به همت فناوران همدانی در قالب شرکت فناور «دژکاک»، برای نخستینبار بازیافت باتری در ایران کلید خورد.

طبق شواهد بهدست آمده تمام باتریهای مصرفشده در ایران، بدون هیچگونه مدیریتی وارد پسماندهای جامد شده و در لندفیلهای شهری دفع و جمعآوری میشود. انتظار میرود که در دهه اخیر 10 هزار تن باتری مصرفشده به لندفیلهای شهری ایران وارد شود.
نگرانی باتریهای مستعمل به لندفیلها از این حیث قابل توجه است که این باتریها حاوی جیوه، کادمیوم، لیتیوم، نیکل، روی و سایر فلزات سنگین هستند که موجبات آلوده شدن پسماندهای جامد شهری در لندفیلها را فراهم میکنند، اثرات مضر این مواد بر روی انسانها و حیات وحش بارها در سطح جهان دیده شده است.
با آشکار شدن مضرات زیستمحیطی این باتریهای مستعمل، در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از مردم خواسته میشود که باتری را به همراه سایر زبالهها دور نیندازند، در ایالات متحده قسمت اعظم باتریهای سرب اسیدی بازیافت میشوند چراکه 70 درصد وزن این باتریها سرب است که بهطور کامل قابل استفاده مجدد است؛ بنابراین بخشی از سرب مصرفی ایالات متحده از طریق بازیافت، اینگونه از باتریها تأمین میشود اما همانطور که پیشتر عنوان شد در کشور ما به این موضوع کمتر توجه میشود تا اینکه اخیراً یک شرکت فناور همدانی با نام شرکت «فناور صنعت بازیافت دژکاک» پای در عرصه بازیافت این مخربان طبیعت گذاشته. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با مدیر فنی این شرکت گفتوگویی ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
سامان خادمجعفری با بیان اینکه این شرکت بازیافتکننده تخصصی پسماندهای ویژه و پسماندهای عادی حاوی فلزات سنگین، شامل پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی (پساوا)، لامپ و باتری است گفت: ما از سال 1401 فعالیت خود را در قالب شخصیت حقوقی با نام شرکت سهامی خاص صنعت بازیافت دژکاک بهعنوان یکی از شرکتهای مسافر در مرکز رشد و نوآوری دانشگاه بوعلی سینا آغاز کردیم.
وی با ابراز اینکه هدف دژکاک پاکسازی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست از پسماندهای ویژه است افزود: امید است بتوانیم در کنار همدیگر محیط زیست بدون فلزات سنگین داشته باشیم و با بازیافت ایمن و بهینه و استفاده از فناوری بهروز، از هدررفت مواد جلوگیری کرده و اقتصاد چرخشی پویا ایجاد کنیم.
وی اظهار کرد: رسیدن به ظرفیت بازیافت هزار تن پسماند ویژه در سال تا سال 1408، فرهنگسازی و آموزش 30 درصد جامعه در خصوص پسماندهای ویژه و خطرات آن بر سلامت انسان و جانداران و محیط زیست تا سال 1408، افزایش مشارکت با شهرداریها و پوشش 13 استان تا سال 1408، ایجاد مرکز تحقیقاتی درخصوص بازیافت و مدیریت پسماند ویژه، توسعه روشهای دوستدار محیط زیست و ایمن با کاهش و کنترل مقدار تولید گازهای خطرناک، پسابهای خروجی و ذرات معلق ازجمله چشماندازهای پیشبینیشده برای شرکت است.
این فناور همدانی با اشاره به اینکه ما در دژکاک به وسیله فناوری توسعه دادهشده و گروه متخصص، چرخه بسته برای بازیافت ایجاد میکنیم عنوان کرد: این شرکت فناور بهعنوان یک گروه محیط زیستی قادر به ارائه انواع خدمات مرتبط با بازیافت پسماند ویژه است.
خادمجعفری با ابراز اینکه دژکاک بهعنوان شرکت بازیافت پسماند ویژه برای نخستینبار در ایران باتریهای قابل حمل خانگی را جمعآوری و بازیافت میکند گفت: درواقع این شرکت فناور باتریهای قلمی، سکهای و لیتیومی را جمعآوری کرده و از انتشار مواد سمی داخل آنها مانند جیوه، کادمیوم، لیتیوم و روی به محیط زیست و جامعه انسانی جلوگیری میکند.
وی با عنوان اینکه این فناوری هیچگونه خروجی مضری به محیط زیست ندارد تصریح کرد: علاوه بر این در ایران سالانه مقادیر بالایی از پسماند لامپ تولید میشود. ما انواع لامپها شامل فلوئورسنت، الایدی و غیره را دریافت کرده و بدون ایجاد آلودگی ثانویه، آن را ایمنسازی و بازیافت میکنیم، با این کار جیوه و سرب موجود در لامپها در دژکاک کنترل شده و به محیط زیست آسیبی نمیرساند.
