ساده بودن و ساده‌زیستی یکی از ارزش‌های والا در آداب و فرهنگ جامعه اسلامی است که در تمام تعالیم دینی تحت عناوین دوری کردن از اسراف و تجمل‌گرایی یاد شده است. هر قدر که در زندگی به امور مادی و زرق و برق اهمیت بدهیم به همان اندازه از اهداف اسلامی دور می‌شویم و باعث وابستگی خود به کشورهای دیگر شده و مصرف‌گرایی بی‌رویه را در خود تقویت می‌کنیم. در کل ساده بودن و ساده‌زیستی درجه یا مرحله‌ای از تقوا و پارسایی است. در حقیقت ساده‌زیستی باید در روحیه و رفتار هر فردی ایجاد شود تا بتواند آن را در زندگی خود پیاده سازد یعنی باید شخص به زندگی مادی تعادل پیشه کرده و وقتی چنین روحیه‌ای در فرد ایجاد شد می‌تواند به‌راحتی ساده‌زیستی را در زندگی خود اجرا کند.

در جامعه امروزی که افراد جامعه با مشکلات اقتصادی بی‌شماری دست و پنج نرم می‌کنند اهمیت ساده‌زیستی دوچندان می‌شود؛ بنابراین در همین راستا با پژوهشگر حوزه اجتماعی و روان‌شناس و مشاور خانواده به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

علیرضا شریفی‌یزدی با بیان اینکه در اخلاق و اعتقادات تأکید زیادی به ساده‌زیستی شده است، عنوان کرد: ساده‌زیستی برای افرادی که اعتقادات دینی دارند یک اصل و اساس زندگی محسوب می‌شود و در واقع تمام رهبران تأکید خاصی به ساده‌زیستی دارند.

وی با بیان اینکه ساده‌زیستی یک اصل علمی است؛ افزود: بسیاری از صاحب‌نظران علوم اجتماعی، اقتصادی و غیره پدیده ساده‌زیستی را یکی از راه‌های پیشرفت جامعه در همه ابعاد و حوزه‌ها می‌دانند و به آن تأکید دارند.

روان‌شناس و مشاور خانواده عنوان کرد: یکی از مزیت‌های ساده‌زیستی این است که سبب می‌شود اعضای خانواده با چالش‌ها و مشکلات اقتصادی در زندگی به‌صورت منطقی‌تری رفتار کنند.

شریفی یزدی با بیان اینکه افراد ساده‌زیست شرایط دشوار اقتصادی و اجتماعی را درک و سازگارانه‌تر با آن برخورد می‌کنند، گفت: در مقابل این افراد کسانی که خودشان را به زندگی تجملاتی عادت داده‌اند در رویارویی با چالش‌های زندگی آسیب خواهند دید و ممکن است با بدترین وجه با چالش پیش رو کنار بیایند.

وی با بیان اینکه انسان‌هایی که زیست ساده دارند از پیچیدگی روان کمتری برخوردار هستند، تصریح کرد: اختلالات روانی در این افراد کمتر دیده می‌شود.

وی گفت: ذهنیت غالب مردم در جامعه نسبت به افراد ثروتمند و تجمل‌گرانه این‌گونه است که آن‌ها را خوشبخت‌تر از سایر افراد می‌دانند در صورتی که در اغلب موارد به دلیل نگرانی‌ها و استرس‌هایی که این افراد دارند خلاف این قضیه است.

این روان‌شناس اجتماعی و خانواده با بیان اینکه معمولاً برخی از افراد تجملاتی دچار چشم و ‌هم‌چشمی و رقابت با یکدیگر می‌شوند، ابراز کرد: برخی از این افراد دچار یک مسابقه بدون برنده و بی‌انتها شوند، این امر سبب می‌شود که از موقعیت خود راضی نباشند و در نتیجه احتمال بروز اختلالات روانی در آن‌ها بیشتر خواهد بود.

شریفی یزدی با بیان اینکه ساده‌زیستی به‌هیچ‌وجه به معنی عدم استفاده از لذت‌های زندگی و سختی کشیدن، تلاش نکردن و تن دادن به کمبود‌های زندگی و یا داشتن یک زندگی فقیرانه نیست، عنوان کرد: بلکه به معنای این است که انسان در هیچ زمینه‌ای اسراف نکند و فقط ملزومات زندگی که باعث آرامش می‌شود را فراهم کند.

وی افزود: ساده‌زیستی به معنای گرسنگی، برهنگی و یا سختی کشیدن نیست؛ این تصور اشتباهی است که فکر کنیم که فرد ساده‌زیست باید از مهم‌ترین و حداقل‌های زندگی هم بی‌بهره باشد.

