سپهرغرب، گروه اجتماعی- طاهره ترابی مهوش :

موضوع توانمندسازی چندسالی است که به‌عنوان یک مفهوم وارد فعالیت‌های توسعه‌ای با نگاه جامعه‌شناسانه شده و تغییرات بی‌شماری را در زمینه‌های ساختاری در بخش‌های مختلف جامعه به‌وجود آورده حال آنکه توانمندسازی دختران و نقش این آن در بهبود و ارتقای جامعه از بعد خانوادگی و کنشگری اجتماعی را می‌توان زیربنای سایر بخش‌ها و ساختارهای جامعی در آینده قلمداد کرد، این در حالی است که  توانمندسازی یک فرایند همه‌جانبه است که باید منجر به افزایش مشارکت آن‌ها در حد تصمیم‌گیری شده و آن‌ها را به سوی توسعه فزاینده سوق دهد.

  درواقع توانمندسازي دختران فرآیندي است که قدرت بیان نیازها و نگرانی‌ها را در زنان ایجاد می‌کند و آن‌ها را قادر می‌سازد که توان مداخله فعال در تصمیم‌گیري را به‌دست آورده و راه‌حل‌هایی براي رفع هریک از نیازهاي خود به اجرا گذارند.

 بنابراین برآن شدیم تا درخصوص نقش این ‌توانمندسازی در ارتقای جامعه از بعد خانوادگی از طریق نقش‌هایی همچون مادری و همسری و از بعد کنشگری اجتماعی با رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

حسن موسوی چلک عنوان کرد: در هر کشوری برای توسعه، مسیرهای مختلف انتخاب و از ظرفیت‌های متعددی برای رسیدن به آن استفاده می‌شود.

وی در ادامه گفت: طبیعتاً در جامعه ما در کنار مردان، زنان و دختران منابعی وجود دارند که می‌توانند در چرخه توسعه کشور نقش‌آفرینی‌کرده و مثمرثمر واقع شوند، معمولاً به اعتقاد جامعه‌شناسان ‌وجود دو سرمایه نیروی انسانی و اجتماعی ‌می‌تواند پیشرفت هر جامعه‌ای را رقم بزند .

 این جامعه‌شناس با بیان اینکه در این بین دختران که زنان آینده به‌حساب می‌آیند  بخشی از این سرمایه انسانی ما در جامعه هستند که می‌توانند در افزایش سرمایه اجتماعی مؤثر واقع شوند ابراز کرد: این امر از طریق افزایش مشارکت آن‌ها در امور مختلف جامعه رقم می‌خورد .

  موسوی‌چلک، ادامه داد: بر این اساس زنان و دختران جامعه ما نیز می‌توانند در این مسیر همچون سایر جوامع اثرگذار باشند حال آنکه تحقق این امر مستلزم آن است که در مسیر این حرکت قابلیت‌های زنان و دختران نخست در جامعه افزایش یافته و دیگر اینکه جامعه به قابلیت‌های آنان باور داشته باشد .

 وی با تأکید بر اینکه درواقع جامعه ما حق ندارد از این ظرفیت در مسیر رسیدن به توسعه و ارتقا چشم‌پوشی کند، اظهار کرد: این افزایش قابلیت‌های دختران در حوزه‌های مختلف، می‌تواند فرصت‌های جدیدتری را برای جامعه ما ایجاد کند.

 این جامعه‌شناس، ادامه داد: نکته این است که بخشی از این فرصت‌ها در قالب مادرانگی و سایر نقش‌های خانوادگی معنا پیدا کرده و بخشی نیز شامل نقش‌آفرینی‌هایی است که دختران می‌توانند در جامعه و ابعاد مختلف آن داشته باشند مثلاً در حال حاضر طبق آمارهای موجود سهم دختران در کسب کرسی‌های دانشگاهی و کنکور طی چند سال اخیر روند افزایشی را تجربه کرده؛ البته در فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز نسبت به قبل فعالیت پررنگ‌تری دارند .

موسوی‌چلک با بیان اینکه شرایط نقش‌آفرینی دختران در حوزه رسانه و کسب و کار نیز طی سال‌های اخیر بهتر شده تشریح کرد: طبیعتاً این امر را می‌توان یک فرصت ارزشمند برای جامعه قلمداد کرد تا بتواند از این توانمندی و قابلیت‌های دختران در مسیر توسعه و ارتقای خود بهره ببرد .

