درختان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر طبیعت، نقش بی‌بدیلی در ترسیب کربن و کاهش آلودگی هوا ایفا می‌کنند. این موجودات سبز از طریق فرآیند فتوسنتز، دی‌اکسید کربن موجود در هوا را جذب و آن را به اکسیژن تبدیل می‌کنند که برای تنفس تمامی موجودات زنده ضروری است.

علاوه بر این، درختان با جذب ذرات معلق و آلاینده‌های هوا، کیفیت هوای محیط را بهبود می‌بخشند. همچنین، ریشه‌های درختان به تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش کمک می‌کنند و به این ترتیب، نه‌تنها به کاهش آلودگی هوا، بلکه به حفظ منابع طبیعی و تنوع زیستی نیز یاری می‌رسانند. این عملکردهای حیاتی، اهمیت کاشت و حفاظت از درختان را در مبارزه با تغییرات اقلیمی و بهبود کیفیت زندگی در شهرها و روستاها دوچندان می‌کند.

به‌دلیل نقش بی‌بدیل درختان در افزایش کیفیت هوا، طرح مردمی کاشت یک میلیارد اصله نهال درکشور ما پیگیری می‌شود؛‌ طرحی که البته منتقدانی نیز دارد.

در رابطه با این موضوع، معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری گفت: یکی از حقوق شهروندی که ما در وزارت دادگستری نسبت به آن حساس هستیم، حق بر هوای پاک و زیست سبز است. ما این موضوع را ما جزو حقوق شهروندی و تحقق آن را جزو تکالیف دولت و حاکمیت می‌دانیم و تلاش ما این است که آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که در این زمینه وجود دارد، اجرایی شود.

دکتر عسکر جلالیان؛ با اشاره به نقش درخت در شاخص کیفیت هوا ادامه داد: مجمع اقتصاد جهانی در داووس سوئیس نشستی داشت و در آنجا مطرح شد که اقتصاد بین‌الملل دچار بحران شده و این بحران به تبع تغییرات اقلیم اتفاق افتاده. در این مجمع بیان شد که بهترین راه کُند کردن تغییر اقلیم و سازگار شدن با آن کاشت درخت است و در همین راستا مصوب می‌شود که یک تریلیون درخت در حوزه سرزمینی کشورها کاشته شود و از کشورهای مختلف خواسته شد که در حد وسع خودش در کاشت یک تریلیون درخت سهیم شوند.

وی با بیان اینکه ما جزو کشورهای خشکی هستیم که به شدت تحت تأثیر تغییر اقلیم هستند، گفت 21 استان کشور ما خشک و 300 شهر ما دچار بحران آبی هستند که این موضوع نیز در حال تشدید است. ما در کشور 14 میلیون چشمه تولید گرد و غبار داریم و همه این‌ها بحرانی است که توسط تغییر اقلیم تشدید می‌شود.

معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری افزود: به‌منظور همراهی با طرح جهانی کاشت یک تریلیون درخت و همچنین مقابله با بحران‌های مذکور کشور ما متحد شد که یک میلیارد درخت بکارد. زمانی که ما در وزارت دادگستری در جریان این موضوع قرار گرفتیم، دست به کار شدیم تا به وزارت جهاد که متولی کاشت یک میلیارد نهال است کمک بدهیم. اگرچه این کار توسط دولت کلید خورده اما عقیده ما این است که اجرای آن به تنهایی از عهده دولت خارج است و نیاز به کمک مردم دارد اما برای فعالیت مردم نیز باید راهکارهای اجرایی اندیشیده شود و نه اینکه تنها در حد توصیه به کاشت نهال کار کنیم.

جلالیان با بیان اینکه بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ما ششمین کشور تولیدکننده کربن در جهان هستیم، توضیح داد: از طرفی در ترسیب کربن نیز کشور چهل و دوم جهان هستیم که این فاصله بین تولید کربن و جذب کربن نه به خاطر کارخانجات غیر استاندارد متعدد بلکه بیشتر به‌دلیل کمبود درخت در حوزه سرزمینی ماست چراکه یکی از درختان یکی از شریان‌های جذب کربن هستند.

وی درباره آب‌بری درختان کاشته شده نیز گفت: برخی صاحب‌نظران این حوزه می‌گویند که ما آب نداریم و نباید درخت بکاریم اما به‌نظر من درست نیست. ما همین الآن 14 میلیون هکتار جنگل در کشور داریم. درخت خودش یکی از سامانه‌های تولید آب است و زمانی که با نگهداری مناسب درخت به عمر مناسب برسد خودش تولیدکننده آب محسوب شده و آب را ذخیره می‌کند.

معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری اضافه کرد: اگر تعداد درختان کشور ما استاندارد باشد، این درختان می‌توانند از بسیاری از خشک‌سالی‌ها جلوگیری کنند. متاسفانه در ایران پنج دهه سیر نزولی بارش‌ها و خشک‌سالی را داریم و در سال 1402 نیز سخت‌ترین تابستان خشک و کم‌آب کشور خود را تجربه کردیم که آمار و اعداد و ارقام نشان می‌دهد در پنج دهه اخیر چنین خشک‌سالی بی‌سابقه بوده است.

جلالیان گفت: درخواست و توصیه بنده به مردم شریف ایران این است که کاشت و نگهداری درخت را جدی بگیرند و نگران حجم آب مصرفی درخت نباشند چراکه تجارب دنیا نشان داده که اگر تا یک سنی رشد درخت مدیریت شود بعد از آن خود درخت به مرحله نگهداشت آب می‌رسد.