مذاکره برای عرضه خودرو با خودروسازهای مختلف از سال قبل توسط بورس کالا آغاز شد و مذاکره با ایران خودرو نیز تقریبا تا مرحله آخر نیز رفت، اما تغییر مدیریت‌ مانع این اقدام شد. البته مذاکرات با سایپا ادامه داشت و قرار شد شاهین در بورس کالا عرضه شود. پس از آن نیز قرار شد گروه بهمن محصولات خود را در بورس کالا عرضه کند.

گروه بهمن پشت مخالفت وزارت صمت ماند

طبق اعلام بورس کالا، قبل از عرضه همه قوانین بررسی شده بود و هیچ مانعی بر سر راه این عرضه‌ها وجود نداشت. به همین دلیل در نهایت فرایندهای قانونی طی شده و نخستین عرضه و معامله خودرو در بورس کالا انجام شد. بر این اساس جمعاً 103 دستگاه کارا دو کابین و کارا تک‌کابین در بورس کالا فروش رفت.

پس از آن قرعه به نام دو خودروی پرطرفدار رسید و قرار شد 18 خردادماه 430 دستگاه فیدلیتی و دیگنیتی در بورس کالا عرضه شود اما دقیقاً چند ساعت قبل از عرضه، این فرایند توسط وزارت صمت تعلیق شد. وزیر صمت پس از آن اعلام کرد که از یک ماه و نیم قبل با بورس کالا مذاکراتی در این باره صورت داده بود، اما روال را جلو بردند. نامه یک روز قبل به بورس کالا در مورد توقف عرضه خودرو نیز در واقع یک اتمام حجت بود. بورس کالا برای عرضه کالاهای بی نام و نشان (برند) مثل فولاد است من با عرضه خودرو در بورس مخالف نیستم، اگرچه این کار حرفه‌ای نیست. در مورد عرضه خودرو در بورس کالا رانت وجود داشت و کسانی که رانت آن‌ها از بین رفت فضای رسانه‌ای را معکوس کردند.

در این راستا، معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالا نیز اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس کالا بر اساس مقررات صورت گرفته و عرضه‌کننده پیش از عرضه اعلام کرده بود که هیچ محدودیتی برای عرضه وجود ندارد. اما بورس کالا از سوی وزارت صمت تهدید شده و مصوبه سران قوا مبنی بر اینکه عرضه خودرو نباید صورت گیرد را ارائه کرده است. مصوبه‌ای که به گفته جهرمی وزارت صمت تفسیر اشتباهی از آن داشته و به همین دلیل این موضوع دوباره در شورای عالی بورس درحال بررسی است.

در نهایت این بررسی انجام و عرضه خودرو در بورس توسط این شورا تصویب شد. بر این اساس و طبق آخرین اخبار 600 دستگاه خودرو فیدلیتی و دیگنیتی در تاریخ 26 مرداد ماه در بورس کالا عرضه خواهند شد. همچنین گروه خودروسازی سایپا نیز برای عرضه در همان هفته (هفته چهارم مردادماه) اعلام آمادگی کرده است.

نحوه خرید خودرو از بورس کالا

طبق اعلام روابط عمومی بورس کالا، اآطور که رئیس اداره ناظران و امور تالارهای بورس کالای ایران اعلام کرده، متقاضیان برای خرید این خودروها در بورس کالا ابتدا باید نسبت به اخذ کد معاملات بورس کالا اقدام کنند. نحوه اخذ کد بورس کالا نیز به این شکل است که متقاضیان به یکی از کارگزاری‌های مجاز مراجعه و به‌صورت آنلاین یا حضوری کد بورس کالا را دریافت می‌کنند. البته پیش از آن باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و احراز هویت شده باشند. متقاضیان پس از اخذ کد بورس کالا، باید نسبت به گشایش حساب وکالتی اقدام کنند. حساب وکالتی حسابی است که به بورس کالا این امکان را می‌دهد که پس از آنکه خریدار در فرآیند رقابت شرکت کرده و کالا را خریداری کرد بتواند از آن حساب برداشت کند و به این ترتیب مراحل تسویه انجام شود.

به گفته حمیدرضا رحمنی، نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برای خرید خودرو، باید 30 درصد قیمت پایه خودرو در حساب وکالتی خریدار موجود باشد. به این ترتیب زمانی که ثبت سفارش صورت می‌گیرد این مبلغ تا زمان انجام فرآیند حراج در حساب وکالتی مسدود می‌شود.

وی درباره محدودیت‌های خرید خودرو از بورس کالا توضیح داد: در حال حاضر هر کد ملی صرفاً مجاز به ثبت سفارش روی یکی از کدهای عرضه شده است و صرفاً هم امکان خرید یک دستگاه خودرو را دارند. همچنین صدور سند و شماره‌گذاری نیز تنها به اسم خریدار خواهد بود. پس از انجام فرآیند حراج و نهایی شدن خریدار، یکسری هزینه‌های عوارض، شماره‌گذاری و هوشمندسازی کارت خودرو که در اطلاعیه عرضه به آن اشاره شده لحاظ می‌شود.

وی درباره فرآیند حراج نیز عنوان کرد: پس از نهایی شدن ثبت سفارش خریداران در روزی که عرضه و فرآیند حراج صورت می‌گیرد، خریداران بر مبنای قیمت پایه در فرایند حراج شرکت و در صورتی که تقاضا از عرضه بیشتر باشد در رقابت شرکت خواهند کرد و همچنین مالیات بر ارزش افزوده‌ای که پرداخت خواهد شد بر مبنای قیمت نهایی است که خریدار در سامانه ثبت و خرید خود را نهایی کرده است.