در گفت و گو با یک کارشناس گردشگری مشخص شد؛ استاندارد بودن بومگردی‌ها، وجود امنیت و رعایت هنجارها از سوی مردم بومی، راز اصلی موفقیت در گردشگری روستایی است.
این روزها افراد از شلوغی‌ها، ترافیک‌های چندساعته شهری و دور تند زندگی در شهرهای پرجمعیت به روستاهای زیبا و با آرامش سفر می‌کنند تا بتوانند در کنار حضور در فضاهای طبیعی بکر کمی از خستگی چند ماهه کاری خود بکاهند.
فضاهای بکر روستایی در کنار غذاهای محلی ارگانیک و حضور در باغات و تجربه چیدن میوه از درختان را تجربه کنند، آرامش روستا و صدای جویباران و بیدار شدن با نغمه بلبل و آرامش و سکوت شب روستا را گردشگران در جای دیگری نخواهند یافت و همین امر موجب شده تا افراد در سراسر جهان در انتخاب مقصد گردشگری، حضور در روستا را انتخاب کنند.
این افزایش تقاضا برای حضور در روستاها باعث شده تا بومگردی‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد و امروزه در فضاهای روستایی شاهد حضور بومگردی‌ها باشیم تا برای گردشگران یک فضای نوستالژی را کنار طبیعت، کشاورزی و دیگر موارد فراهم کند. با توجه به اهمیت این موضوع و وجود روستاهای هدف گردشگری در استان ما که هریک ظرفیت‌های خاصی برای ارائه دارند و می‎‌توانند در کنار دیگر ظرفیت‌های گردشگری در ماندگاری افراد، اثرگذار باشد با مرتضی خاکسار که کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری است گفتگو کرده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید:
مرتضی خاکسار با بیان اینکه برای یافتن چالش‌های گردشگری روستایی یا بومگردی ابتدا لازم است تا افرادی این نوع گردشگری‌ را اجرا کنند تا نقاط ضعف و قوت آن را متوجه شویم، اظهار کرد: اولین نکته لازم گردشگری روستایی آموزش است.
*حساسیت‌های محلی در بومگردی‌ها رعایت شود
وی افزود: لازم است افراد برگزارکننده تور که اغلب از مردم همان روستا هستند و با همه چالش‌ها و حساسیت‌های افراد بومی آشنا هستند، همه این موارد را در بومگردی خود رعایت کنند.
* جامعه میزبان، چگونگی رفتار با گردشگر را رعایت کند
این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه جامعه میزبان نیز باید آموزش‌های لازم را برای چگونگی رفتار با گردشگر طی کند، گفت: وزارت میراث فرهنگی باید یک برنامه آمایش گردشگری تدوین کند؛ به‌طور مثال در بومگردی مسئولان تور باید بعد از رسیدن به مقصد به مسافران همه آنچه که باعث آزار جامعه محلی می‌شود را اعلام کنند تا بافت فرهنگی، طبیعی و اکوسیستم اجتماعی آن‌ها دچار تغییر نشود.
وی افزود: به‌طور مثال مراسم گلاب‌گیری قمصر کاشان جزو مراسم‌های آیینی و سنتی است که می‌تواند در غالب جشنواره‌های ملی در سطح منطقه برگزار شود.
خاکسار در ادامه توضیح داد: این مراسم می‌تواند به میزبانی یکی از کشورهای همسایه ایران برگزار شود که البته لازم است آیین و رسوم آن در آیین‌نامه گردشگری روستایی با جزئیات ثبت شده و حتی به ثبت جهانی نیز برسد.
* آموزش جامعه روستایی و گردشگران؛ لازمه توسعه پایدار
این کارشناس گردشگری تأکید کرد: لازمه توسعه پایدار، آموزش جامعه روستایی و گردشگران است؛ در واقع درک تفاوت‌های یکدیگر کمک بزرگی به رونق گردشگری روستایی خواهد کرد.
*قیمت مناسب اقامت در خانه‌های بومگردی به رونق روستا کمک خواهد کرد
خاکسار در ادامه تصریح کرد: دیگر مورد تاثیرگذار در این امر نرخ مطلوب اقامت‌گاه‌های بومگردی است که کمک زیادی به تداوم حضور گردشگر خواهد کرد.
این کارشناس گردشگری با بیان اینکه لازم است تا آیین‌های روستایی ضبط شده و به دیگران نیز آموزش داده شود، گفت: امروزه مردم از مدرنیسم و پست مدرنیسم خسته شده‌اند و به گردشگری‌های کلاسیک و قدیمی مانند بومگردی و طبیعت‌گردی روستایی روی آورده‌اند.
وی افزود: همه این موارد باعث شده تا بومگردی‌ها امروزه بیشتر مورد توجه باشند و آمارها نشان‌دهنده افزایش درخواست افراد بومی برای تأسیس بومگردی در روستای محل زندگی خود است.
* گردشگری روستایی یک شاخه مهم گردشگری داخلی و خارجی است
خاکسار خاطرنشان کرد: درخواست ایجاد خانه‌]ای بومگردی نشان می‌دهد ما در این فضا گنجایش و ظرفیت خاصی داریم و گردشگری روستایی درآمایش یک شاخه مهم گردشگری داخلی و خارجی محسوب می‌شود.
