در دنیای امروز فرآورده‌های نفتی نقش ارزنده‌ای را در فعالیت‌های اقتصادی کشور ایفا می‌کنند که بخش مهمی از این فرآورده‌ها مرتبط با صنایع پتروشیمی است. پتروشیمی یکی از ارکان اصلی صنعت در زنجیره تولید و موتور محرک توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور به‌شمار می‌آید و نقش بسزایی در رونق تولید ملی دارد، به‌گونه‌ای که موج تحولات در صنعت پتروشیمی طی سال‌های اخیر در کشور افزون بر کاهش خام‌فروشی به ایجاد ارزش‌افزوده مضاعف اقتصادی، ثروت‌آفرینی و اشتغال‌زایی منجر شده‌ و مصداق علمی و عملی تبلور توسعه پایدار در راستای اقتصاد مقاومتی را به تصویر می‌کشد.

این در حالی است که بنا بر اعلام سایت رسمی پتروشیمی ابن‌سینا، شرکت صنایع پتروشیمی ابن‌سینا همدان (سهامی خاص) در مرحله قبل از بهره‌برداری در تاریخ 28 دی‌ماه 1390 در اداره ثبت شهرستان همدان به ثبت رسید که مصوبه آن با مشارکت 20 درصدی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تاریخ 16 اردیبهشت 1387 در هیئت دولت به دست آمده بود و در 17 مهرماه سال 1395 مطابق با مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده، محل فعالیت شرکت به شهرستان فامنین انتقال یافت.

طرح ایجاد مجتمع تولید ‌اتیلن اکساید و واحدهای پایین‌دستی آن در همدان، بر اساس پیشنهاد کمیته توسعه صنعت پتروشیمی جهت جایگزینی با طرح وینیل استات مونومر (VAM) در همدان مطرح شد و پس از بررسی‌های فنی و اقتصادی و شرایط بازار، طرح مذکور و تشکیل جلسات متعدد با کارشناسان مربوطه اجرای این طرح مورد موافقت هیئت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفت و در همین راستا شرکت صنایع پتروشیمی ابن‌سینای همدان (سهامی خاص) جهت اجرا و بهره‌برداری از طرح مذکور با مشارکت بخش خصوصی تأسیس شد.

از طرفی مقرر شد این شرکت در منطقه ویژه اقتصادی جهان‌آباد استقرار یابد که در این بین شاهد بروز برخی شایعاتی نیز مبنی بر اینکه خاک این منطقه توان تحمل صنایع سنگین را ندارد نیز بودیم که در ادامه مسئولان تدابیری برای حل این مسئله اندیشیدند و زیرسازی‌ها انجام شد؛ البته در همین زمان بود که یک تپه واجد ارزش میراث فرهنگی نیز سر از خاک بیرون آورد و به نوعی در کار وقفه ایجاد کرد. در این خصوص نیز مشکلاتی بین سهام‌داران طرح به‌وجود آمد که با حل شدن آن به‌نظر می‌رسید روند طبیعی پروژه پیگیری شود به طوری که با حصارکشی دور یک هکتار از اراضی که این تپه تاریخی در آن قرار داشت با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی این مشکل نیز از پیش روی این صنعت تأثیرگذار برداشته شد.

با این وجود هنوز سازمان محیط زیست کشور تأییدیه نهایی را برای احداث این پروژه صادر نکرده بود و در انتظار تأمین منابع آبی مورد نیاز آن از محلی به جز منابع زیرزمینی بود؛ بر این اساس به گفته نمایندگان مجلس و استاندار سابق، قرار شد آب مورد نیاز پتروشیمی ابن‌سینای همدان از خط انتقال پساب به نیروگاه برق مفتح تأمین شود، از سوی دیگر موضوع خوراک مورد نیاز پتروشیمی مطرح شد که حمیدرضا حاجی‌بابائی در گفت‌وگو با فارس عنوان کرد: یک خط لوله ‌اتیلن 13 الی 14 پتروشیمی از عسلویه، کرمانشاه، کنگاور، میاندوآب تا جنوب را تحت پوشش قرار می‌دهد و از کنگاور تا همدان هم یک خط لوله ‌گاز اتیلن کشیده می‌شود که خوراک این پتروشیمی است.

وی گفت: سرمایه‌گذاران این پروژه ابهاماتی داشتند که با وزیر نفت جلسه‌ای برگزار کردیم و وی قول مساعد به‌منظور مرتفع شدن مشکلات داد؛ سرمایه‌گذران بحثشان این بود که وزیر نفت تعهد کند که خط لوله برای این پروژه کشیده می‌شود، وزیر هم در پاسخ به این درخواست اعلام کرد در صورتی که 50 درصد از کار پیش برود کار خط لوله را آغاز می‌کند. البته باید در این زمینه گفت که ایجاد خط لوله مصوب قانون و مجلس است و چه تعهدی بالاتر از قانون مجلس؟!

