لزوم سادهسازی اشعار حکیم نظامی برای کودکان و نوجوانان
محمود شالویی در نشست رسانهای چهارمین دوره هفته بزرگداشت حکیم نظامی که با حضور کاوه خورابه معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، اردشیر صالحپور عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر و کاظم نظری رئیس دانشکده هنر دانشگاه سوره 12 اسفندماه 1403 در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، با تأکید بر اینکه یکی از ویژگیهای برجسته حکیمان فارسی تعلیمات دینی و ایمان راسخ قلبی آنها است، ادامه داد: همچنین مفاخر به سرزمین خود و زبان فارسی علاقه داشتهاند. به همین دلیل در کنار حافظ، سعدی و فردوسی، باید از سنایی، مولوی، نظامی و بزرگان دیگر نیز یاد کنیم. حکیم نظامی بیشتر بهعنوان شاعر وزنی شناخته میشود، از طرفی وقتی به پنجگنج او مراجعه میکنیم، میبینیم عشق او معنوی و سیر از زمین به آسمان است، خط سیر هرکدام از شاعران مکمل دیگری است.
رئیس ستاد برگزاری هفته حکیم نظامی با اشاره به اینکه این هفته از 14 تا 21 اسفندماه 1403 برگزار میشود، توضیح داد: برای بزرگداشت مفاخر معمولاً یک روز درنظر گرفته میشود، اما به این دلیل که در یک روز نمیتوان به همه ابعاد مفاخر پرداخت، برای هرکدام از مفاخر مانند نظامی، فردوسی، حافظ و سعدی یک هفته درنظر گرفته شده است؛ البته که در یک هفته هم نمیتوانیم به همه ابعاد آنها بپردازیم.
وی با اشاره به همکاری انجمن مفاخر با وزارت آموزشوپرورش برای تکمیل پرداختن به هرکدام از بزرگان فرهنگ، ادامه داد: از آموزشوپرورش خواستیم که مفاخر هر استان را در مدارس معرفی کنند تا از دوران ابتدایی با آنها آشنا شوند و با اندیشه بزرگان خو بگیرند. همچنین برنامههایی در شهرها، مراکز استانها و شهرستانها درنظر گرفته شده است؛ بنا بر آخرین آمار 14 استان میزبان برنامههای حکیم نظامی هستند و مهمترین این شهرها تهران بوده که در 17 شهرستان خود برای برگزاری برنامه اقداماتی انجام داده است.
* انجمن مفاخر در سال 1403 نزدیک به 40 جلد کتاب منتشر کرد
شالویی با اشاره به نصب مجسمه حکیم نظامی در میدان ونک تهران، ابراز کرد: از سال گذشته که این مجسمه را نصب کردیم، خیابانهای متعددی با عنوان حکیم نظامی نامگذاری شده است؛ از طرفی نامگذاری خیابان در فرهنگ ایران سابقه طولانی دارد و خیابان حکیم نظامی در اصفهان از قدیمیترین خیابانها است.
به گفته مشاور وزیر فرهنگ در دولت دوازدهم زمانی که سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ بود، مسئله پرداختن به مفاخر مطرح شد، با روی کار آمدن دولت سیزدهم ستاد حکیم نظامی شکل گرفت و در دوره جدید هم در مذاکرات با وزیر فرهنگ قرار شد تا توجه به حکیم نظامی ادامه پیدا کند.
وی افزود: تاکنون برای 100 نفر از مفاخر که در قید حیات هستند، بزرگداشت برگزار کردهایم؛ در کل در انجمن مفاخر 309 برنامه برگزار کردیم که بخش مهمی از آنها برای امسال بود و در سال 1403 نزدیک به 40 جلد کتاب که برخی منبع هستند، منتشر شده است.
شالویی درباره امکان سادهسازی اشعار حکیم نظامی برای استفاده کودکان در مدارس توضیح داد: در گفتوگوی روزانه دچار سادهسازی شدهایم، لازم است برخی از اشعار نظامی برای کودکان سادهسازی شود؛ همیشه تأکید کردیم و استقبال میکنیم از افرادی که حاضر هستند اثری را سادهسازی کنند تا کودکان و نوجوانان بتوانند از آنها استفاده کنند، حمایت میکنیم.
* هنر مباحث متنوع و جنبههای شناختی دارد
معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز با تأکید بر اهمیت توجه به سرمایههای نمادین ایران، توضیح داد: سرمایههای نمادین مانند مفاخر یک کشور، در تعالی ملتها تأثیر دارند. در رهگذر نامها وارد گفتوگو میشویم و توجه به سرمایه نمادین توجه به بخشهای دیگر فرهنگ را در بر خواهد داشت، توجه به نام حکیم نظامی باعث شده که نامهای دیگر شکل بگیرد. در این چهار سال که همایش برگزار شد، 331 عنوان چاپ کتاب داشتیم و در این مدت 542 مقاله و 442 پایاننامه و تز دکتری انجام شده است.
کاوه خورابه ادامه داد: در نتیجه فعالیت چهارساله برای هفته بزرگداشت گنجوی موجی ایجاد شد که به بازسازی و بازشناسی هویتمان بپردازیم، مباحث باعث شده که به حوزهها توجه بیشتر کرده و صحبت دیگری در کاویدن به مباحث آغاز کنیم. هنر مباحث متنوع و جنبههای شناختی دارد و میتواند راههای بهتری را به ما نشان بدهد؛ سنتهای موسیقایی شاهنامهخوانی و نظامیخوانی داریم، وقتی وارد نقاشی میشویم، از شاهنامهنگاری و خمسهنگاری میتوان نام برد. در حوزه هنرهای نمایشی این روند تأثیرگذار است و میتواند به زبان هنر در بیاید و اینها بهعنوان متن میتواند خود را نشان دهند.
* فرهنگ عنصری زنده و پویا است
عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر نیز با اشاره به اینکه وقتی از فرهنگ حرف میزنیم باید به دو عنصر چشمه و ریشه استناد کنیم، ادامه داد: ماهیت خاستگاه بنمایههای ما از ریشه آغاز میشود و همچنین فرهنگ عنصری زنده و پویا است و درواقع فرهنگ، هستیشناسی قوم و قبیله و کشور است، وقتی از فرهنگ حرف میزنیم، باید به مدنیت، مفاخر و مشاهیر استناد کنیم، در میان مفاخر باید به فردوسی اشاره کنیم که ایران را به بالندگی و مقاومت نزدیک کرده است و در کنار آن قله دیگری با عنوان پنجگنج نظامی وجود دارد.
اردشیر صالحپور ادامه داد: در شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همهچیز بر مبنای فرهنگ، ادب و علم است و بلافاصله باید از عنصری بهنام هنر یاد کنیم و سعی داریم آثار ادبی را با رویکرد هنری آغاز کنیم. آثار ادبی علاوهبر اینکه هنر هستند، ارزشافزوده نیز دارند، برای نمونه علاوهبر اثر پنجگنج در ادبیات، تأثیر آن بر نگارگری، دستبافتههای فرش، موسیقی ایرانی، خسرو و شیرین و لیلی و مجنون خوانی را نیز داریم. پس فرهنگ امری مردمی است؛ اگر بخواهیم ایران را بشناسیم، باید مولانا، فردوسی و سنایی و شاعران معاصر را بشناسیم که در حوزه فرهنگ میتواند هستیشناسی ما را دنبال کند.
در ادامه کاظم نظری، رئیس دانشکده هنر دانشگاه سوره درباره سه نشست علمی که این دانشگاه برای بزرگداشت حکیم نظامی تدارک دیده است، توضیح داد.