مرور برنامه‌های انتخاباتی نامزد‌های ریاست جمهوری در بخش کشاورزی حاکی است متأسفانه آن‌ها برنامه خاصی در زمینه کشاورزی و صنعت طیور ندارند. مسعود پزشکیان با اذعان به اینکه برنامه‌ای برای بخش کشاورزی ندارد، می‌گوید: در حوزه کشاورزی هنوز برنامه‌ای تدوین نکرده‌ام و در صورت پیروزی این اتفاق خواهد افتاد. همچنین سعید جلیلی کاندیدای جبهه انقلاب نیز برنامه جدیدی برای بهبود بخش کشاورزی و به ویژه صنعت طیور ارائه نداده است و صرفاً بر اشتغال و ارزآوری روستا تأکید دارد، در حالی که بخش کشاورزی با معیشت و سفره مردم ارتباط مستقیم دارد و بهبود آن به برنامه مدون و قابل اجرا نیازمند است، به ویژه آنکه رشد بخش کشاورزی در سه سال گذشته منفی بوده و نیازمند تدبیر جدیدی است.

در حالی که افزایش نرخ رشد اقتصادی به نقطه قوت دولت رئیسی تبدیل شد، اما نرخ رشد در حوزه کشاورزی منفی بود و در ماه‌های نخستین امسال به مثبت 5/0 درصد رسید. بخش کشاورزی به دلیل تأمین امنیت غذایی جامعه طبیعتاً از جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد برخوردار است، از طرفی با توجه به محدودیت‌های ارزی کشور، خودکفایی و رشد تولید در این بخش می‌تواند سهم قابل‌توجهی از نیاز‌های وارداتی کشور را کاهش دهد که این امر مشخصاً به بهبود و مدیریت بهتر منابع ارزی در دوران تحریم کمک شایانی خواهد کرد.

طبق آمار‌های منتشرشده از سوی بانک مرکزی، عملکرد بخش کشاورزی و سهم این بخش در رشد اقتصادی چه در 9 ماهه سال 1402 و چه در 9 ماهه سال 1401 از بخش‌هایی همچون صنعت، ساختمان، تأمین آب، برق‌وگاز و حمل‌ونقل همواره کمتر بوده است. آمار‌های منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، نشان داد سهم کشاورزی در کیک اقتصاد ایران بسیار وخیم‌تر از گزارش منتشرشده از سوی بانک مرکزی است.

طبق گزارش‌های مرکز آمار در پاییز سال 1402 رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی رشد منفی یک‌درصدی داشته است، حال آنکه بقیه گروه‌ها رشد مثبت تا 22‌درصد داشته‌اند. عملکرد بخش کشاورزی و رشد محصول ناخالص داخلی در این حوزه کلیدی و حساس در تمامی فصول سال‌های 1401 و 1402 منفی بوده است، به بیانی دیگر رشد تولید محصولات کشاورزی همواره در دو سال گذشته کاهشی بوده است و به نظر می‌رسد با این دست‌فرمان در سال آتی نیز این روند ادامه یابد، البته با تلاش‌های دولت این رشد منفی در بهار امسال مثبت 5/0 درصد شد که بسیار ناچیز است، از این رو بهبود بخش کشاورزی و برداشتن موانع تولید در این بخش باید از اولویت‌های دولت چهاردهم باشد، اما آنچه در یک ماه اخیر از مناظره‌های کاندیدا‌ها برداشت می‌شود، این است که برنامه جامع و مدونی برای بخش کشاورزی ندارند. اینکه باید اقتصاد روستا و روستاییان بهبود یابد تا بخش کشاورزی رشد کند، امری مسلم و همواره مدنظر دولتمردان بوده است، اما کافی نیست. سفره مردم با ده‌ها معضل در بخش کشاورزی مواجه است که رفع تک‌تک آن‌ها با شعار محقق نمی‌شود. بخش کشاورزی ارتباط مستقیمی با وزارت نیرو، بانک مرکزی، وزارت صمت، گمرک و ده‌ها تشکل، انجمن، اتحادیه و بخش خصوصی دارد که هر کدام ساز خودشان را می‌زنند و در نهایت سفره مردم، کشاورزان و فعالان حوزه کشاورزی آسیب می‌بیند، ضمن اینکه بخش طیور و صنعت دامداری و دامپروری به دلیل ارتباطی که با نهاده‌های دامی، طیور و واردات آن‌ها دارند، در این سال‌ها به شدت دچار آسیب شده‌اند و دولت آینده باید فکری برای آن‌ها بکند تا نوسان قیمتی و زیان‌شان به حداقل برسد. با توجه به عملکرد مثبتی که دولت رئیسی در حوزه افزایش نرخ رشد اقتصادی در یک سال اخیر داشته و این مسئله به نقطه قوت دولت سیزدهم تبدیل شده است، ضرورت دارد دلایل ضعف قابل توجه رشد تولید در بخش کشاورزی از سوی دولت به صورت ویژه بررسی شود و مدیرانی که کارنامه ضعیف آن‌ها در دولت‌های گذشته هم مشخص است، کنار گذاشته شوند. در کنار این چالش‌ها، اما کاندیدا‌های ریاست جمهوری جز کلی‌گویی برنامه ویژه‌ای برای بخش مهم کشاورزی ارائه نداده‌اند.

