وقتی صحبت از شعار سال 1404، یعنی «سرمایه‌گذاری برای تولید» می‌شود، ذهن‌ها اغلب به سمت پول، ماشین‌آلات و یا فناوری‌های جدید می‌رود. اما بیایید یک لحظه صبر کنیم و به چیزی فکر کنیم که واقعاً همه این‌ها را به حرکت درمی‌آورد: نیروی انسانی! آدم‌هایی مثل من و شما که هر روز صبح با انگیزه یا گاهی با خستگی به محل کار می‌روند، ایده می‌دهند، مشکلات را حل می‌کنند و چرخ‌های تولید را می‌چرخانند. بدون نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری‌ نمی‌تواند به تولید منجر شود؛ پس بیایید ببینیم چرا نیروی انسانی در ادارات و سازمان‌های ما این‌قدر مهم است و چطور می‌تواند شعار سال 1404 را به واقعیت تبدیل کند.
* نیروی انسانی، سرمایه‌ای که نباید نادیده گرفت
تصور کنید یک کارخانه پُر از ماشین‌آلات پیشرفته دارید، اما کارکنانی ندارید که بلد باشند با این ماشین‌ها کار کنند یا ایده بدهند که چطور تولید را بهتر کنند. چه اتفاقی می‌افتد؟ هیچ! حالا فکر کنید یک اداره دارید که پُر از قوانین پیچیده و کارمندانی است که انگیزه‌ای برای کار ندارند؛ نتیجه؟ کاغذبازی، تأخیر و هدر رفتن منابع.
نیروی انسانی چه در یک کارخانه تولیدی باشد و چه در یک اداره دولتی، مثل قلب موجود زنده است؛ اگر درست کار کند، کل سیستم زنده و پویا می‌شود.
اما واقعیت این است که در بسیاری از سازمان‌ها نیروی انسانی آن‌طور که باید، دیده نمی‌شود. برخی اوقات به کارمندها فقط به چشم یک ابزار برای انجام کارها نگاه می‌شود و نه سرمایه‌ای که می‌تواند آینده سازمان را بسازد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که کمبود نیروی متخصص، بازنشستگی تعداد زیادی از کارکنان باتجربه و نبود برنامه‌های درست برای جایگزینی آن‌ها، به یکی از مشکلات بزرگ سازمان‌های ایرانی تبدیل شده است. اگر قرار است شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» محقق شود، باید این مشکلات را جدی بگیریم.
* چالش‌هایی که پیش روی راه نیروی انسانی است
بیایید با خودمان روراست باشیم! بسیاری از کارمندهای ادارات و سازمان‌ها از شرایط کاری‌ خود راضی نیستند؛ حقوق پایین، قراردادهای موقت و نبود امنیت شغلی، باعث می‌شود که بسیاری فقط برای گذران زندگی کار کنند و نه برای خلق چیزی جدید و یا بهتر کردن تولید.
وقتی پای آموزش به میان می‌آید، بسیاری از سازمان‌ها برنامه‌ای برای به‌روز کردن مهارت‌های کارمندها ندارند؛ در دنیایی که فناوری هر روز تغییر می‌کند، کارمندی که 10 سال پیش آموزش دیده، چطور می‌تواند با ابزارهای جدید کار کند؟
یک مشکل دیگر هم این است که بسیاری از سازمان‌ها پُر از قوانین و مقررات پیچیده‌اند؛ کارمندها به‌جای اینکه وقتشان را صرف کار خلاقانه کنند، درگیر کاغذبازی و فرایندهای طولانی می‌شوند. این موضوع نه‌تنها انگیزه را کم می‌کند، بلکه مانع سرمایه‌گذاری در تولید نیز هست؛ چون انرژی و زمان تلف می‌شود.
* راهکارهایی برای تقویت نیروی انسانی
حالا که مشکلات را دیدیم، بیایید به راه‌ حل‌ فکر کنیم؛ برای اینکه نیروی انسانی بتواند شعار سال 1404 را محقق کند، باید چند کار اساسی انجام دهیم:
سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت: کارمندها باید مرتب آموزش ببینند، نه‌فقط برای کار با فناوری‌های جدید، بلکه برای تقویت خلاقیت و حل مسئله. برای مثال اگر قرار است یک کارخانه تولیدی رشد کند، کارگرها و مهندس‌ها باید با آخرین روش‌های تولید آشنا شوند. دولت و بخش خصوصی می‌توانند با همکاری هم، دوره‌های آموزشی عملی و کاربردی راه بیندازند.
ایجاد انگیزه و امنیت شغلی: هیچ‌کس در محیطی که احساس ناامنی کند، بهترین عملکردش را نشان نمی‌دهد. طرح‌هایی مثل سامان‌دهی کارکنان دولت که به‌تازگی درباره‌اش صحبت شده، می‌تواند با حذف شرکت‌های واسطه و دادن قراردادهای مطمئن‌تر، خیال کارمندها را راحت کند؛ وقتی کارمند بداند که شغلش تضمین شده است، با دل و جان کار می‌کند.
فرهنگ سازمانی پویا: سازمان‌ها باید فضایی بسازند که کارمندها در آن احساس ارزشمند بودن کنند؛ برای مثال تشویق ایده‌های جدید، گوش دادن به نظرات کارمندها و دادن پاداش به کسانی که عملکرد خوبی دارند، می‌تواند انگیزه را بالا ببرد. یک کارمند خوشحال، یک سازمان موفق می‌سازد.
حذف موانع اداری: قوانین پیچیده و فرایندهای طولانی مثل زنجیری به پای کارمندها و سازمان‌ها هستند؛ اگر دولت بتواند با نهضت مقررات‌زدایی، این موانع را بردارد، کارمندها می‌توانند وقت و انرژی خود را صرف تولید و نوآوری کنند و نه پُر کردن فرم و گرفتن امضا.
* نیروی انسانی و آینده تولید در ایران
شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» فقط با پول و ماشین به نتیجه نمی‌رسد. این آدم‌ها هستند که با دست‌ها، ذهن‌ها و قلب‌هایشان تولید را ممکن می‌کنند. اگر امروز بر نیروی انسانی سرمایه‌گذاری کنیم، نه‌تنها تولید رشد می‌کند، بلکه مشکلات بزرگ‌تری مثل بیکاری، تورم و وابستگی به واردات هم کم‌کم حل می‌شوند. نیروی انسانی متخصص و باانگیزه می‌تواند فناوری‌های جدید را به‌کار بگیرد، محصولات باکیفیت تولید و حتی بازارهای جهانی را فتح کند.
برای همین از دولت گرفته تا مدیرهای سازمان‌ها و حتی خود ما به‌عنوان کارمند، باید دست به دست هم بدهیم. دولت با سیاست‌های درست، سازمان‌ها با مدیریت خوب و کارمندها با تعهد و خلاقیت می‌توانند کاری کنند که سال 1404، سالی باشد که همه از نتیجه‌اش به خودمان افتخار کنیم.
در پایان بیایید یادمان باشد که نیروی انسانی فقط یک عدد در گزارش‌های سازمانی نیست. هر کارمند، یک داستان، یک رؤیا و یک توانایی دارد. اگر به این توانایی‌ها بها بدهیم، تولید ایران می‌تواند به جایی برسد که نه‌تنها نیازهای خودمان، بلکه نیازهای دنیا را هم تأمین کند؛ حالا نوبت ما است که این شعار را از حرف به عمل تبدیل کنیم.