سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش : طی چند دهه اخیر، جهان شاهد پدیده اجتماعی- اقتصادی جدیدی به نام مشارکت زنان در بازار کار بوده، آنچه مسلم است اینکه قدرت دادن به زنان و برداشتن موانع از سر راه آنان باعث بهبود وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها در جامعه می‌شود که این جریان می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه پایدار باشد. جالب‌تر اینکه طبق بررسی‌های متقن انجام‌شده در سطح ملی میزان تحصیلات و افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار تأثیر مثبت و معناداری بر تولید ناخالص داشته است.

طبق جدیدترین آمارهای مرکز آمار ایران، میزان مشارکت اقتصادی بانوان در سال گذشته به طور میانگین 13.3 درصد بوده که نشان از رشد حدود یک درصدی مشارکت بانوان در فعالیت‌های حوزه اقتصادی و کسب و کار دارد. جمعیت شاغل 15 ساله و بیشتر کشور، در بهار سال جاری بر اساس جدیدترین آمارهای مرکز آمار ایران،‌ 24 میلیون و 306 هزار نفر بوده که 20 میلیون و 439 هزار نفر آنان را مردان و سه میلیون و 866 هزار نفر را زنان تشکیل می‌دهند این در حالی است که بانوان نیمی از جمعیت 84 میلیون نفری کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

از طرفی نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بیشتر نیز در بهار سال 1402 طبق این داده‌های آماری 41.2 درصد بوده که 68.3 درصد این مشارکت اقتصادی توسط مردان و 1401 درصد از سوی بانوان بوده و این نشان می‌دهد که اکنون بانوان 14 درصد فعالیت‌های مختلف را در عرصه‌های کسب و کار در کشور به عهده دارند. این موضوع در حالی است که این رشد مشارکت اقتصادی در چندین سال گذشته روند صعودی پیدا کرده و در سال‌های گذشته آمار اشتغال زنان نسبت به مردان وضعیت مناسبی نداشت.

طبق این آمارها میزان مشارکت اقتصادی بانوان در سال گذشته به طور میانگین 13.3 درصد بوده که نشان از رشد حدود یک درصدی مشارکت بانوان در فعالیت‌های حوزه اقتصادی و کسب و کار را دارد یعنی تعداد بانوان شاغل در سال جای نسبت به سال گذشته با حدود یک درصد رشد روبه‌رو بوده است.

البته نکته جالب در این آمارها این موضوع است که نرخ مشارکت اقتصادی بانوان در مناطق شهری 14 درصد و در مناطق روستایی 14.6 درصد است یعنی بانوان در مناطق روستایی مشارکت بیشتری در عرصه‌های مختلف حوزه اشتغال و کسب و کارهای اقتصادی در جامعه را دارند.

از سوی دیگر چون بانوان در سال‌های اخیر مشارکت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود را به نوعی گسترش داده‌اند به نوعی انتظار دارند که سهم آنان در بخش‌های اقتصادی نیز روند مطلوب‌تری داشته باشد زیرا طبق آمارها 60 درصد صندلی‌های دانشگاه‌ها را بانوان در تصرف دارند و این انتظار بانوان برای کسب کرسی‌های مدیریتی و حوزه اشتغال را بیشتر کرده است.

با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با رئیس کانون زنان بازرگان استان همدان، کارآفرین و فعال در عرصه بازرگانی استان همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

خاطره خانلرزاده با بیان اینکه دانش‌آموخته دکتری شیمی و فوق دکتری ترمودینامیک است، گفت: علاوه بر این در حوزه کارآفرینی نیز مؤسس و مدیرعامل آزمایشگاه کنترل کیفی تجزیه راک هستم.

وی با تأکید بر اینکه این آزمایشگاه بیش از یک دهه است که به‌عنوان آزمایشگاه همکار استاندارد، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و نیز آزمایشگاه معتمد اداره کل محیط زیست، معاونت صنایع استان همدان و استان‌های همجوار فعالیت دارد، اظهار کرد: علاوه بر این از سال 1395 ریاست کانون زنان بازرگان استان همدان و نایب رئیسی کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان همدان را برعهده دارم.

وی با اشاره به اینکه بنده همچنین نایب رئیس کانون کشوری زنان بازرگان ایران، کارشناس رسمی قوه قضائیه در حوزه ایمنی و آتش‌سوزی و کارشناس استاندارد در زمینه خوراک و فرآورده‌های کشاورزی نیز هستم، اذعان کرد: علاوه بر این به‌عنوان استعدادهای درخشان و پژوهشگر استانی نیز طی سال‌های گذشته در استان مورد تقدیر قرار گرفتم.

رئیس کانون زنان بازرگان استان همدان با بیان اینکه بنا بر رشته تحصیلی‌ام و به ‌دلیل اینکه در حوزه اشتغال‌زایی و کارآفرینی احساس مسئولیت می‌کردم تصمیم گرفتم کاری را آغاز کنم تا بتوانم برای تعدادی از فارغ‌التحصیلان این رشته به‌ویژه دختران که برای ورود به بازار کار با یک سقف شیشه‌ای (یعنی به ظاهر هیچ مانعی برای فعالیت آنان وجود ندارد، اما یک سقف شیشه‌ای هست که آن‌ها را در قسمتی از پیشرفت نگه می‌دارد و مانع کارشان می‌شود) مواجه می‌شوند اشتغال ایجاد کنم، خاطرنشان کرد: در حال حاضر به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم برای 15 نفر اشتغال‌زایی کرده‌ام که در راستای توسعه فعالیتی امید است بتوانم برای سال آینده 30 نفر دیگر به مجموعه اضافه کنم.

