حسن سالاریه پس از پرتاب موفق کپسول زیستی با یک پرتابگر کاملا ایرانی، با بیان اینکه آخرین پرتاب‌های ایران در اوایل دهه نود انجام و سپس با یک وقفه طولانی مدت روبرو بودیم، اظهار کرد: حرکت در این حوزه کند پیش رفت در حالی که بحث زیست فضا و اکتشافات فضایی از مولفه‌های مهم فضایی کشورها به شمار می‌رود.

 

سالاریه ادامه داد: بررسی شرایط زندگی موجود زنده، امکان حیات در شرایط سخت خاص فضایی، بحث فضانوردی و دستیابی به منابع ارزشمند سایر کرات برنامه‌ای است که اگر آن را آغاز نکنیم و برای آن کار مطالعاتی جدی نداشته باشیم از غافله به شدت عقب خواهیم ماند و زمانی به خود خواهیم آمد که فاصله بسیار طولانی با کشورهای حوزه صاحب تکنولوژی پیدا کرده‌ایم؛ از همین رو در برنامه 10 ساله فضایی با جدیت بخش خوبی از برنامه به این حوزه اختصاص یافته است.

 

وی افزود: این برنامه با بحث اعزام، پرتاب کپسول‌های زیستی و طراحی پرتابگرهای متناسب با شرایط زیستی آغاز شده است، البته روی این موضوع بسیار تاکید دارم زیرا این‌ها دو بخش کاملا جدی و مهم برنامه است که هم بتوانیم کپسول‌هایی با قابلیت حمل موجود زنده داشته باشیم و از سوی دیگر بحث مطالعات زیست در شرایط میکروگرابیتی، همچنین شرایط فشار پایین و بحث بررسی شرایط گرادیان‌های شدید گرمایی، بحث‌های مربوط به اکسیژن مورد نیاز در کپسول و هم در بحث انتقال و پرتاب این کپسول‌ها که شرایط خاص خود را دارند را بررسی کنیم زیرا این پرتابگرها کاملا با پرتابگرهایی که به صورت عادی کار پرتاب ماهواره‌ها را انجام می‌دهند متفاوت هستند.

 

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: در برنامه 10 ساله فضایی همه موارد دیده شده و الحمدلله اولین گام با تست زیر مداری با کپسول 500 کیلوگرمی با موفقیت انجام شد و این مسیر را پرشتاب تر از قبل ادامه می‌دهیم و امیدواریم که تست‌های بسیار متعددی داشته باشیم زیرا حوزه زیست فضایی یکی از فناوری‌های های‌تک در جهان است، از همین رو هم باید در این حوزه آزمایش‌های بسیار دقیق‌تری در کشور انجام شود تا برسیم به نقطه اوج که همان انتقال موجود زنده و قرار گیری آن در مدار است.

 

سالاریه در خصوص زمان پرتاب موجود زنده با کپسول‌های زیستی، تصریح کرد: عموما در پرتاب‌های اولیه سراغ یک موجود زنده بزرگ نمی‌رویم بلکه از کیت‌های زیستی و سلول‌ها استفاده می‌کنیم زیرا این کپسول نسبت به نسل‌های گذشته از لحاظ جرم، حجم و ابعاد هندسی کاملا متفاوت است؛ طبیعتا در اولین پرتاب آزمایشی هیچ کشوری سراغ موجود زنده بزرگ مثل حیوانات و یا امثالهم نمی‌روند بلکه معمولا از کیت زیستی که شامل سلول‌های زنده هستند استفاده می‌کنند تا شرایط نزدیک به فضا در پرتاب زیرمداری بر روی سلول‌ها بررسی شود.

 

وی افزود: بعد از انجام تست موفق کپسول زیستی، مطالعات تکمیلی در حال انجام است تا بر اساس اتفاقاتی که بر روی سلول‌ها روی داده در روزهای آتی اطلاعات دقیق تری را به جامعه علمی علاقمند به این حوزه ارائه شود.

 

رئیس سازمان فضایی ایران در خصوص فناوری‌های داخل کپسول زیستی نیز تصریح کرد: به جز دوربین‌هایی که در بیرون پرتابگر نصب شده، فناوری‌هایی که در این سامانه قرار دارد بخواهیم لیست کنیم در مجموع قریب به 10 سامانه اصلی وجود دارد.

