گردشگری هنری، زیرمجموعه گردشگری فرهنگی و تاریخی است و رابطه تنگاتنگی با گردشگری علایق ویژه دارد. این مفهوم که جدید است، تحولی نو در حوزه اقتصاد هنر، گردشگری و فرهنگی ایجاد کرده و بیش از یک صنعت را شامل می‌شود و می‌تواند تغییر محسوسی در اقتصاد گردشگری ایجاد کند.
هنر یکی از محرک‌های سفر است چراکه گردشگران برای بازدید از تئاترها، سالن‌های اُپرا، سالن‌های کنسرت و جشنواره‌ها و آثار هنری اشتیاق نشان می‌دهند. البته بناهای محل برگزاری اجراهای هنری، به اندازه خود اجراها جذابیت دارند و بسیاری از این مکان‌ها هنوز اساس «گردشگری هنری» هستند.
گردشگری هنری عموماً شامل بازدید از مکان‌هایی همچون نگارخانه‌های هنری، سالن‌های اپرا، سالن‌های تئاتر، سالن‌های اجرای موسیقی کلاسیک و سنتی، تئاترهای قوی و نمایش‌های آیینی و سنتی، جشنواره‌های هنری و دیدن شاهکارهای هنری و موزه‌های غیرتاریخی می‌شود. در بعضی موارد چند عامل را کنار یکدیگر تلفیق می‌کنند و مثلاً یک کنسرت موسیقی در یک فضای تاریخی یا محلی با معماری خاص اجرا می‌شود.
قرار گرفتن هنر در کنار معرفی اماکن تاریخی و گردشگری علاوه‌بر ارتقای فرهنگی جامعه، نسل جدیدی را به تاریخ غنی و فضاهای گردشگری موجود کشور نیز پیوند می‌دهد.
در حاشیه بازدید داوران بیست و نهمین جشنواره تئاتر بین‌المللی کودک و نوجوان همدان از سایت‌موزه هگمتانه با بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
الیکا عبدالرزاقی با بیان اینکه حضور در هگمتانه، قدم زدن وسط تاریخ است، گفت: این بازدید بسیار هیجان‌انگیز بوده و باعث شد اشک شوق از چشم‌های من در برابر این زیبایی جاری شود.
وی با اشاره به اینکه مسئولان مربوطه اعم از میراث فرهنگی یا شهرداری هزینه کرده و حفاری‌های لازم را انجام دهند، افزود: طبق اعلام راهنمایان گردشگری فعلاً دو درصد این مجموعه حفاری و کار عملیاتی انجام شده، این مقدار در فضای40 هکتاری عدد خیلی کمی است.
این بازیگر در ادامه با عنوان اینکه هگمتانه جذاب و دیدنی است، تصریح کرد: هگمتانه آثار تاریخی چندهزار ساله را در خود جای داده و این خود دلیل جذابیت است.
*معرفی ظرفیت‌های گردشگری با کمک گردشکری هنر نیازمند اتاق فکر است
عبدالرزاقی در ادامه با اشاره به اینکه برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری به کمک گردشگری هنری باید اتاق فکر تشکیل شود، تأکید کرد: ساده‌ترین موضوع این است که مثلاً در هگمتانه کنسرت برگزار شود، البته باید دقت لازم صورت گیرد که به مجموعه آسیبی وارد نشود و این کنسرت در محدوده و با نام هگمتانه برگزار شود.
وی افزود: بسیاری از مردم حتی نام هگمتانه به گوششان نخورده و با تاریخ ما آشنا نیستند، بنابراین به‌واسطه برگزاری مراسم‌ها در اشکال مختلف می‌توان به معرفی و جذب گردشگر کمک کرد.
*ایجاد فضای تفریحی در کنار فضاهای تاریخی ضروری است
این هنرمند با اشاره به اینکه ما در بخش دیگر در ایجاد فضای تفریحی ضعیف هستیم، اظهار کرد: در همه فضاهای تاریخی کشور ما بیشتر بازدیدکنندگان به‌دلیل نبود محل استراحت ازجمله اسکان و یا رستورانی که به سبک و سیاق همین محل دایر شده باشد، بازدیدهای گذرایی از این مناطق دارند، در حالی که وجود چنین ظرفیت‎هایی ماندگاری گردشگران را افزایش خواهد داد.
عبدالرزاقی افزود: جای برگزاری تئاتر و وجود راهنمای گردشگر در مناطق تاریخی که بتوانند داستان و سرگذشت این محل‌ها را با استفاده از حرکات بدن بیان کنند، خالی است چراکه جذابیت‌های بصری باعث خواهد شد تا مردم به این محل‌ها جذب شوند و بعد از سفر به همدان از این همه زیبایی بهره ببرند.
* تصوری از فضاهای تاریخی در ذهن افراد وجود ندارد
وی با اشاره به اینکه مسئله اصلی این است که هیچ تصوری از چنین فضاهای تاریخی در ذهن افراد وجود ندارد، اظهار کرد: این موضوع نیاز به همکاری حوزه هنر و میراث فرهنگی دارد و اتاق فکرها باید ترکیبی از همه موارد را مد نظر داشته باشند.