خانلرزاده با بیان اینکه در این آزمایشگاه ما هم کار خدماتی انجام داده و در حوزه اقتصادی به‌دلیل اینکه کالاهای تولید داخل برای امکان رقابت با کالاهای خارجی نیازمند بهینه‌سازی و توسعه هستند، در بخش تحقیق و توسعه نیز ورود کرده‌ایم تصریح کرد: در این بخش یکسری فرمولاسیون‌های جدید و یا ارتقای فرمولاسیون پیشین در راستای صادرات‌محور کردن محصولات تولیدی در دستور کار خود قرار دادیم.

وی با بیان اینکه در این زمینه به‌عنوان مشاور کارخانجات و صنایع تولیدی وارد شده‌ایم، ابراز کرد: درواقع ما بسترساز توسعه اقتصاد بین‌المللی واحدهای تولیدی و بخش صنعت هستیم.

وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر وضعیت بانوان را در ورود به فضای اقتصادی و بازرگانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: نکته نخست اینکه به طور کلی زنان نیمی از جمعیت فعال جامعه هستند بنابراین اینکه بتوانیم به توانمندسازی زنان کمک کنیم نه‌تنها از بعد عدالت اجتماعی حائز اهمیت است بلکه خود پیش‌نیاز رشد و توسعه اقتصادی است.

رئیس کانون زنان بازرگان استان همدان با تأکید بر اینکه اگر زنان را به‌عنوان نیمی از نیروی فعال در عرصه اقتصادی مورد توجه قرار ندهیم رشد و توسعه پایدار امکان‌پذیر نخواهد بود، خاطرنشان کرد: خوشبختانه طی سال‌های اخیر نگاه و رویکرد مثبتی نسبت به حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی را شاهد بوده‌ایم و حتی به لحاظ قانون‌گذاری نیز سعی در تصحیح قوانین وجود دارد اما مشکل این است که بانوان در نهادهای تصمیم‌سازی و کرسی‌های چانه‌زنی حضور ندارند و یا حضورشان بسیار کمرنگ است.

خانلرزاده با اشاره به اینکه ما زنان در نهادهای قانون‌سازی حضور نداشته‌ و متأسفانه در زمینی بازی می‌کنیم که قوانین آن را مردان می‌نویسند گفت: بنابراین تا زمانی که ما زنان در نهادهای تصمیم‌ساز برای جنس زن با توجه به شرایط جنسیتی آن نتوانیم تصمیم‌سازی کنیم نمی‌توانیم خیلی امیدوار باشیم که مردان برای ما تصمیماتی مطابق با شرایط جنسیتی بگیرند.

وی افزود: بنابراین علیرغم اینکه سعی بر حمایت است اما چنانکه پیشتر عنوان شد خلأهای قانونی در این مسیر وجود دارد؛ بنابراین اگر اجازه ورود به عرصه قانون‌گذاری به زنان داده شود یقیناً زودتر به شرایط مطلوب در این زمینه دست پیدا خواهیم کرد؛ البته شرایط نسبت به سال‌های قبل بهبود یافته و این باور ایجاد شده که اگر این ظرفیت عظیم انسانی نادیده گرفته شود خلل و شکاف بزرگی در اقتصاد پیش می‌آید و امروز رشد و توسعه بدون توجه به نقش زنان امکان‌پذیر نخواهد بود.

این استاد دانشگاه بوعلی سینا همدان با تأکید بر اینکه مانع بعدی پیش رو در خصوص ورود زنان به مباحث اقصادی به همان سقف شیشه‌ای بازمی‌گردد که جامعه و زنان در مسیر ارتقا و پیشرفت ترسیم و ایجاد کرده‌اند، اضافه کرد: با وجود این سقف شیشه‌ای نامرئی، زنان در کسب و کار خود نهایتاً تا آن سقف در نظر گرفته‌شده امکان اوج گرفتن دارند حال آنکه اگر بانوان سرزمینم با توجه به توانمندی‌هایشان نه در ظرف جنسیت بلکه در ظرف جامعه تا حد امکان بتوانند رشد کنند یقیناً تأثیرگذاری بیشتری در عرصه اقتصادی کشور خواهند داشت.

خانلرزاده، با تأکید بر اینکه لازم است زنان در عرصه اقتصاد همه توانمندی خود را به منصه ظهور برسانند، اذعان کرد: بزرگ‌ترین مشکل این است ما زنان در حال حاضر به جای آنکه انرژی خود را صرف توسعه اقتصادی، صنعتی و اجتماعی کنیم مجبوریم بیشتر در مسیر اصلاح ساختار قدم برداریم.

وی افزود: در حال حاضر در کانون زنان بازرگان استان 100 نفر عضویت دارند که حدود 60 تن از این افراد به‌صورت مستقیم دارای فعالیت اقتصادی و بازرگانی با رویکرد صادراتی هستند.

این استاد دانشگاه بوعلی سینا همدان با بیان اینکه در کانون زنان بازرگان، هدف توانمندسازی بانوان و بهبود فضای کسب و کار است بنابراین همین که چنین تشکلی ایجاد شده که با خرد جمعی مشکلات از پیش روی زنان فعال در عرصه اقتصادی در ابعاد مختلف برداشته شود خود حمایت بزرگی است که به همت اتاق بازرگانی در سطح ملی و استانی رقم خورده اظهار کرد: زنان می‌توانند با مدیریت زمان در هر جایی بهترین نسخه خود باشند و تنها باید به خودباوری برسند، هر یک از ما در حوزه بازرگانی در این کانون به تناسب فعالیت‌مان سهمی داریم و تنها نباید مطالبه‌گری کنیم بنابراین تا زمانی که از خودمان انتظار حرکت نداشته باشیم، اتفاقی نمی‌افتد و همه‌چیز را در ابتدا باید از خود آغاز کنیم.