این روان‌شناس اجتماعی و خانواده با بیان اینکه تحقیقات نشان می‌دهد که خانواده‌های ساده‌زیست از سطح صمیمیت بیشتری برخوردار هستند، اظهار کرد: در برخی از خانواده‌های ثروتمند در بین اعضای خانواده حسادت، رقابت و مسابقه وجود دارد و این امر سبب می‌شود که صمیمیت در بین آن‌ها کمتر مشاهده شود؛ در واقع خانواده تجمل‌گرا شاید در زندگی آسایش داشته باشند اما آرامش ندارند.

شریفی یزدی با بیان اینکه سلامت جسم و روح نباید فدای آسایش در زندگی شود، تصریح کرد: آسایشی که به قیمت از دست دادن آرامش در زندگی می‌شود ارزش نخواهد داشت و انسان‌های ساده‌زیست با این چالش مواجه نیستند.

وی گفت: امروزه شاهد آن هستیم که افراد حاضراند بی‌خوابی و گرسنگی را در زندگی تحمل کنند تا بتوانند در بالای شهر خانه بخرند و یا ماشین مدل بالا سوار شوند.

این روان‌شناس با بیان اینکه افراد تجمل‌گرا مجبورند که ساعات زیادی در طول روز را خارج از خانه سپری کنند تا بتوانند انتظارات خود و خانواده را تأمین کنند، گفت: این در حالی است که انسان ساده‌زیست به اندازه و بر اساس نیاز خود کار و خرج می‌کند و بقیه اوقات را به خانواده اختصاص می‌دهد.

شریفی یزدی با بیان اینکه مطالعات نشان می‌دهد خانواده‌های ساده‌زیست بیشتر از سایر افراد از زندگی لذت می‌برند، تصریح کرد: در واقع بر اساس آزمون‌های روان‌شناسی میزان رضایت‌مندی این افراد در زندگی نسبت به سایر افراد بیشتر بوده و آن‌ها موفق شدند نمره بالاتری را در این آزمون کسب کنند.

وی با بیان اینکه ساده‌زیستی در جامعه باعث می‌شود که در دوران پر چالش اقتصادی و تورمی زودتر و با افتخار گذر کنیم، عنوان کرد: در جامعه امروزی که با شرایط کم‌نظیر اقتصادی مواجه هستیم لازم است با ساده‌زیستی و همراهی بتوانیم این چالش را حل و فصل کنیم.

این روان‌شناس خانواده و اجتماعی اظهار کرد: یکی دیگر از مسائل مهم در ساده‌زیستی ایجاد حس همدردی با مستمندان و محرومان جامعه است چراکه مستمند و محروم وقتی در جامعه قرار می‌گیرد رنجش دو برابر می‌شود یکی رنج ناشی از نداشتن و تنگدستی و دیگری رنج ناشی از احساس عقب‌ماندگی در بین مردم عصر خود.

شریفی یزدی با اشاره به اینکه والدین الگوی کودکان خود هستند، عنوان کرد: آن‌ها باید ساده زیستی را به کودکان خود بیاموزند و از آن‌ها بخواهند که در آینده هم در زندگی همانگونه باشند.

وی گفت: این تفکر اشتباه که باید تمام نیاز‌ها و خواسته‌های کودکان را تأمین کنیم چند سالی است که در زندگی ایرانی‌ها رواج یافته و خانواده‌ها احساس می‌کنند که اگر مطلوب کودک را تأمین نکنند او عقده‌ای و یا افسرده می‌شود درحالی‌که این تصور اشتباه است.

این روانشناس در ادامه گفت: باید به کودک بیاموزیم که با سرمایه‌گذاری و پس‌انداز، بخشی و یا تمام وسیله مورد نیاز خود را تأمین کند؛ در این صورت کودک قدر وسایل و داشته‌های خود را می‌داند و با زندگی تجملاتی خو نمی‌گیرد.

حال با توجه به آنچه گفته شد ساده‌زیستی از موضوعاتی است که در زندگی فردی، اجتماعی، مادی و معنوی انسان­ها تأثیر بسزایی دارد که متأسفانه کمتر به آن توجه شده درحالی‌که ساده‌زیستی از نظر اسلام و فرهنگ دینی، یکی از ارزش­‌های معنوی و متعالی به‌حساب می‌آید. در این میان، هرچند ساده‌زیستی برای تمام افراد جامعه ارزش محسوب می‌شود اما برای مسئولان و مدیران جامعه یک ضرورت است؛ زیرا یکی از مهم‌ترین اثرات ساده‌زیستی مسئولان ترویج فرهنگ قناعت، ساده‌زیستی و دوری از تجملات در جامعه است.

با توجه به اهمیت ساده ‌زیستی در جامعه امروز باید در ابتدا خانواده‌ها آن را یاد بگیرند و سپس به کودکان خود بیاموزند؛ از طرف دیگر همان‌طور که گفته شد ساده‌ زیست‌ها از سلامت روان بیشتری برخوردار هستند و در واقع کمتر استرس در زندگی دارند البته اغلب عموم جامعه بر خلاف این امر را تصور می‌کنند.