 وی با تأکید بر اینکه این امر خود مستلزم آن است که در گام نخست خود دختران توانمند شوند که این امر بر اساس نقش‌هایی که می‌پذیرند می‌تواند وجوه مختلفی داشته باشد، خاطرنشان کرد: با این وجود به لحاظ فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هر چقدر این دختران قوی‌تر شوند، این نقش‌آفرینی اثرگذاری بیشتری در ارتقای جامعه خواهد داشت .

  این جامعه‌شناس افزود: از طرفی در درون خانواده نیز به‌واسطه افزایش این توانمندی‌ها با پذیرش نقش‌های خانوادگی توسط دختران، شاهد خانواده بانشاط و  تربیت نسل خلاق و جامعه‌پذیر خواهیم بود؛ بنابراین عقل، مدیریت هوشمند و حکمرانی خوب در دنیای امروز حکم می‌کند که در راستای توانمندسازی این قشر از جامعه گام برداشته و از همه ظرفیت‌ها و قابلیت‌های آن‌ها در مسیر ارتقای جامعه در ابعاد خانوادگی و کنشگری اجتماعی بهره‌مند شویم .

  موسوی‌چلک، در پاسخ به اینکه این توانمندی را چگونه می‌توان در ابعاد مختلف افزایش داد؟‌ گفت: بخشی از آن مرتبط با آموزش است اما گام بعدی در دادن فرصت‌های برابر به دختران در برابر پسران و مردان است.

 وی با تأکید بر اینکه گام بعدی، در تحقق حقوق شهروندی آن‌ها معنا پیدا می‌کند، خاطرنشان کرد: مسئله بعدی ارائه فرصت‌های ‌مختلف برای نقش‌آفرینی در حوزه‌های مختلف است یعنی نگاه تک‌بعدی به قابلیت دختران و محدود کردن آن‌ها تنها به  پذیرش خانه‌داری نمی‌تواند آن‌ها را در ابعاد گوناگون توانمند و اقناع کند .

 وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر وضعیت جامعه در توانمندسازی  دختران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: گرچه در ابعاد مختلف شاهد بهبود شرایط  نسبت به قبل هستیم اما آنچه مسلم است اینکه بخشی از این بهبود منتج به فعالیت خود آن‌ها است نه حمایت‌ها؛ بنابراین زنان ما همچنان نسبت به مردان در حوزه‌های مختلف توانمندسازی و باور به این قابلیت‌ها ازسوی جامعه عقب است و تا رسیدن به شرایط مناسب فاصله بسیار دارد.

 مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد جامعه و حاکمیت باید تلاش مضاعفی داشته باشد تا از طریق افزایش توانمندی در دختران آن‌ها مادرانی خوب و موفق و همسری شایسته باشند، همچنین در کنار حفظ کانون خانواده قادر باشند، فعالیت‌های اجتماعی مؤثر را پیگیری کنند چراکه این قشر مستعد از جامعه، این توانمندی را دارند که با یک سازوکار مناسب، همه نقش‌های خود را ایفا کنند و اگر فرصت مناسبی برای ایفای نقش زنان به‌وجود نیاید به لحاظ تربیت نسل‌ها و حضور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن‌ها می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد .

 به دیگر سخن امروزه زنان اصلی‌‌ترین رکن یک خانواده هستند و تربیت فرزندان و به‌نوعی تربیت جامعه را بر دوش می‌کشند که همواره به چگونگی نوع تربیت فرزندان خود می‌اندیشند، مادران باید یک والد اجتماعی_عاطفی باشند و وقتی زن به آگاهی رسید می‌تواند تصمیم بگیرد که یک والد اجتماعی_عاطفی باشد، بنابراین زنان از این منظر می‌توانند در حوزه جمعیتی هم اثرگذار باشند.

درواقع دختران امروز و زنان فردا وقتی به توانمندی خود آگاه بوده و جامعه نیز به آن باور داشته باشد، تعاملات کنشی، از کنش عاطفی به کنش عقلانی در آن‌ها تبدیل می‌شود اما اگر به دختران و قابلیت‌هایشان تک‌بعدی نگاه کنیم یا جامعه و یا خانواده دچار مشکل خواهد شد، بنابراین تعادل باید حفظ شود و حتی در تربیت فرزندان نیز باید زنان با آگاهی برای جامعه‌پذیر کردن فرزندان خود بر کنش عاطفی تمرکز کنند و رفتار و افکار انسانی و انسان‌دوستانه را در فرزندان خود پرورش دهند.