقه صالحین است در صورتی که همچون مدرسه نیاز به کلاس دارد تا با نظم و برنامه کلاس‌های هر دوره جداگانه برگزار شود.

وی با اشاره به اینکه بعد از شیوع کرونا شعبه شهرک مدنی و رسالت تعطیل و مکانشان تحویل داده شد ابراز کرد: در حال حاضر مردم این مناطق باید مسافت زیادی را برای حضور در کلاس‌ها طی کنند؛ برخی هم ممکن است به دلیل طولانی بودن راه از ادامه کلاس منصرف شده و فرزندانشان از این فرصت قرآن‌آموزی جا بمانند.

این معلم قرآنی با بیان اینکه منبع درآمد این مجموعه‌‌ها شهریه‌ است ادامه داد: این مبلغ برای هزینه‌های جاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و منبع درآمد دیگر یا فعالیت اقتصادی نداریم. ما در این مجموعه مشوق‌هایی مثل خیرین را در کنارمان نداریم تا برای خرید جایزه و تشویق این قرآن‌آموزان در کنارمان باشند.

روشنیان با بیان اینکه در تلاش بودیم تا مشکل بی‌سوادی قرآن در شهر را حل کنیم اما سازوکار به‌گونه‌ای پیش رفت که تحقق نیافت افزود: در جامعه امروزی ما با افرادی مواجه هستیم که علی‌رغم داشتن مدرک لیسانس قادر به خواندن حتی یک جز از قرآن نیستند. این مشکل بی‌سوادی قرآن باید با کمک همه مسئولان حل شود.

وی گفت: فعالیت خانم‌های همدانی در این زمینه مطلوب است اما در برخی شهر‌ها مثل اصفهان و کاشان شاهد فعالیت بیشتری هستیم به طوری که در هر کوچه فردی، یک حافظ کل قرآن است. جامعه‌القرآن همدان جزء شهرهای موفق است اما شهر ما نسبت به شهر اصفهان از این قافله عقب است. در شهر اصفهان اشتیاق به قرآن و همچنین موقوفات قرآنی بسیار زیاد است.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه متأسفانه آموزش و پرورش علاوه بر اینکه متد جدید آموزشی را در مدرسه اجرایی نمی‌کند افزود: شیوه آموزش قرآن در مدارس به‌صورت فارسی است؛ قرآن را باید عربی خواند نه فارسی. متأسفانه معلمان قرآنی که در مدارس به کار گرفته می‌شوند به اندازه کافی به این موضوع آگاه نیستند که نشان از عدم تسلط آن‌ها به عربی خواندن قرآن دارد.

روشنیان با بیان اینکه در دوره‌های مجازی شاهد این بودیم که برخی از معلمان خودشان مشکلات اعرابی داشتند و از مؤسسات قرآنی هم کمک نمی‌گیرند ادامه داد: همانطور که زبان انگلیسی توسط یک معلم زبان تحصیلکرده در این رشته تدریس می‌شود باید برای قرآن هم معلم متخصص در نظر گرفت.

وی با اشاره به اینکه دیگر درس قرآن به‌صورت جداگانه وجود ندارد و به دین و زندگی تبدیل شده مطرح کرد: متأسفانه ساعت‌های مختص این درس اغلب برای تدریس سایر دروس در نظر گرفته می‌شود. اهمیت آن در کلیه سیستم آموزشی بسیار پایین است و حتی در حوزه علمیه هم حفظ قرآن خیلی جایگاهی ندارد گرچه که بعضی از قسمت‌ها با رویکرد جدید به حفظ پرداخته‌اند.

این معلم قرآن با اشاره به ضعف دانشگاه‌ها در پرداختن به موضوع قرآن کریم ادامه داد: از خانواده‌های قرآن‌آموزان می‌خواهیم که ابتدای سال از معلمان فرزندانشان بخواهند که قرآن را به عربی تلاوت کرده تا بچه‌ها نیز با این شیوه تلاوت قرآن را بیاموزند.

روشنیان گفت: در برخی جلسات خانگی شاهد این هستیم که خانم‌هایی که قرائت قرآن را از کودکی به اشتباه آموخته‌اند بسیار سخت می‌توانند درست خواندن را یادبگیرند و به کندی تغییر می‌کنند اما بچه‌ها چون ذهن پاک و دست نخورده دارند هرآنچه که بیاموزند را یاد می‌گیرند. پس لازم است از ابتدا به درستی به آن‌ها آموزش دهیم.

وی با بیان اینکه نیاز داریم در شهر مکان‌هایی را به‌صورت وقف موقت در اختیارمان قرار دهند به خصوص در میدان رسالت و میدان کبوتر شهرک مدنی گفت: البته افرادی بوده‌اند که فرزند نداشته و یا در کودکی امکان یادگیری قرآن را نداشته‌اند اما با کمک به دیگر فرزندان جامعه، به قرآن‌آموزی آن‌ها کمک کرده‌اند.

وی افزود: همچنین افرادی که برای کمک به قرآن‌آموزی و تهیه جایزه برای آن‌ها تمایل دارند می‌توانند از 10 هزار تومان تا هر چقدر که بخواهند به این مجموعه کمک کنند.

قرآن‌آموزی و تفسیر و حفظ نیازمند توجه بیشتر از سوی افراد جامعه و مسئولان است تا با آموزش و تدبر در قرآن موجب تجلی روح افراد جامعه شود. این موضوع دست یاری خیرین و مسئولان را می‌طلبد تا در شهر دارالمؤمنین همدان فضاهایی مناسب که شبیه به کلاس‌های درس مدارس باشند را به‌وجود بیاورند تا علاقه‌مندان به قرآن در آن گردهم آمده و به قرآن‌آموزی مشغول شوند. خواندن قرآن باید به‌درستی باشد تا معنا و مفهوم کلمات تغییر نکند که در این موضوع باید نهاد‌های آموزشی دقت بیشتری برای آموزش داشته باشند و برای این مهم از متخصصان استفاده کنند.