*تدوین برنامه بخش کشاورزی بعد از پیروزی!

مسعود پزشکیان در پاسخ به اینکه چه برنامه‌ای برای بهبود بخش کشاورزی دارد، در یکی از میزگرد‌های رسانه ملی می‌گوید: در حوزه کشاورزی هنوز برنامه‌ای تدوین نکرده‌ام و در صورت پیروزی این اتفاق خواهد افتاد، من در آذربایجان‌غربی زمینی دارم و داخل آن کشاورزی می‌شود. ما برای تمام کار‌هایی که می‌کنیم باید اول ببینیم چه بازاری داریم و بعد راهنمایی کنیم که محصولات بدون واسطه به بازار عرضه شود.

وی با تأکید بر اینکه ما باید صدای کشاورزان در مناطق دورافتاده را بشنویم، یادآورشد: بیشتر کشاورزان هزینه داشت، کاشت و برداشت را در فروش ندارند، باید کاری کنیم که کشاورزان حاصل دسترنج خود را داشته باشند. ما باید چارچوبی را درست کنیم که آن‌ها به این گرفتاری‌ها نیفتند و این برنامه باید با نظر کارشناسان دانشگاهی نوشته شود.

*روستا‌ها می‌توانند سلول جهش کشور باشند!

سعید جلیلی نیز در مناظره‌های رسانه ملی کلی‌گویی و 9 برنامه اجرایی برای روستا اعلام کرد که بیش از یک دهه است این برنامه‌ها در وزارت جهاد کشاورزی پیگیری و اجرایی می‌شود، اما هنوز به نقطه مطلوبی نرسیده است. او می‌گوید: دو اولویت اصلی دارم که در ابتدای دولت شهید رئیسی به ایشان هم ارائه کردم و اقدامات خوبی در این زمینه انجام شد. این دو اولویت ارزآوری و اشتغال است. وی می‌افزاید: به روستا نباید به عنوان جایی که فقیر است، نگاه کرد. روستا‌ها می‌توانند سلول جهش کشور باشند. 9برنامه اجرایی برای روستا از جمله اصلاح الگوی کشت، آبخیزداری، گسترش گلخانه‌ها، یکپارچه‌سازی اراضی، سیستم‌های نوین آبیاری و لایروبی قنوات داریم. کشاورز برای بازاریابی محصولات خود نباید مشکل داشته باشد. در ارومیه 2میلیون تن سیب تولید می‌شود که این یک فرصت است نه اینکه کشاورز عزا بگیرد از این تولید چگونه استفاده کند و چگونه به بازار برساند. یکسری موانع اداری وجود دارد، باید این فرصت برای روستاییان فراهم شود که با سند منزل روستایی، اراضی کشاورزی، صنایع تبدیلی و حتی ادوات کشاورزی، پروانه چاه یا دامداری بتوانند وام دریافت کنند.

