خرید تضمینی گندم به عنوان بستری برای حذف دست دلالان از این محصول استراتژیک از سال 1368 در کشور آغاز شد و تاکنون 35 سال از زمان آغاز خرید تضمینی گندم می‌گذرد در سال زراعی گذشته خرید تضمینی گندم براساس آمار از مرز 10 میلیون تن عبور کرد.
ایران در سال گذشته رتبه سیزدهم تولید گندم در دنیا را کسب کرد و از حدود ۱۴ میلیون تن گندم تولید شده ۱۰ میلیون و ۳۵۷ هزار تن آن توسط دولت خریداری شد.
جایگاه استان کردستان در تولید گندم با وجود اینکه بیش از یک میلیون و 217 هزار هکتار اراضی کشاورزی آن حدود 20 درصد آبی و مابقی دیم است در تولید این محصول استراتژی همواره در صدر هرم قرار گرفته و رکوردار بوده است.
در سال زارعی جاری ۶۲۶ هزار هکتار شامل ۵۸۸ هزار هکتار اراضی دیم و ۴۱ هزار هکتار اراضی آبی در کردستان زیر کشت گندم رفت و پیش‌بینی‌های قبل از آغاز خرید گندم خبر از برداشت یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم از مزارع استان خرید تضمیمنی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن از این میزان داد.
موضوعی که بنا به گفته متولیان امر با همراهی خوب کشاورزان کردستانی تا این لحظه 94 درصد آن تحقق پیدا کرده است با خرید بیش از یک میلیون و 132 هزار تن گندم مازاد بر نیاز از کشاورزان برای دومین سال متوالی کردستان رتبه دوم تولید گندم کشور را از آن خود کرد.
رکورداری کردستان در تولید گندم
پیمان اسکندری رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان می‌گوید: کردستان با تولید ۱۲ درصد گندم بعد از استان خوزستان در سال زارعی جاری در جایگاه دوم قرار گرفت.
وی همچنین از کسب رتبه یک کشوری کردستان در تولید گندم در دیم‌زاره مانند گذشته خبر داد و عنوان کرد: تا این لحظه یک میلیون و 132 هزار تن گندم مازاد برنیاز از کشاورزان در این استان خرید تضمینی شده است.
این میزان خرید گندم مازاد برنیاز کشاورزان به گفته این مقام مسوول توسط ۹۱ مرکز خرید دولتی، اتحادیه و شرکت‌های تعاونی روستایی و سیلوهای بخش خصوصی انجام شده و تا این لحظه بیش از یک‌میلیون و 124 هزار تن آن در سامانه ثبت شده است.
بیش از ۲۷ درصد ارزش ناخالص داخلی و ۳۰ درصد اشتغال در استان به کشاورزی وابسته است و بنا به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان: این میزان رشد تولید و خرید گندم تضمیمنی در این استان حاصل بارش‌های مناسب به ویژه تلاش بهره‌برداران، محققان حوزه کشاورزی در بخش‌های مختلف و کارشناسان جهاد کشاورزی بوده است.
۳۱۵ هزار تن گندم خریداری شده مازاد بر مصرف استان به مقاصد و سیلوهای ذخیره‌سازی از پیش تعیین شده در استان‌های تهران، البرز، اصفهان، قم، مازندران، گیلان، یزد، بوشهر، سیستان و بلوچستان، مشهد مقدس و کرمان حمل شده است.
با گذشت بیش از دو ماه از تحویل گندم توسط گندمکاران به دولت و کسب رتبه برتر گندمکاران این استان در تولید این محصول استراتژیک تا کنون تنها 15 درصد از کل بهای گندم به آنها پرداخت شده و این موضوع موجب گله‌مندی شدید کشاورزان استان شده است.
جدی‌ترین دغدغه گندم‌کاران، بالا بودن و سختی‌ها موجود در مسیر تامین کود با قیمت مناسب، تامین کمباین در موعد برداشت، عدم دریافت مطالبات‌شان در زمینه فروش گندم است.
پرداخت 30 هزار میلیارد ریال بهای گندم‌کاران درکردستان
جمال صالحی نماینده شرکت بازرگانی دولتی کردستان در این رابطه می‌گوید: از ابتدای فصل برداشت یعنی از چهارم تیرماه امسال ، یک میلیون و 132 هزار تن گندم مازاد بر نیاز از کشاورزان به طور تضمینی خریداری شده است.
