در مقدمه کتاب «وصف آفتاب» آمده است: خداوند بر آخرین پیامبر خویش حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلوات الله علیه به وسیله فرشته وحی اولین آیه خویش را نازل فرمود تا بدین وسیله بندگانش را به راه راست هدایت نماید و از بت پرستی و شرک و نفاق و هزاران اعمال ناشایست دست برداشته و به خداوند یکتا روی آورند و آنگاه که خداوند رسول خویش را اسوه قرار داد تا مردم به خود آمده و بدانند که راه خداپرستی و دوری از شرک و کفر یعنی کمک به خود هم در این دنیا و هم در آخرت است و بدانند که دنیا رهگذر و آخرت ماندنی است.

دین مبین اسلام که شریعت حضرت محمد صلوات الله علیه و آله بود کاملترین دین است که پس از رسول اکرم با امامت حضرت علی علیه السلام شروع شده و سلاله پاکش به جان تشنه پیروانش ارائه شد، امیرالمومنین (ع) به عنوان اولین امام همام و مرد مسلمان در زمان حضرت رسول تنها یاوری بود که در همه لحظات عمر پیامبر در کنارش بود و در تمامی مراحل او را یاری می‌رساند، پس چه کسی بهتر از امام علی(ع) میتواند زندگی پیغمبر را تفسیر نموده و بر همگان ارائه نماید. کتاب وصف آفتاب مشتمل بر چهار فصل است.

در فصل اول اوضاع جهان قبل از تولد حضرت رسول (ص) توصیف و ضمن استفاده و برداشت از کتب تاریخی از سخنان یار دیرین حضرت محمد (ص)، علی (ع) در نهج البلاغه استفاده شده است.

کتاب به جامعه پیش از اسلام نیز می‌پردازد. جامعه‌ای که پر از نامهربانی‌های بشری بوده به گونه‌ای که حتی به فرزندان مونث خود رحم نکرده و آن‌ها را زنده به گور می‌نمودند و یا حتی برده فروشی جزو مشاغل انسان‌ها بود و در جنگ‌های بیشماری که انجام می‌دادند علاوه بر خونریزی عده‌ای را به بردگی به غنیمت می‌بردند.

در فصل دوم «از تولد تا بعثت» نیز موضوعات مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرد. اوضاع و شرایط قبیله قریش، فوت پدر قبل از تولد، سپرده شدن طفل به حلیمه از قبیله صحرانشین بنی اسد تا چهار سال (طبق رسم قبایل عرب)، رنج کشیدن طفل و بزرگ شدن در شرایط سخت و دشوار و...

امیرالمومنین (ع) می‌فرماید: خداوند متعال او را از شجره انبیا برگزید و از چراغ‌داران روشنایی و از بالای پیشانی و ناف بطحاء (مکه) و از سرچشمه‌های حکمت انتخابش کرد.

در فصل سوم «از مبعث تا هجرت» دوران سختی‌های پیامبر (ص) است چرا که عده‌ای سودجو در مکه از گسترش دین حضرت محمد (ص)، هراس داشته و از کوچکترین اذیت و آزاری پیامبر را رها نمی‌کردند.

گستاخی جاهلان به جایی رسید که تصمیم بر قتل محمد در بستر نمودند، بنابراین با فداکاری علی (ع) شب هنگام محمد از مکه به یثرب می‌رود.

در فصل چهارم که دوران سخت اما شیرینی بود در سفر به یثرب و ترویج اسلام و همراه شدن ملت در آن بلاد کم کم بر ملت مسلمین افزوده شد همین امر موجب شد تا پیغمبر خدا بدون خونریزی شهرها را همراه خود سازد.

وصف آفتاب نوشته مهدی مهدیان مورچه خورتی در 204 صفحه منتشر شده است