* نقش مهم جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در معرفی همدان
این هنرمند با بیان اینکه جشنواره‌ها به‌ویژه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان می‌تواند نقش اساسی در معرفی همدان داشته باشد، گفت: شهرداری همدان تلاش بسیاری در این راستا دارد تا مسیر را هموار کند و با کمک همه ارگان‌های تأثیرگذار در شهر، به معرفی همدان بپردازد.
* زمان برگزاری جشنواره همه شهر باید رنگ و بوی جشنواره را بگیرد
عبدالرزاقی با تأکید بر اینکه زمان برگزاری جشنواره همه شهر باید رنگ و بوی جشنواره را به خود بگیرد و در جای جای شهر تئاتر برگزار شود، تصریح کرد: من مخالف این موضوع هستم که و بلیط تئاتر به‌صورت رایگان در اختیار افراد گذاشته شود، اما بهتر است برای افرادی که در سطح شهر حضور دارند، فضاها و ‌شادپیمایی‌هایی در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: باید چادرهایی مثل سیرک در سطح شهر برپا شود، تا افراد بتوانند در آن نمایش‌های مختلف را ببینند و ما شاهد تک‌گویی‌ها، کارهای موزیکال و آتش‌بازی در میادین شهر باشیم تا هر کسی که وارد شهر می‌شود بداند اینجا یک اتفاق بزرگ در جریان است،
وی با ابراز اینکه همین امر باعث می‌شود کلیپ‌ها و تصاویر فاخری از شهر منتشر خواهد شود، گفت: من درخصوص تبلیغات به‌جز بیلبورد و بنر چیزی ندیدیم، در حالی که در دیگر کشورها در زمان برگزاری جشنواره تمام شهر با تبلیغات مختلف و وسیع درگیر آن جشنواره هستند.
این بازیگر با تأکید بر ضرورت وجود سالن‌های جدید و استاندارد برای اجرا در ادامه تصریح کرد: فراهم بودن فضای تفریحی و دکه‌های مواد غذایی در کنار محل‌های اجرا کمک بزرگی به رونق و معرفی شهر خواهد کرد.
*معرفی شهر به کمک گردشگری هنر نیاز به بودجه دارد
عبدالرزاقی با بیان اینکه فراهم آمدن همه موارد نیازمند بودجه است که در اختیار این بخش قرار گیرد، گفت: برگزاری جشنواره می‌تواند گردشگری عظیمی را برای شهر به همراه داشته باشد و باعث شود بناهای تاریخی، فضاهای گردشگری و شهر همدان که فوق‌العاده دیدنی است، معرفی شود.
وی خاطرنشان کرد: دسترسی آسان در شهر همدان نیز یکی از ظرفیت‌های آن است به طوری که با وجود ترافیک ما بعد از 10 دقیقه به محل مورد نظر خود می‌رسیم که به نسبت تهران، شیراز و دیگر شهرهای بزرگ نمی‌توان نام آن را ترافیک گذاشت.
*بافت قدیمی خیابان‌های همدان، ظرفیت گردشگری که باید حفظ شود
وی با اشاره به اینکه یکی از ظرفیت‌های بسیار خوب پایتخت تاریخ و تمدن ایران این است که خیابان‌های قدیمی هنوز سر جای خود قرار دارند، گفت: ای کاش چنین ظرفیتی در جای خود باقی بماند و به اتوبان تبدیل نشود، چراکه در این صورت دیگر همدان، همدان نیست.
این بازیگر تئاتر با اشاره به اینکه در صورت تغییر در این خیابان‌ها، دیگر تفاوتی با سایر شهرها در کالبد شهر وجود نخواهد داشت، اظهار کرد: در این صورت حتماً باید در اماکن تاریخی همچون هگمتانه حضور داشته باشید تا بتوانید تاریخی بودن آن را حس کنید، در حالی که این احساس هم‌اکنون در خیابان‌های کنونی شهر زیبای همدان وجود دارد چراکه نظام شهری قدیمی خود یکی از عوامل جذب گردشگر به‌حساب می‌آید.
برگزاری رویدادها یکی از عوامل جذب گردشگر به‌حساب می‌آید و این روزها در شهر همدان شاهد برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان هستیم که علاوه‌بر ارتقای فرهنگی و انتقال مفاهیم ارزشمند به کودکان و نوجوانان، می‌تواند به معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی همدان کمک کند.
این رویداد گام خوبی در مسیر معرفی و تبلیغ دیار هگمتانه برداشته اما باید بدانیم آغاز راه است و برای تبدیل شدن همدان به یکی از مراکز جذب گردشگر در چنین زمانی نیازمند برنامه‌ریزی بهتر و ایجاد ظرفیت‌های جدیدی که پیشتر در متن عنوان شد، در نظر گرفته شود تا ماندگاری گردشگران افزایش یابد.
نکته دیگر اینکه وجود اجراهای گسترده و زیبای تئاتر در جای‌جای شهر خود یک جاذبه به‌حساب می‌آید که بعد از انتشار در فضای مجازی قطعاً در آینده جذب گردشگر بیشتری خواهد کرد.
کلام آخر آنکه مطابقت تقویم برگزاری این جشنواره با زمان تعطیلات دانش‌آموزان به حضور گسترده گردشگران داخلی کمک خواهد کرد، البته نباید از تبلیغات گسترده در همه بسترهای موجود روز دنیا غافل شد.

شهره کرمی