قیمت پایه خرید تضمینی گندم با چهار درصد افت مفید و یک درصد افت غیر مفید ۱۷۵ هزار ریال است و بنا به گفته این مقام مسئول ارزش ریالی گندم خریداری در استان تا پایان 27 مرادادماه بیش از ۱۹۶ هزار میلیارد ریال بوده است.
از مجموع بهای گندم خریداری شده از گندمکاران استان تاکنون ۳۰ هزار میلیارد ریال آن پرداخت شده است و امیدواریم این مهم سرعت بیشتری پیدا کند تا موجب ایجاد انگیزه در کشاورزان شود و بیشترین میزان خرید تضمینی گندم در استان مربوط به شهرستان‌های بیجار، دیواندره، دهگلان و قروه است.
۳۱۵ هزار تن گندم مازاد بر نیاز مصرف استان به ۹ استان کشور از جمله تهران،البرز، اصفهان، قم، مازندران، گیلان، یزد، بوشهر ارسال شده که ۲۰هزار تن از این میزان از طریق ریلی و ۲۹۵ هزار تن آن هم به شیوه زمینی حمل شده است.
وعده‌های سرخرمنی به گندم‌کاران
تأخیر در دریافت مطالبات موجب گله‌مندی جدی کشاورزان گندم‌کار در این استان شده است، منصور زندی از گندمکاران کردستانی در روستای گمه‌دره از توابع شهرستان دهگلان می‌گویند: آقای وزیر کشاورزی خواهشمندیم به داد کشاورزان گندم‌کار در کردستان برسید ما یک سال روی این زمین‌ها زحمت‌ می‌کشیم برای خرید کود و بذر و تجهیزات در زمان برداشت بدهکار دیگران هستیم، سزاوار نیست که کل دست رنج یکساله خود را تحویل بدهیم ولی به صورت قطره چکانی مطالبات ما پرداخت شود.
مسوولان برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم همواره کشاورزان را ترغیب و تشویق به تلاش بیشتر می‌کنند ولی وقتی پای تعهدات خودشان به میان می‌آید، بی تفاوت از کنار زندگی کشاورزان می‌گذرند مگر نمی‌دانند تنها منبع درآمد ما همین گندم است؟
حتی در تامین بذر برای تولید سال آینده با مشکل مواجه هستیم کسی حاضر نیست به ما نسیه بدهد، به ما گفتن اگر هزار تومان ارزانترین گندم را تحویل سیلوها بدهید نقدا کل مبلغ را پرداخت می‌کنیم گفتیم مشکلی نیست به دولت می‌فروشیم ولی متاسفانه هیچ سودی عایدمان نشد و هنوز که هنوز است در انتظار تحقق این وعده‌ هستیم!
وعده تازه برای پرداخت بهای گندم
محسن بیگلری رئیس مجمع نمایندگان مردم کردستان در مجلس و ضمن تاکید بر ضرورت پرداخت به موقع مطالبات گندمکاران این استان، گفت: با پیگیری مجمع نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی و براساس آخرین وعده رئيس سازمان برنامه و بودجه كشور مطالبات گندمکاران استان آواخر هفته آینده پرداخت می‌شود.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه کردستان از استان‌های سردسیر کشور است همیشه در پرداخت پول گندم‌کاران با مشکل مواجه هستیم، چرا که اعتبارات در نظر گرفته برای خرید تضمینی گندم، به استان‌های گرمسیر که گندم خود را زودتر تحویل می‌دهند پرداخت می‌شود که در نشست مجمع نمایندگان استان با رییس جمهور بر ضرورت پرداخت پول گندم به کشاورزان استان تاکید کردیم.
.
نماینده مردم شهرستان‌های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی افزود: زمانی استان کردستان شروع به برداشت گندم و تحویل آن به سیلوها می‌کند که تقریبا پول کشاورزان پرداخت شده و به همین منظور ما با مشکل در پرداخت مواجه می‌شویم.
