بسیاری از مورخان از طریق مطالعه سبک معماری‌ها در شهرهای مختلف جهان، به شیوه زندگی مردم در هر دوره تاریخ پی می‌برند و حتی می‌توانند از فرهنگ حاکم بر زندگی هر قوم باخبر شوند، ضمن این‌که آگاهی از مذاهب و سنت‌های بشر از طریق معماری تا حد زیادی قابل حدس است. در واقع، معماری هر دوره بر اساس نیازها و گرایش‌های انسانی شکل گرفته است و به همین دلیل می‌توان مبتنی بر سناریوی حاکم بر شیوه زندگی بشر امروزی، به پیش‌بینی معماری تا چند دهه آینده نیز پرداخت.
اینترنت اشیا، طراحی‌های پارامتریک، هوش مصنوعی، رباتیک، فناوری پرینتر سه‌بعدی، کلان‌داده‌ها و واقعیت مجازی سراسر زندگی امروز بشر را در بر گرفته است، ضمن اینکه فرصت‌های جدیدی را پیش روی طراحان شهری قرار داده است. این فناوری‌ها، معماران را قادر می‌کند بهتر و هوشمندانه‌تر به طراحی شهرها، سازه‌ها و فضاهای عمومی بپردازند و حتی به پیش‌بینی معماری در چند دهه آینده نیز کمک خواهد کرد.
بدیهی است که اثربخشی این رویکردها برای طراحی شهرهای امروز و پیش‌بینی معماری آینده زمانی اثربخش‌تر خواهد بود که معماران هرچه بیشتر از آن‌ها در طراحی‌های امروز بهره بگیرند و به تجزیه و تحلیل تأثیر آن‌ها بر حل مشکلات کنونی شهرها بپردازند.

  شهرهای هوشمند
گزارش‌ها حاکی از آن است که جمعیت جهان تا سال 2050 از 10 میلیارد نفر تجاوز خواهد کرد که این رویداد از اکنون یک هشدار جدی برای معماران جهت تأمل در مورد شیوه‌های طراحی شهرها وسازه‌ها به‌شمار می‌رود. معماران برای حل مشکلات احتمالی که در آینده و به‌دنبال افزایش جمعیت در شهرها به وجود خواهد آمد، به طراحی شهرهای هوشمند خواهند پرداخت که در آن‌ها، خدمات عمومی به بهترین شکل ممکن در اختیار تمام شهروندان قرار می‌گیرد.
نئوم در عربستان یکی از بهترین نمونه شهرهای هوشمند جهان محسوب می‌شود که در آن از کلان داده‌ها و هوش مصنوعی برای ایجاد بهترین شرایط زندگی شهروندان بهره گرفته خواهد شد. بدیهی است که مفهوم شهرهای آینده تا حد زیادی مبتنی بر عملکرد یک اکوسیستم داده‌محور است که در آن هر گونه تعامل در زمان واقعی ثبت می‌شود و برآورده کردن نیازهای شهروندان نیز از طریق رویکردهای فناورانه صورت می‌گیرد.
بعضی از مهم‌ترین مفهوم‌های شهرهای امروز توسط بسیاری از محققان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است تا به‌دنبال آن جابه‌جایی شهری، رفاه شهروندان، نحوه طراحی سازه‌ها، تغییر در میزان استفاده از فضاها طی بازه‌های زمانی مختلف و در نهایت، یکپارچه‌سازی فرهنگ‌ها و جوامع مختلف تا چند دهه آینده پیش‌بینی شود. علاوه بر این، گرایش کنونی مدیران و مردم به اتخاذ روش‌های پایدار در زندگی، ایجاد شهرهایی پایدارتر و سبزتر را در آینده به دنبال خواهد داشت، ضمن این‌که فناوری و انرژی تجدیدپذیر نیز بخش اعظم معماری شهرهای آینده را از آن خود خواهد کرد. بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که شهرهای آینده به واسطه کم بودن فضا، به شکل آسمان‌خراش‌هایی پوشیده در مزارع سبز خواهد بود که از سبزیجات آن‌ها برای رفع نیازهای خوراکی ساکنان بهره گرفته خواهد شد.