*بستر فراهم باشد گردشگران خارجی نیز علاقه‌مند حضور در روستاها خواهند بود
وی تأکید کرد: اگر بسترهای مناسب فراهم شود حتی گردشگری‌های خارجی هم دیگر مقصدشان شهرهای بزرگی همچون شیراز، اصفهان و تبریز نخواهد بود، بلکه رویکرد و نگاه آن‌ها مانند آنچه در بومگردی آقای عباس برزگر در بوانات فارس شاهد بودیم، علاقه به بومگردی روستایی خواهد بود.
خاکسار اظهار کرد: ایران یک کشور نیست، بلکه یک قاره است و هر استان همچون یک کشور اروپایی است، یعنی ما عوامل طبیعی و خدادادی را در کنار فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف در روستاهای خود شاهدیم.
این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه لازم است همه عوامل موجود حفظ شود، البته حفظ آیین‌ها ضروری‌تر است، اظهار کرد: مثلاً آیین‌هایی همچون گلاب‌گیری کاشان لازم است به دیگران نیز آموزش داده شود.
وی ادامه داد: برای آیین‌هایی همچون پخت شیره در همدان نیز لازم است تا ابتدا مراسم آن در غالب یک برنامه مدون نوشته و سپس ثبت فرهنگی شود و برای این مراسم شناسنامه فرهنگی در نظر گرفته شود.
خاکسار افزود: در این صورت این آیین در کتاب‌های آموزشی گردشگری، کتاب‌های آیین سنتی در شهر همدان و در بولتن فرهنگی ثبت و ماندگار خواهد شد.
این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه لازم است بسیاری از آیین و مراسم‌های عزاداری، عروسی و آیین‌های مردم ثبت استانی و سپس ملی شود تا در شناسنامه گردشگری وزرات میراث فرهنگی و گردشگری کشور با بارکد هر استان فیلم‌های آن قرار بگیرد، تأکید کرد: برای تحقق این امر استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، میراث فرهنگی و همه ادارات ذی‌ربط باید پای کار باشند.
وی افزود: هر شهری در حوزه‌های مختلف گردشگری دارای عوامل جذاب باشد، رونق خواهد گرفت، نرخ بیکاری در آن کم شده، انگیزه زندگی در مردم متجلی می‌شود و مردم محلی از اقتصاد گردشگری بهره‌مند خواهند شد.
*اقامتگاه‌های استاندارد ساخته شود
خاکسار در ادامه با اشاره به اینکه داشتن استانداردهای لازم با رعایت اصولی ساختمان‌سازی برای اقامتگاه‌هایی که به شکل روستایی در نظر گرفته می‌شود، ضروری است، گفت: تأسیس سرویس‌ بهداشتی و حمام باید برای نیاز مسافران در سنین مختلف در نظر گرفته شود تا افراد سالمند و کودکان نیز بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
این کارشناس گردشگری در ادامه عنوان کرد: بومگردی‌ها نیز لازم است از نظر نور، امکانات رفاهی و بهداشت مناسب باشند تا با استانداردهای بین‌المللی صنعت هتلداری و گردشگری همخوانی داشته باشد.
خاکسار ادامه داد: اگر این موارد در مجموعه بومگردی در نظر گرفته شود و امکانات توریسم روستایی کافی باشد، با استانداردسازی اقامتگاه به جذب هر چه بیشتر مسافر کمک خواهد کرد.
وی تأکید کرد: هرچه امکانات رفاهی و تفریحی مناسب با نیازهای خانواده و همه گروه‌های سنی باشد و مسافران بتوانند از آن بهره‌مند شوند، گردشگری روستایی موفق‌تر خواهد بود.
این کارشناس گردشگری در ادامه تصریح کرد: مثلاً اندازه و نوع پله، وجود محل عبور ویلچر، وجود استانداردهای بهداشتی و در نظر گرفتن اتاق‌هایی که برای سالمندان و کودکان مناسب باشد، باید مورد توجه قرار بگیرد.
خاکسار در پایان با اشاره به اینکه امنیت و عدم وجود عواملی همچون سرقت از مسافران اگر مورد توجه باشد، بومگردی رونق خواهد یافت، گفت: رضایت مسافر از سفر خود تبلیغی مؤثر، برای بومگردی‌هاست و افزایش حضور مسافران را رقم خواهد زد.
یکی از مهم‌ترین موارد تاثیرگذار در توسعه گردشگری فراهم بودن زیرساخت‌ها برای حضور همه گروه‌های سنی است که اگر به آن توجه شود ماندگاری گردشگران را افرایش خواهد داد، لذا لازم است در تأسیس بومگردی‌ها در کنار دیگر موارد به این امر توجه شود.
شناخت جامعه بوم و گردشگران از هنجارهای یکدیگر و احترام به آن دیگر موضوعی است که رعایت آن به رونق این نوع گردشگری کمک خواهد کرد، چراکه اغلب نارضایتی افراد با عدم رعایت حساسیت‌های هر گروه همراه بوده است.
ایجاد حفظ امنیت در جامعه هدف برای گردشگران نیز موضوعی است که باید مورد توجه قرار بگیرد؛ چراکه هر یک از گردشگران خود می‌توانند مبلغی برای رونق بومگردی‌ها باشند.
معرفی روستاهای هدف گردشگری نیازمند تبلغات وسیع و درست است که باید مورد توجه قرار بگیرد و ما باید در بسترهای مختلف رسانه، فضای مجازی و حتی رسانه ملی شاهد آن باشیم اما متأسفانه هنوز در استان ما این امر مورد توجه قرار نگرفته و حتی تبلیغ فضاهای مطرح گردشگری ما نیز جایی در پخش سیما ندارد.

شهره کرمی