این فناور جوان با بیان اینکه مزیت اصلی این شرکت نسبت به دیگر شرکتها این است که ما تنها پسماندهای ویژه را مدیریت میکنیم و به جای اینکه مردم این پسماند را عادی قلمداد کنند، ما آنها را بهصورت جداگانه جمعآوری و بازیافت میکنیم تشریح کرد: نکته این است که باتریهای قلمی بسیار آلاینده هستند، یک باتری قلمی میتواند شامل تعداد زیادی فلز سنگین باشد که اگر بهدرستی مدیریت نشوند، آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی را در پی خواهد داشت.
خادمجعفری ادامه داد: بهعنوان مثال، محتویات یک باتری قلمی که در خاک رها شده، قادر است بالغ بر دو هزار مترمربع آب را آلوده کرده و در عین حال این آلودگی را به آبهای زیرزمینی نفوذ دهد و از طریق گیاهان به زنجیره غذایی انسان وارد شود، در حالی که این آلودگیها میتوانند باعث بروز بیماریهای جدی مثل سرطان و مشکلات پوستی شوند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در ایران سالانه بیش از یک میلیارد عدد باتری مستعمل دور ریخته میشود، اما تاکنون حتی یک درصد از آنها بازیافت نشده گفت: این موضوع به یکی از بزرگترین مشکلات محیط زیستی کشور تبدیل شده است.
این فناور همدانی با اشاره به اینکه طی چند سال اخیر این شرکت همکاری خود را در بازیافت این باتریها با شهرداری همدان و ملایر آغاز کرده گفت: در حال حاضر، بیش از 100 نقطه جمعآوری پسماند در نقاط مختلف شهر قرار دادهایم، بیشتر این مخازن در مجتمعهای تجاری و مدارس و برخی ادارات مستقر شداند.
خادمجعفری با ابراز اینکه هدف ما ایجاد یک شبکه کامل برای جمعآوری پسماند ویژه است که یقیناً بدون همکاری شهرداری، امکانپذیر نبود، اذعان کرد: چون مصرف باتری توسط خانوارها حجم بالایی ندارد، پیشنهاد میکنیم مردم باتریهای قلمی را داخل ظرفهای خشک (مثل بطریهای آب معدنی خالی) جمع کرده و زمانی که ظرف پر شد، آن را به یکی از مخازن قرار دادهشده منتقل کنند، این روش ساده و عملی است و میتواند نقش مهمی در کاهش آلودگی داشته باشد.
وی با اشاره به تفاوت بین مدیریت پسماندهای عادی با جزء ویژه در ایران و کشورهای توسعهیافته عنوان کرد: در کشورهای توسعهیافته مثل اروپا، آمریکا و ژاپن، سالها است که مدیریت این پسماندها بهطور گسترده اجرا شده و حتی در کره جنوبی، قوانینی وجود دارد که افراد در پی رها کردن این پسماندها بدون رعایت ضوابط، جریمه میشوند؛ نکته این است که در ایران نیز قوانین خوبی داریم؛ اما بهخوبی عملیاتی نمیشوند.
وی در واکنش به این پرسش که فناوری که شما در بازیافت باتریها بهکار میبرید چه ویژگیهایی دارد؟ اذعان کرد: ما فناوری سبزی توسعه دادهایم که آلودگی محیط زیست را کاهش میدهد. فرآیند ما شامل استخراج سبز است که از دمای بالا و مصرف انرژی زیاد استفاده نمیکند. ما توانایی تفکیک ترکیبات مضر و تبدیل آنها به مواد اولیه را داریم.
مدیر فنی مجموعه فناور دژکاک در واکنش به این مسئله که در این مجموعه چند نفر اشتغالزایی دارید؟ نحوه حمایت از سوی صندوق فناوری و پارک را چطور ارزیابی میکنید؟ خاطرنشان کرد: ما یک شرکت استارتاپ هستیم و در حال حاضر برای چند نفری اشتغالزایی کردهایم اما در خصوص حمایتها باید بگویم ما تحت حمایت پردیس فناوری دانشگاه بوعلی سینا هستیم و حمایتهای خوبی از مسئولان محلی و نهادهای مختلف مثل سازمان محیط زیست و شهرداری دریافت کردهایم.
خادمجعفری در پاسخ به این پرسش که آیا طرحهای توسعهای برای آینده دارید؟ گفت: بله، ما برنامهریزی میکنیم تا فناوری خود را توسعه دهیم و وارد حوزههای دیگر بازیافت بشویم. هدف ما ایجاد یک شبکه مدیریت پسماند کشوری است تا در آینده، توانایی خود را در سطح بینالمللی نشان دهیم.
وی با اشاره به ایجاد پویشهای مختلف در راستای ارتقای آگاهیهای محیط زیستی توسط این شرکت عنوان کرد: اهداف و مأموریت ما تحت پوشش قرار دادن کل استانهای کشور بهمنظور دفع مشکلات محیط زیستی و ایجاد فناوریهای پیشرفته، پایدار و سبز است تا بتوانیم یک اقتصاد چرخشی مؤثر ایجاد کرده و اثرات این مواد را به حداقل رسانیم بنابراین دژکاک با هدف احیای محیط زیست، در حیطه بازیافت انواع باطری، لامپ و غیره کمپینهای متنوع ایجاد میکند.
شناسه خبر 92252