از سوی دیگر موضوع افزایش سرمایه مطرح و به گفته مدیران اجرایی استان و نمایندگان شهرستان، بخش اعظمی از مشکلات مرتفع شد اما بازهم خبری از پیشرفت چشم‌گیری در این پروژه نبودیم. آنچه مسلم است اینکه طبق بررسی‌ها و پیگیری‌های انجام‌شده، ناگفته پیدا است که پروژه پتروشیمی ابن‌ سینا این روزها پس از گذشت از موانعی همچون مشکلات ارزی، خوراک، افزایش سرمایه و غیره این‌بار لنگ همدلی است که این معطلی نیز ره‌آورد عدم همراهی و اتحاد مدیران و نمایندگان استان در وادی عمل است، چراکه طبق آنچه در جلسات عنوان می‌شود مثل جلسه‌ای که با حضور مدیران ارشد استانی و کشوری در استان برگزار شده، مانعی پیش روی ادامه کار این صنعت تأثیرگذار وجود نداشته و ندارد؛ اما همین مدیران و نماینگان در وادی عمل هنوز با یکدیگر همدل نشده و سرمایه‌گذاری کلان استان همچنان به زمین بازی و دست‌آویزی برای برخی‌ها برای رسیدن به مقاصدشان بدل شده؛ به طوری که اخیراً خبرها و مسائلی از سوی برخی‌ها در تقابل با مدیر و نماینده مردم در فضای رسانه‌ای منتشر شده مبنی بر اینکه زمین واگذارشده به این پروژه با قیمت بسیار نازل در اختیار سرمایه‌گذار قرار گرفته بنابراین باید مدیر شرکت شهرک‌های صعنتی استان نسبت به هدررفت بیت‌المال پاسخگو باشد این در حالی است که یقیناً نمی‌توان به اعتبار یک ادعا، واقعیت‌ شنیده‌نشده را نادیده گرفت.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مصطفی حقیقی با بیان اینکه قرارداد طرح پتروشیمی ابن سینا از سال 91 با مجموعه شرکت شهرک‌ها منعقد شده، گفت: در این قرارداد مجموعه 100 هکتار زمین مورد نیاز این پروژه بر حسب قیمت‌گذاری‌های کارشناسی آن مقطع زمانی به قیمت دو و نیم میلیارد تومان واگذار شده است.

وی با تأکید بر اینکه این مسیر (نحوه واگذاری اراضی) به‌صورت قانونی طی شده، تشریح ‌کرد: نکته که حائز اهمیت اینکه با توجه به میزان پیشرفت طرح (18 درصد) یقیناً سرمایه‌گذار وقت به برخی از تعهدات که به استان داشته، جامه عمل نپوشانده است.

وی ادامه داد: بر این اساس از سال 97 تعیین تکلیف قرارداد این پروژه در دستورکار شرکت شهرک‌های صنعتی استان قرار گرفته و تا چند مرحله از روند قضائی را نیز طی کرده و حتی به مرحله داوری رسیده، پیش از اینکه این مسئولیت به بنده واگذار شود قرارداد این پروژه فسخ شده بود.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان با بیان اینکه پس از مرحله شرکت شهرک‌ها برای تکمیل این فرایند قضائی اقدام کرد اما گویا همزمان با این اتفاق سرمایه‌گذار نیز علیه شرکت شهرک‌ها اقامه دعوا می‌کند، تشریح کرد: بر این اساس با توجه به درصد پیشرفتی که داشتند ابقای قرارداد از دستگاه قضا درخواست می‌شود بنابراین از آنجا که برخی از بندها دارای مسئله بوده حکم بر ابقای سرمایه‌گذار داده شده است.

حقیقی ادامه داد: علاوه بر این در همین اثنا مدیران شرکت پتروشیمی در جلساتی با استاندار و مدیران ارشد استانی موضوع تغییر ترکیب سهامداران شرکت پتروشیمی را مطرح کردند و مدعی شدند که بدعهدی‌های این شرکت مرتبط با شرایط داخلی این شرکت است؛ بنابراین با تغییر ترکیب سهامداران بخش اعظمی از سهام توسط شرکت مارون خریداری می‌شود. پس در پی جلسات برگزارشده به‌زعم مدیران استانی به‌نظر می‌رسد این شرکت قصد دارد این پروژه چند سال معطل را به‌صورت ضرب‌العجل احیا کند.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد در شرایط حساس کنونی کشور که خودکفایی در عرصه تولید محصولات مورد نیاز داخلی و همچنین افزایش تولید و صادرات آن مورد تأکید مقام معظم رهبری و خط مشی اقتصادی کشور است، از کلیه مسئولان امور انتظار می‌رود ضمن توجه خاص به این طرح ملی در منطقه کمتر توسعه‌یافته فامنین، نسبت به همکاری و تعامل بیشتر در حل مشکلات موجود پتروشیمی ابن سینا همدان، مساعدت ویژه مبذول کنند.