 

وی افزود: اولین سامانه، سامانه تامین توان، سامانه‌های مربوط به کامپیوتر پرواز و سیستم، تولید فرمان، بردهای حافظه و بردهای الکترونیکی است.

 

***امکان بررسی برخط داده‌های کپسول زیستی

 

سالاریه ادامه داد: سامانه دیگر، سامانه‌های مربوط به سیستم‌های مخابراتی و تله متری است. این سامانه در واقع تصاویر را دریافت کرده و داده‌هایی که از داخل کپسول و شرایط داخل کپسول ثبت می‌شوند و توسط تله متری به زمین منتقل و به صورت برخط قابل دیدن است، البته در داخل مجموعه هم اصل داده‌ها ذخیره می‌شود و بعد از بازیافت این داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

رئیس سازمان فضایی ایران در خصوص سامانه بعدی گفت: سامانه پایش و اندازه گیری پارامترهای زیستی یک سامانه بسیار مهم است، پارامترهای مختلف مثل سطح فشار اکسیژن و دما در داخل مجموعه باید به طور کامل رصد و پایش شود تا در منطقه تلورانس مجاز قرار گیرد، اگر شرایط زیستی فراهم شده خارج از تلورانس تعیین شده باشد شرایط حیات از بین می‌رود، همانطور که با بررسی سابقه پرتاب‌های فضایی و تست‌ها شاهدیم که افراد زیادی در دنیا جان خود را از دست داده‌اند و در تاریخ فضایی جهان نیز ثبت شده است.

 

وی همچنین ادامه داد: مجموعه‌ای از سنسورها و میکروسوئیچ‌های مختلف وجود دارد که وظایف مختلفی دارد، این سنسورهای می‌توانند دوربین‌های دریچه را باز ‌کنند، فرمان چتر را صادر کرده و عملگرهایی که مربوط به چترها هستند را مدیریت کنند، همچنین مجموعه عملگرها و قسمت‌هایی که بازگشایی اجزا مختلف را بر عهده دارند.

 

***بروز اشکال فنی در چتر دوم

 

سالاریه افزود: یکی از مجموعه‌های مهم سامانه مربوط به سپر حرارتی و سامانه فناشونده می‌شود، این سامانه بعد از این که کپسول به زمین اصابت کرده و بعد از که چترها باز می‌شوند بخش خوبی از انرژی توسط سامانه فناشونده گرفته می‌شود، مجموعه سپرها نیز به لحاظ جنس، مواد و هم به لحاظ قابلیت‌های انعطاف پذیری، خرد شوندگی و تردشوندگی به گونه‌ای باشد که بخش عمده‌ای از این انرژی را بگیرد و صدمه کمتری به اجزا داخلی کپسول برسد.

 

وی تاکید کرد: مجموعه سازه و سیستم‌های گازبند و سیستم‌های ایرودینامیک این مجموعه باید به لحاظ سرعت چرخش و نحوه قرارگیری روی زمین به گونه‌ای باشد که از طریق سپرهای فناشونده، عمده انرژی دفع شود که این طراحی خاص خود را دارد.

 

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به سیستم‌های پایش تنظیم حرارت گفت: این سیستم اجزا، برد و باطری‌های مختلف دارد که روی این مجموعه قرار می‌گیرد و همچنین مجموعه بازیافت 2 سیستم بازیافت چتری که روی این کپسول قرار دارد؛ مرحله اول و مرحله دوم هر کدام از آن سیستم‌ها چندیدن زیرسیستم دارد.

 

وی افزود: در این زیرسیستم‌ها بعد از اینکه کپسول جدا شده و به جو باز می‌گردد باید حرارت لازم را تحمل کند و شرایط پایداری را برای آن محصول فراهم کند. در حال حاضر داده‌هایی که ما بعد از بازیافت کپسول به دست آوردیم از روی تله متری به دست آمده و حاکی از آن است که زیرسیستم‌ها کامل کار خود را انجام داده‌اند.

 

سالاریه ادامه داد: البته ما در سامانه چتر مرحله دوم دچار اشکال فنی شدیم ولی نکته بسیار مثبت و جذاب قضیه این است که مجموعه سپر فناشونده علیرغم اشکالی که در یکی از اجزا چتر به وجود آمده بود سپر فناشونده کار خود را به درستی انجام داده است، به گونه‌ای که باکس‌ها و اجزایی داخلی کپسول، مجموعه بردها و حتی کیت‌های زیستی همگی به سلامت ازمجموعه استخراج شده‌اند و الان در شرایطی هستیم که داده‌ها در حال بررسی هستند.