  کارآمدی انرژی
تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین بحران‌های امروز زمین و زندگی بشر به‌شمار می‌رود که معماران و مدیران شهری را به تلاش برای یافتن رویکردهایی جهت کاهش اثرات آن سوق داده است. گزارش‌ها نشان از آن دارد که 38 درصد از انتشار کربن، به عنوان عامل اصلی تغییرات اقلیمی، بر اثر انرژی مورد استفاده در ساختمان‌ها و فرآیندهای عمران شهری تولید می‌شود که بهره‌گیری از انرژی تجدید برای این منظور می‌تواند، اثرات این گاز را در افزایش دما به حداقل برساند. امروزه مدیران و متخصصان بیش از گذشته از این واقعیت آگاه هستند و عزم خود را جزم کرده‌اند مصرف انرژی شهری را کاهش دهند و نیروی تجدیدپذیر را جایگزین آن کنند که همواره بر این گرایش افزوده می‌شود.

  تولید فناورانه مواد ساخت‌وساز
بر اساس تحقیقات مختلف، هر ساله حدود 30 میلیارد تن بتن برای احداث پل‌ها، جاده‌ها، آسمان‌خراش‌ها، سیستم‌های آب و فاضلاب و سایر سازه‌های شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل، سطح سخت این ماده، بخش بزرگی از زمین را در خود محصور کرده است. بدیهی است که بتن و آسفالت نقش مهمی در انتشار گازهای آلاینده ایفا می‌کند و از این طریق، تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا را تشدید می‌کند. البته مدیران امروز از حقیقت این امر بیش از قبل آگاه شده‌اند و در تلاش هستند از راهبردهای دیگری برای سنگفرش معابر یا پوشش سازه‌ها بهره بگیرند و از این طریق، اثرات بتن و آسفالت را بر آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی به حداقل برسانند. در این راستا، مدیران و مهندسان عزم خود را جزم کرده‌اند از رویکردهای فناورانه برای تولید مواد دوستدار محیط زیست استفاده کنند و از این طریق، پایداری شهرها را در آینده افزایش دهند. همچنین، بازیافت مواد ساختمانی برای استفاده دوباره آن‌ها در ساخت‌وسازهای شهری می‌تواند انتشار کربن را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد و از این طریق به ایجاد شهرهای پایدارتر در آینده منجر شود. از سوی دیگر، پوشش نماهای ساختمانی با باغ‌های عمودی از دیگر روش‌ها برای کاهش استفاده از بتن و آسفالت در سازه‌ها به‌شمار می‌رود که علاوه بر به حداقل رساندن بهره‌گیری از این مواد، گیاهان و سبزیجات به کار برده شده برای ساخت دیوارها از طریق جذب دی‌اکسید کربن به کاهش آلاینده‌های موجود در هوا کمک می‌کند.

  زندگی بر مریخ
انسان‌ها برای مدت طولانی در حال کاوش در مریخ بوده‌اند؛ از فرود اولیه روی مریخ در سال 1971 تا استقرار اولین فرودگر در سال 1997، تحقیقات همواره با اهداف متعدد برای استعمار مریخ انجام شده است. در بحبوحه پژوهش‌های کشف فضایی، اغلب شرکت‌های فضایی نه‌تنها معماری فرازمینی را مفهوم‌سازی می‌کنند، بلکه روش‌های ساختمانی را نیز بررسی می‌کنند که امکان ساخت اشیا را در محیط‌هایی بسیار متفاوت از زمین فراهم می‌کند. در سال 2013، یک شرکت معماری مستقر در آلمان، در پروژه استعمار مریخ شرکت کرد که طرح آن خواستار ساخت مجموعه‌ای زیرزمینی از غارها برای اسکان انسان در مریخ بود. این شرکت از روش خودکار برای ایجاد این غارها استفاده کرد که حتی می‌توانند یک مرکز پردازش بازالت و یک یخچال مصنوعی را در خود جای دهند. این یخچال مصنوعی زیرسطحی طوری طراحی شده است که برای سرنشینان اکسیژن و آب فراهم می‌کند و اگر معماران با این سرعت پیش بروند، شگفتی‌های بزرگ معماری در مریخ رقم خواهد خورد.