گزارش جدید مرکز آمار ایران از بررسی وضعیت اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی نشان می‌دهد که در سال 1402، بخش خدمات با 51.9 درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است.

طبق این گزارش بخش‌های صنعت با 33.7 درصد و کشاورزی با 14.4 درصد در رتبه‌های بعد قرار دارند.

تعریف فعالیت اقتصادی

در تعریف، فعالیت اقتصادی به فعالیتی گفته می‌شود که به تولید کالا یا ارائه خدمت منجر شود. این فعالیت گروه‌های عمده اقتصاد اعم از صنعت،کشاورزی و خدمات را دربر می‌گیرد که در بخش کشاورزی شامل فعالیت‌های مربوط به حوزه کشاورزی، شکار، جنگلداری و شیلات است. بخش صنعت مواردی نظیر استخراج معدن، فعالیت‌های عمرانی و ساختمان است و بخش خدمات نیز فعالیت‌هایی نظیر عمده‌فروشی، خرده‌فروشی، تعمیر وسایل نقلیه موتوری، عرضه محصولات خانگی، فعالیت‌های مربوط به هتل و رستوران، حمل و نقل، انبارداری، آموزش و بهداشت را دربر می‌گیرد.

علل رشد کسب و کارهای خدماتی

یکی از علل رشد کسب و کارهای خدماتی، کاهش ریسک ایجاد این مشاغل است و افراد با کمترین هزینه می‌توانند اقدام به راه‌اندازی مشاغل خدماتی کنند.

کارشناس بازار کار معتقد است: بیشتر افرادی که به مشاغل تولیدی گرایش دارند از دیربازده بودن، سرمایه‌گذاری بالا و محدودیت‌ها و موانع پیش روی تولید اطلاع دارند و تامین نقدینگی، رقابت بازار و شرایط اقتصادی ازجمله این شرایط است.

حمید حاج‌اسماعیلی می‌گوید: بسیاری از افرادی که مایلند زودتر به درآمد برسند از مشکلات راه اندازی یک کارگاه تولیدی باخبرند به همین دلیل به سمت کسب و کارهای خدماتی می‌روند چون‌ سرمایه‌گذاری بالایی نمی‌خواهد و ریسک ایجاد این نوع کسب و کارها هم پایین است.

تحلیل وی از رشد اشتغال بخش خدمات در مقایسه با بخش‌های صنعت و کشاورزی این است که هزینه ایجاد شغل در بخش صنعت گران‌تر است و در بخش صنعت به‌دلیل استفاده از ماشین‌آلات، نیروی انسانی کمتر به‌کار گرفته می‌شود. در بخش کشاورزی هم به‌دلیل خشک‌سالی‌های اخیر، فصلی بودن برخی فعالیت‌های مرتبط با کشت و مکانیزه شدن عمده فعالیت‌ها، بخشی از نیروهای کار عملاً دچار بیکاری می‌شوند بنابراین بخش خدمات به ‌دلیل تنوع فعالیت، هزینه و سرمایه کم و ریسک پایین‌تر نسبت به دو بخش صنعت و کشاورزی مطلوبیت بیشتری برای کارجویان دارد.

همراه با گسترش فناوری و ظهور فناوری‌های جدید، سبک زندگی افراد و ماهیت بسیاری از مشاغل تغییر کرده است. در حال حاضر بخش خدمات نسبت به دیگر بخش‌های اقتصادی از ظرفیت بیشتری در حوزه اشتغال و جذب کارجویان به بازار کار برخوردار است و می‌تواند یک بستر مناسب برای حضور در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی به‌شمار رود.

با وجود بالا بودن ظرفیت‌های اشتغال در بخش خدمات و تأثیرگذاری آن بر اقتصاد اما نباید از نظر دور داشت که مشاغل خدماتی در مواجه با شرایط بحرانی و شوک‌های اقتصادی نظیر کرونا از ثبات و پایداری لازم برخوردار نیستند. بی‌تردید ایجاد تعادل در بازار کار نیازمند همراهی بخش‌های صنعت و کشاورزی در کنار بخش خدمات است و ضروری است تا از ظرفیت همه بخش‌ها در عرصه اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی بهره‌برداری شود.