بیگلری با بیان اینکه با بیان اینکه در پرداخت مطالبات گندمکاران باید به صورت عادلانه در کشور اقدام شود، گفت:‌ امسال و در سنوات گذشته نیز بارها این موضوع را متذکر شده‌ایم که رویه فعلی در پرداخت مطالبات گندمکاران عادلانه نیست و باید تغییر کند.
نماینده مردم شهرستان سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی گفت: در این راستا نامه‌ای با امضای مجمع نمایندگان مردم در مجلس تقدیم رییس جمهور شده است، گفت:‌ براساس آماری که از سازمان جهاد کشاورزی استان گرفته‌ایم از 20 همت مطالبه گندمکاران استان تا کنون فقط 3 همت برابر با 15 درصد پرداخت شده است.
قصه پر رنج عدم پرداخت مطالبات
دیگر کشاورز گندم‌کار کردستانی هم گفت: برای من کشاورز قابل قبول نیست که وقتی گندم را به سیلوها تحویل داده‌ام وجه آن به موقع پرداخت نشود در حالی که این امر هر سال و در فصل مشخصی انجام می‌شود.
برداشت و تحویل گندم در یک بازه زمانی مشخص انجام می‌گیرد فرایندی که به راحتی مسوولان می‌توانند برای آن برنامه‌ داشته باشند پیش‌بینی بودجه برای خرید گندم که حاصل تلاش یک ساله گندمکاران است چرا نباید بودجه مشخص گذاشته شود در شرایطی که هزینه‌های زندگی بالا رفته و تنها منبع درآمد ما همین پول گندم است نمی‌توانیم برای دریافت مطالباتمان ماه‌ها در صف انتظار بنشینیم.
حقوق کارگر، خرید کود و هزینه کمباین و ماشین آلات حمل گندم همه و همه سال به سال رشد پیدا می‌کند به گونه‌ای که کمر کشاورز گندمکار زیر این میزان هزینه خم می‌شود، چرا باید گندمی که 2 ماه پیش تحویل سیلوها داده شده تا به امروز از پرداخت آن خبری نباشد اگر واقعا توان پرداخت پول گندم‌کاران را ندارند، فروش گندم برای کشاورزان آزاد شود.
طبق قانون، دولت باید پول گندم را پس از 24 ساعت واریز می‌کرد اما گاها بیش از چند ماه طول می‌کشد جریمه دیرکرد را بر اساس قانون باید به کشاورز پرداخت کنند.
اینکه گندم به صورت تضمینی از کشاورزان خریداری شود بهترین بستر برای بریدن دست دلالان است موضوعی که سال‌های سال کشاورزان را رنج می‌داد و حاصل رنج آنها را به جیب عده‌ای سودجو می‌ریخت اما زمانی این خرید تضمینی گندم می‌تواند به ارزش واقعی خود برسد که کشاورزان گندم‌کار نیز رضایتمندی کامل را داشته باشند یعنی به موقع بهای گندم به آنها پرداخت شود تا انگیزه بیشتر برای تولید و تحویل گندم داشته باشند.
سخن آخر....
گندم از محصولات ضروری در تحقق امنیت غذایی هر کشوری است و نباید بازیگران اصلی تولید این ماده استراتژیک به خاطر عدم برنامه‌ریزی درست متولیان امر در تداوم فعالیت‌های خود دلسرد شوند، استان کردستان یکی از مهم‌ترین مناطق کشاورزی ایران است و بخش قابل توجهی از اقتصاد این استان بر محور کشاورزی استوار است و کشاورزی نقش کلیدی در اقتصادی این استان ایفا می‌کند کردستان به عنوان یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی به ویژه گندم در ایران و به عنوان استانی که رتبه دوم در تولید گندم و رتبه نخست در گندم دیم را به خود اختصاص داده نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی کشور دارد و نارضایتی کشاورزان گندمکار به خاطر تأخیر در دریافت مطالبات خود از دولت، موضوعی جدی است که باید از سوی متولیان امر به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.
تاخیر در پرداخت مطالبات گندمکاران در کردستان چندین سال متوالی است که تکرار می‌شود موضوعی که بلاخره باید برای رفع آن به صورت جدی چاره‌ اندیشی شود به نظر می‌رسد یکی از اولویت‌های دولت چهاردهم در بخش کشاورزی باید رفع مشکل پرداخت به موقع قیمت خرید تضمینی گندم کشاورزان باشد...