 

***روند بررسی داده‌های کپسول زیستی آغاز شده است

 

رئیس سازمان فضایی ایران تاکید کرد: پارامترهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است، ده‌ها سنسور در طول مدت زمان اطلاعات خود را ارسال و ذخیره کرده‌اند و باید به لحاظ زمانی در کنار هم قرار گیرند؛ در شرایط مختلفی که برای پرتابگر و کپسول اتفاق افتاده در کنار هم با مقایسه و کنترل کنیم که در حد مجازشان بوده‌اند یا خیر و طبیعتا بعد از انجام تمام این مطالعات ما تازه به نقطه‌ای خواهیم رسید که در گام بعدی چه اصلاحاتی باید بر روی این کپسول انجام شود.

 

سالاریه در توضیحات بیشتر گفت: به طور مثال سرعت برخورد به سطح زمین از آستانه مجاز با توجه به اشکال فنی یکی از چترها خارج شده و بالاتر رفته است، سرعت دقیق چه میزان بوده و آیا شرایطی بوده که موجود زنده بتواند تحمل کند. با توجه به اینکه اجزا و باکس‌ها سالم هستند آیا سطح شتاب به گونه‌ای است که موجود زنده بتواند تحمل کند، تمام اینها موضوعاتی است که ما با انجام این تست بسیار خوبی که انجام شد با این تست زیر مداری برداشت می‌کنیم و سراغ اصلاح کپسول و سامانه‌های مختلف می‌رویم.

 

وی افزود: داده‌های تله متری به ما نشان می‌دهد که باید در چه بخش‌هایی بازطراحی کنیم، در کدام قسمت‌ها ارتقا پیدا کنیم و در کدام قسمت‌ها دچار اشکالیم که باید رفع شود؛ برای کپسول‌های بعدی که هم انشالله برنامه‌ای است پرشتاب که شروع شده و ما قویا اعتقاد داریم باید در این حوزه سرمایه گذاری و کار شود وگرنه همانطور که عرض کردم از غافله عقب خواهیم افتاد.

 

***کار طراحی کپسول زیستی با جرم بالاتر آغاز شده است

 

سالاریه در پاسخ به این سوال که چرا ایران در حوزه زیست فناوری با وقفه کار را آغاز کرده است، گفت: به هر حال اینها تابع تصمیماتی است که در بره ای از زمان گرفته شده، و وقفه در کارهایی با تکنولوژی بالا آثار سو بسیار زیادی می‌تواند داشته باشد، عرض کردم وقتی که اولین تست زیرمداری که انجام گرفت باید بلافاصله برای تست‌های بعدی برنامه ریزی کنیم.

 

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: طراحی کپسول بعدی که در کلاس جرمی بالاتر است را آغاز کرده‌ایم، مرحله ساخت آن هم انجام خواهد شد اما به این اکتفا نمی‌کنیم؛ بسیاری از این زیرسیستم‌های کپسولی که تست شد باید تست دیگری هم روی آن انجام شود زیرا باید قابلیت اطمینان آن بالا رود، مکانیزم‌های زیادی در این کپسول وجود دارد که بعد از اینکه داده‌ها به صورت کامل بررسی و تحلیل شد نیاز به بازطراحی و اصلاحات دارد.

 

وی در پایان با اشاره به اینکه اینها موضوعات فنی مفصلی است، گفت: ما کپسول کلاس بعدی که به نوعی اسکیل شده این کپسول است را شروع کرده و باید طبق برنامه سند 10 ساله فضایی به آن دست پیدا کنیم، برنامه ما برای کپسول یک و نیم تنی 2 ساله است اما عرض کردم به این معنی نیست که وقفه خواهیم داشت، تست‌های مکرر زیادی از اولین ساعتی که داده‌های این کپسول استخراج شد برنامه ریزی شده است؛ تک تک این مجموعه فرایند کاملا پیوسته‌ای با یکدیگر دارند که در صنعت فضایی و سایر صنایع باید باشد و لازم است که از همین حالا مهندسین ما بعضی از بخش‌ها را مجددا طراحی، بهینه سازی و اصلاح کنند. در نهایت اینکه ما نباید از انجام تست واهمه داشته باشم تا زیرسیستم‌ها به قابلیت اطمینان برسند.

منبع: خبرگزاری تسنیم