زنان به‌عنوان نیمی از افراد جامعه، با فعالیت در قالب تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند علاوه بر آگاهی نسبت به حقوق فردی خود بر مشکلات، چالش‌ها و تبعیض‌هایی که در حق آنان می‌شود، فائق آیند، تحقق این امر نیازمند بسترسازی، حمایت و برنامه‌ریزی است.
به دیگر سخن مشارکت در تشکل‌های داوطلبانه مسیری امن برای زنان فعال محسوب می‌شود، بدان معنا که اجتماع سازمان‌یافته زنان در تشکل‌های داوطلبانه این امکان را به زنان می‌‌دهد تا ضمن دسترسی آسان به امکانات و فرصت‌ها از طریق تأثیرگذاری در تغییر ساختارهای اجتماعی، به میزان قابل توجهی از کنترل منافع، منابع و فرصت‌های زندگی مدنی دست پیدا کنند.
پس از انقلاب با توجه به جایگاه زنان در قامت این نظام و لزوم پاسخگویی به تهدیدهای دیپلماتیک جهانی در حوزه مشارکت زنان در ایران، باعث شد که سازمان‌های غیردولتی زنان به‌صورت سفیران غیررسمی با ایفای نقش ‌های مختلف مورد حمایت قرار گیرند.
این موضوع به علاوه سیاست‌های رفاهی با هدف محرومیت‌زدایی از بخش آسیب‌پذیر جامعه که مهم‌ترین آن‌ها را زنان تشکیل می‌دادند، همزمان موجب شد که دولت با گسترش سازمان‌های غیردولتی تخصصی و تعاونی‌های زنان گام‌های مؤثری به سوی زمینه‌‌سازی جهت تشکیل سازمان‌های غیردولتی تخصصی و مدرن زنان بردارد.
به طوری که امروز زنان در بیشتر بخش‌ها حضوری فعال دارند اما در برخی سطوح استفاده از آنان کمتر بوده و همین، سبب گرایش بیش از پیش آنان به طرف تشکل‌های خودجوش و مردم‌نهاد شده تا بتوانند با فعالیت‌های سازنده و مفید، ضمن برآورده ساختن بخشی از نیازهای جامعه، به سهم عمده‌ای از خواسته‌های درونی خود برسند. توانایی‌هایی که شاید در خیلی از موقعیت‌ها به اندازه‌ای که باید به آن توجه نشد و فعالیت در این تشکل‌ها همان مسیری است که زنان با آزادی عمل بیشتری می‌توانند خود را به جامعه، اثبات کنند.
بر این اساس با توجه به اهمیت فعالیت تشکل‌های مردمی با محوریت بانوان با دکتر زهرا شایسته‌فرد؛ دبیر مجمع بانوان فعال فرهنگی همدان به‌عنوان یکی از تشکل‌های تأثیرگذار گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
*در حال حاضر در چه زمینه‌ای فعالیت و چه خدماتی ارائه می‌دهید؟
ما در زمینه شناسایی بانوان توانمند، تمام مجموعه‌هایی که در آن بانوان استان فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دارند را شناسایی کرده و آن‌ها را به یکدیگر معرفی می‌کنیم تا در کنار هم، فعالیت‌های یکپارچه‌تر و قوی‌تری ارائه دهند، ضمن اینکه از موازی‌کاری‌ها و کارهای جزیره‌ای در استان جلوگیری کنیم.
این طرح فرهنگی خوشبختانه چند سال است که در همدان در حال اجرا است و تاکنون نتایج بسیارخوبی به‌دنبال داشته، به طوری که تاکنون 6 نشست با مسئولان استانی در بخش‌های مختلف داشتیم که به‌صورت جهادی برگزار شده است.
علاوه بر این بنا به اقتضای جامعه، انجام و شرکت در برخی پویش‌ها نیز در راستای هویت‌بخشی به فعالیت‌های زنان در دستور کار قرار دارد؛ مثلاً در دو مرحله مراسم‌های کمک به جبهه مقاومت به‌صورت جهادی برگزار شد و بانوان کمک‌های میلیاردی جمع‌آوری کردند.
خوشبختانه اخیراً هم برای کمک به بانوانی که درگیر جرائم غیرعمد هستند نیز کارهایی با ستاد دیه در دستور کار قرار گرفت، همه این فعالیت‌ها با هدف ارتقای فرهنگ و در عین حال ارتقای جایگاه فرهنگی و اجتماعی زنان در استان بوده است.
*این فعالیت‌ها در قالب تشکلی خاص با عنوان خاصی انجام می‌شود؟
«مجمع بانوان فعال فرهنگی» عنوان تشکلی است که ما در زیرمجموعه دفتر نماینده ولی فقیه در استان با حضور گسترده بانوان تأثیرگذار و فعال فرهنگی و اجتماعی در سطح استان راه‌اندازی کردیم.
