هیئت ‌وزیران به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و در اجرای مواد (59)، (61) و (62) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آیین‌نامه اجرایی، برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار را تصویب کرده است.
براساس این تصویب‌نامه، بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری مناطقی از شهر هستند که در سال‌های گذشته عناصر تشکیل‌دهنده آن‌ها اعم از تأسیسات روبنایی و زیربنایی، ابنیه، ساختمان‌ها، خیابان‌ها و دسترسی‌ها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده‌اند و ساکنان آن‌ها از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج می‌برند.
بر همین اساس طرح‌هایی در چهارچوب پروژه‌های توسعه شهری در محدوده محلات هدف، محلات دارای بافت‌های فرسوده میانی، سکونت‌گاه‌های غیر رسمی و محدوده‌های تاریخی نیازمند احیا، در برنامه قرار می‌گیرند که باید به تأیید ستادهای بازآفرینی شهری پایدار استان برسند.
دولت به‌منظور عملیاتی کردن سند مذکور، از بهمن‌ماه سال 1396 با دستور مستقیم رئیس‌جمهوری، برنامه ملی بازآفرینی شهری «امید » را با هدف نوسازی بافت‌های فرسوده، بهسازی سکونت‌گاه‌های غیر رسمی و حاشیه شهری و احیای بافت‌های تاریخی در سراسر کشور ازجمله استان و شهرستان‌های همدان، آغاز کرد.
بازآفرینی شهری فرآیندی است که به‌منظور بهبود کیفیت زندگی در شهرها و نواحی شهری انجام می‌شود و شامل بازسازی و بهسازی مناطق فرسوده، افزایش جذابیت فضاهای عمومی و ارتقای زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی است؛ حال آنکه هدف اصلی بازآفرینی شهری، ایجاد محیطی متعادل و پایدار بوده که به نیازهای ساکنان پاسخ دهد و به توسعه پایدار شهر کمک کند.
دراین‌بین وضعیت بازآفرینی شهری در تویسرکان، به‌عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی استان همدان، به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر نیازهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی قرار دارد؛ به‌طوری که امروز این شهر با چالش‌هایی مانند فرسودگی منازل مسکونی و زیرساخت‌ها، افزایش جمعیت و کمبود فضاهای عمومی مناسب، مواجه است. بنابراین بازآفرینی شهری در این شهر به‌عنوان یک ضرورت برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان، می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا درخصوص آخرین وضعیت بازآفرینی این شهر، گفت‌وگویی با میلاد خوش‌سخن، سرپرست اداره برنامه‌ریزی و مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه نتیجه را می‌خوانید:
* محدوده بازآفرینی شهری تویسرکان 255 هکتار است
سرپرست اداره برنامه‌ریزی و مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان با بیان اینکه تویسرکان ازجمله شهرهای بزرگ استان است و در کنار شهرهایی همچون ملایر، نهاوند و کبودراهنگ قرار دارد که امر بازآفرینی در آن به‌صورت جدی برحسب نیاز دنبال می‌شود، گفت: براساس مطالعات انجام‌شده محدوده بازآفرینی شهر تویسرکان 255 هکتار بوده که از این میزان 76 هکتار آن بافت تاریخی و 179 هکتار بافت ناکارآمد میانی است و درنهایت 23.5 هکتار سکونتگاه غیر رسمی را شامل می‌شود.
میلاد خوش‌سخن با تأکید بر اینکه وسعت مناطق دارای پیشینه روستایی که به شهر الحاق شده‌اند نیز 44 هکتار است، اظهار کرد: دراین‌بین وسعت و مساحت کاربری‌های ناهمگون، به 4.2 هکتار می‌رسد.
وی با تأکید بر اینکه ما در بحث بازآفرینی دو دسته خدمات ارائه می‌دهیم، عنوان کرد: بخشی از خدمات رایگان و دولتی هستند که برخی از آن‌ها شامل تخصیص قیر رایگان به شهرهایی است که دارای محدوده هدف بازآفرینی‌ هستند.