جلیلی می‌گوید: شهید رئیسی در این سه سال رکورد صادرات غیرنفتی را زد. با چین می‌توان در زمینه پوشاک رقابت کرد. روستا‌ها می‌توانند این کار را انجام دهند، ولی باید برای این کار برنامه داشت. این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح می‌کند: باید امنیت شغلی دهیاران تضمین شود تا آن‌ها بتوانند به وظایف خود برای پیشرفت روستا برسند. 27‌درصد اشتغال و تولید ناخالص از روستا و کشاورزی شکل می‌گیرد، اما تسهیلاتی که به آن‌ها داده می‌شود، 6‌درصد است. بودجه عمومی کشور فقط 4‌درصد به این سمت می‌رود که این روند باید اصلاح شود.

*نامزد‌ها نگاه ویژه‌ای به تولید و صنعت طیور داشته باشند

حمیدرضا کاشانی، یکی از فعالان صنعت طیور کشور در گفتگو با ایسنا، درباره مواضع نامزد‌های انتخابات در زمینه کشاورزی، نهاده‌ها و صنعت طیور می‌گوید: طی روز‌های اخیر که کشور فضای انتخاباتی دارد، غربت صنعت کشاورزی، طیور بسیار به چشم می‌آید و این برای صنعت طیور که بزرگ‌ترین صنعت پس از نفت شناخته می‌شود، بسیار نگران‌کننده است.

وی می‌افزاید: متأسفانه نامزد‌های انتخابات دغدغه و برنامه خاصی برای بخش کشاورزی و مشخصاً صنعت طیور ندارند، اما برای بسیاری از دولت‌ها اولین دغدغه، معیشت مردم، مرغ و تخم‌مرغ به عنوان کالای اساسی و استراتژیک است، بنابراین تقاضای ما این است که نامزد‌ها نگاه ویژه‌ای به تولید و صنعت طیور داشته باشند چراکه کالای اساسی کشور و کالای استراتژیک برای مردم تمام دنیا محسوب می‌شود و نگاه ویژه‌ای به آن دارند. کاشانی با تأکید بر اینکه دولت آینده باید ویژه و هدفمند در این زمینه عمل کند و به مطالبات بخش خصوصی آگاهی داشته باشد، می‌گوید: آنچه از دولت آینده انتظار داریم این است که همچنان نگاه برون‌سپاری مسئولیت به بخش خصوصی حفظ شود. این نگاه برای اولین بار در دولت سیزدهم و دوره وزیر وقت اتفاق افتاد و در کشور به صورت قانونی این برون‌سپاری از صفر تا صد انجام شد که نتیجه آن را نیز در زمینه تولید تخم‌مرغ می‌بینیم که از موفق‌ترین واگذاری‌های تنظیم بازار و وظیفه به بخش خصوصی است و به گفته دستگاه‌های بازاری و بانک مرکزی کمترین نوسان در کالای اساسی و به‌ویژه تخم‌مرغ وجود داشته است. وی با تأکید بر اینکه صنعت تولید و طیور به نگاه ویژه‌ای نیاز دارد، تصریح کرد: حتی اگر شده، باید به اندازه یک‌صدم بنزین که مورد توجه قرار گرفته است، به سفره مردم ارزش دهند. امیدوارم در دولت آینده این مسیر پیش رود و با نگاه حمایتگر و بدون مداخله دولت، تمام کالا‌ها به بخش تخصصی خود واگذار شوند که در این صورت تولید، موفق‌تر و بهتر خواهد بود و شرایط مناسب‌تری را برای مردم و تولیدکننده ایجاد می‌کند.

منبع: خبرگزاری ایسنا