علاوه بر این بنده به‌عنوان روان‌شناس و مشاوره خانواده، در مرکز جامع تحکیم خانواده، مجموعه‌های مردمی که در عرصه خانواده، سبک زندگی و آسیب‌های اجتماعی کار انجام می‌دهند را شناسایی کرده و در قالب هشت مجموعه مردمی به‌منظور ارائه خدمات بهتر با یک هدف مشخص، در این مجموعه کنار هم گرد آورده‌ام.
آیت‌الله شعبانی؛ امام جمعه همدان از طرح جامع این مرکز استقبال کرده و مکانی را در اختیار ما گذاشتند، در این مرکز یک انجمن روان‌شناسی که موضوع مجوز‌ها و پیگیری‌ها را انجام می‌دهد و یک انجمن مطالعات روان‌درمانی، بیشتر با رویکرد تخصصی و علمی روان‌شناسی، فعالیت می‌کنند.
علاوه بر این کارگاه‌های تخصصی در نقاط مختلف استان برای قشر مختلف بانوان برگزار می‌کنیم تا از لحاظ روان‌شناختی محرومیت‌زدایی صورت پذیرد؛ همچنین کارگاه‌های روان‌شناسی برای خانواده‌ها نیز به همت این مرکز (مرکز جامع تحیکم خانواده) در نقاط مختلف استان برگزار می‌شود تا بتوانیم مشاوره را در خانواده‌ها نهادینه کنیم و از آسیب‌های اجتماعی بکاهیم.
از سوی دیگر در کنار این‌ کارها، مرکز ازدواج و خانواده نیز داریم که هدف آن تسهیل امر ازدواج است. قبل از ازدواج، زوج‌ها را به هم معرفی کرده و با تست‌های روان‌شناسی مختلف، از آن‌ها در مراحل مختلف حمایت می‌کنیم تا زندگی‌شان را به یک ثبات و پایداری برسانیم.
جالب‌تر اینکه حتی در ادامه برای فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها نیز دوره‌های مختلف برگزار کرده و تست‌های استعدادیابی از آن‌ها می‌گیریم تا این چرخه پویایی زیست اجتماعی، ادامه پیدا کند.
* در حال حاضر در این مجموعه‌ چند نفر از بانوان تأثیرگذار استان ساماندهی شده‌اند؟
در این تشکل فراگیر استانی، بیش از هزار نفر عضو داریم، جالب‌تر اینکه به‌صورت هفتگی یکی از بانوان را با ذکر خدمات، توانمندی‌ها و استعدادهایشان به‌عنوان بانوی شاخص به جامعه زنان استان جهت الگوگیری معرفی می‌کنیم.
همانطور که پیش‌تر عنوان شد، ما هم در مجمع، فعال هستیم و هم در مرکز جامع خانواده؛ بنابراین بنا به فراخور مسائل روز زنان، موضوعات مختلف فرهنگی و اجتماعی این قشر را مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ مثلاً اخیراً مسائل مربوط به حجاب بررسی و طرح‌های مختلفی برای آن اجرا شد، به طوری که در حال حاضر این طرح‌ها در دو مجموعه بانوان در دستور کار قرار گرفته است.
جالب‌تر اینکه در راستای تمرکززدایی و ایجاد وحدت و انسجام بیشتر در فعالیت‌های فرهنگی وابسته به بانوان در قالب تشکل‌های مختلف، تصمیم بر این است که هر مجموعه فرهنگی، یک‌بار میزبانی دورهمی‌های فرهنگی را بر عهده بگیرد تا وحدت بین اعضای مختلف تشکل‌ها بیشتر شود؛ در این دورهمی‌ها، چالش‌های روز استان در هر زمینه‌ای بررسی و راهکارهای لازم بنا به ایده‌پردازی‌‌ها و چکش‌کاری انجام‌شده، به مسئولان استانی ارائه می‌شود.
علاوه بر این طرح‌های دیگری نیز تاکنون توسط مجمع و مرکز جامع تحکیم خانواده به اجرا درآمده؛ مثلاً در زمینه هویت‌یابی نوجوان‌ها که موضوع بسیار مهمی در جامعه و دنیای پرسرعت امروز است، برنامه‌های ویژه‌ای داریم چراکه کودکان و نوجوانان ما به خاطر سرعت فضای مجازی از ما جلو افتاده‌اند و نیاز است که بیشتر به آن‌ها توجه شود. در این زمینه به فعالیت‌های تربیتی ویژه نوجوان‌ها روی آوردیم که در حال حاضر رضایتمندی بالایی کسب کرده‌ایم، این امر را می‌توان نتیجه وحدت و یکپارچگی فعالیت‌های بانوان فرهنگی در استان قلمداد کرد.
نکته آخر اینکه مجمع فرهنگی بانوان و مرکز جامع تحکیم خانواده همواره خواهان همراهی بیشتر بانوان و توانمندی هم‌استانی‌ها و پیوستن به این تشکل‌هاست؛ بنابراین عزیزان علاقه‌مند می‌توانند با مراجعه به مرکز جامع خانواده واقع در میدان مفتح، ساختمان آدینه و یا تماس با شماره تلفن 09182001770 در این مسیر گام برداشته و به عضویت این تشکل‌ها درآیند.

طاهره ترابی مهوش