سرپرست اداره برنامه‌ریزی و مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان ادامه داد: در این فرایند اگر شهرهای هدف بازآفرینی معابر خاکی داشته باشند، از این قیر برای آسفالت‌سازی استفاده می‌شود؛ همچنین اگر معابر تخریب‌ شده و نیازمند اصلاح و رو‌سازی باشند، این خدمات به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
این مقام مسئول با بیان اینکه بخش دیگر خدمات مذکور شامل پرداخت تسهیلات بانکی است، عنوان کرد: در بحث تسهیلات بافت فرسوده، این تسهیلات به محدوده بازآفرینی برای ساخت‌وساز تعلق می‌گیرد که مبلغ آن درحال حاضر 550 میلیون تومان برای هر واحد مسکونی بوده و قرار است به‌زودی به 650 میلیون تومان افزایش یابد و بانک‌ها طی چند ماه آینده پرداخت آن را آغاز کنند.
* پروژه مشارکتی معرفی نشده است
سرپرست اداره برنامه‌ریزی و مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان با تأکید بر اینکه اگر شهرداری پروژه‌ای مشارکتی داشته باشد که دولت و شرکت بازآفرینی به‌صورت یک‌سوم در آن سهیم باشند این مورد قِسم دیگری از فعالیت ما در عرصه‌های بازآفرینی است که هنوز پیشنهادی در این زمینه برای تویسرکان ارائه نشده است، ابراز کرد: درصورت ارائه، ما آن را در فهرست پروژه‌های مشارکتی قرار می‌دهیم، مشروط به اینکه ردیف بودجه‌ای برای آن درنظر گرفته شود.
خوش‌سخن با تأکید بر اینکه در حوزه خدمات زیربنایی و روبنایی مانند خدمات عمومی نیز درحال حاضر پروژه‌ای در این شهرستان در قالب مشارکت تعریف نشده است، عنوان کرد: البته در گذشته یقیناً پروژه‌هایی در این عرصه وجود داشته که به‌صورت مشارکتی با همکاری ما به نتیجه رسیده است، اما درحال حاضر پروژه جدیدی در این زمینه به ما پیشنهاد نشده است که بخواهیم درباره‌ آن صحبت کنیم یا اقدامات اجرایی انجام دهیم.
سرپرست اداره برنامه‌ریزی و مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان با اشاره به اینکه سال گذشته 125 میلیون تُن قیر رایگان به این شهر اختصاص داده شده است، اذعان کرد: این قیر برای بحث آسفالت و بهسازی شبکه معابر در راستای کمک و حمایت از شهرداری به‌منظور بهبود وضعیت معابر و خیابان‌هایی دارای مشکل موجود در محدوده بازآفرینی، اختصاص یافته است.
خوش‌سخن با بیان اینکه در بحث اعطای تسهیلات نوسازی مسکن نیز که پیش‌تر به آن اشاره شد در شهر تویسرکان سال گذشته نوسازی 111 واحد مسکونی در قالب بازآفرینی شهری از محل پرداخت این تسهیلات در دستور کار قرار گرفت و انجام شد، افزود: کار این تعداد مسکن در قالب 24 پروژه انجام گرفته است.
مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، از آنجایی که بافت‌های ناکارآمد شهری درصد زیادی از جمعیت شهری را در خود جای داده‌اند و درعین‌حال از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های نهفته بسیاری برای توسعه برخوردار هستند، می‌بایست حل و رفع مشکلات این بخش از شهرها، با جدیت بیشتری دنبال شوند.
از سوی دیگر پرداختن به بافت‌های ناکارآمد شهرها و برنامه‌ریزی برای آن‌ها، جدا از پرداختن به واقعیت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نبوده و مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، جامع و واقع‌گرایانه است تا به آنچه در اهداف این برنامه پیش‌بینی شده است، دست یابیم.
بنابراین دستگاه‌های اجرایی و مسئولان ذی‌ربط باید ضمن دعوت مردم به مشارکت در اجرای طرح‌های پیش‌بینی‌شده، راه را برای بازآفرینی شهر هموار کنند و با آنچه در توان است، به مدد کارشناسان آمده و انجام امور را سرعت دهند.

طاهره ترابی مهوش