شبکه جمع‌آوری فاضلاب یکی از لازمه‌های هر شهر و روستا بوده و در اکثر شهرها و حتی برخی از روستاهای کشور نیز شبکه جمع‌آوری فاضلاب راه‌اندازی شده است؛ چراکه راه‌اندازی این شبکه در شهرها و روستاها برای جلوگیری از ایجاد آلودگی و انتقال بیماری‌ها، یک امر ضروری است. فاضلاب‌هایی که به‌صورت سنتی دفع می‌شوند، موجب مخاطرات جدی در زمینه آب‌های زیرزمینی هستند و هر سرزمینی به ذخیره‌ آب‌های زیرزمینی خود زنده است؛ چراکه آب‌های زیرزمینی در اقتصاد سرزمین تأثیر می‌گذارند و در زمان خشک‌سالی از این منابع استفاده می‌شود که باید نسبت به حفاظت از آن‌ها کوشا باشیم.
از اصلی‌ترین راهکارهای جلوگیری از ورود این آلودگی‌ها به سفره‌های آب زیرزمینی، اجرای شبکه فاضلاب است که طرح بسیار مفید و ثمربخشی بوده و تا حد زیادی از آلودگی آب زیرزمینی پیشگیری می‌کند.
درحال حاضر ایجاد شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهر ملایر با عقب‌ماندگی‌های زیادی مواجه است؛ طوری که همچنان فاضلاب بخشی از این شهر به‌صورت سنتی از طریق چاه‌های جذبی دفع می‌شود. وضعیت کنونی شبکه فاضلاب ملایر مشکلات زیادی در ابعاد مختلف بهداشتی و زیست‌محیطی آفریده که رفع این معضل نیازمند تسریع در اختصاص اعتبارات و روند اجرای شبکه فاضلاب این شهر است.
حدود 30 سال پیش بود که اجرای 228 کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب برای شهر ملایر به‌عنوان دومین شهر بزرگ استان همدان، طراحی و طبق برنامه‌ زمان‌بندی، 25 سال برای اجرای آن درنظر گرفته شد که باید جمعیت بیش از 190 هزار نفری شهر ملایر زیر پوشش شبکه فاضلاب شهری قرار می‌گرفت.
اما حدود سه دهه از اجرای این پروژه می‌گذرد و با یک حساب سرانگشتی، باید طی سال‌های گذشته این پروژه تکمیل می‌شد، اما طبق بررسی‌ها هنوز بخش‌هایی از شبکه فاضلاب این شهر به اجرا درنیامده است؛ بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم با یاسین جوکار، معاون توسعه شبکه فاضلاب اداره آب و فاضلاب شهرستان ملایر گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
معاون توسعه شبکه فاضلاب اداره آب و فاضلاب شهرستان ملایر با بیان اینکه اجرای شبکه فاضلاب شامل دو بخش اصلی بوده که نخست اجرای شبکه جمع‌آوری فاضلاب و دیگری احداث تصفیه‌خانه است، اظهار کرد: درخصوص تصفیه‌خانه فاضلاب، سه مدل طراحی شده است.
یاسین جوکار با تأکید بر اینکه مدل نخست برای جمعیت 90 هزار نفر در سال 1384 به بهره‌برداری رسیده و اکنون نیز درحال استفاده است، ابراز کرد: خروجی این تصفیه‌خانه به رودخانه خرم‌آباد وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در مورد شبکه جمع‌آوری فاضلاب هم باید عرض کنم که طراحی اولیه شبکه توسط مشاور به طول 220 کیلومتر انجام شده بود، اظهار کرد: از این مقدار، بخش قابل توجهی اجرا شده و باقی‌مانده نیز در دستور کار است که در سال‌های آینده تکمیل می‌شود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه در رابطه با میزان اعتبار هزینه‌شده برای این پروژه و برنامه‌ریزی امسال هم باید عرض کنم که طراحی شبکه مربوط به زمانی بود که پروژه‌های مسکن مهر و توسعه حاشیه شهر وجود نداشتند، ابراز کرد: با اضافه شدن این مناطق، طول شبکه از 220 کیلومتر به حدود 300 کیلومتر رسیده است و درحال حاضر نیاز به اجرای شبکه جمع‌آوری فاضلاب برای این میزان جمعیت داریم که تاکنون حدود 40 تا 45 درصد آن اجرا شده است.
معاون توسعه شبکه فاضلاب اداره آب و فاضلاب شهرستان ملایر با بیان اینکه در سال گذشته خبرهای خوبی داشتیم و نمایندگان، فرمانداری و مدیران شهرستان پیگیر بودند تا از محل ماده 56 حدود 77 میلیارد تومان وام از بانک صادرات دریافت شود که بتوانیم جمعیت بیشتری را زیر پوشش قرار داده و بهره‌برداری از شبکه‌ها را افزایش دهیم، خاطرنشان کرد: امسال هم پیگیری دریافت همان 77 میلیارد تومان در قالب تسهیلات، ادامه دارد.
جوکار ادامه داد: علاوه‌بر آن طی سال جاری 12 میلیارد تومان اعتبار عمرانی نیز برای پروژه درنظر گرفته شده که بسیار ارزشمند است.
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه بحث افزایش جمعیت شهری جدید آیا توسعه تصفیه‌خانه هم در دستور کار قرار دارد؟ ابراز کرد: بله، هم‌زمان با گسترش شبکه، مطالعات ارتقای ظرفیت تصفیه‌خانه نیز درحال انجام است؛ البته این مطالعات زمان‌بر بوده و شاید حدود یک‌سال طول بکشد.
جوکار با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که با آن مواجهیم این است که با وجود اجرای شبکه فاضلاب برخی از ساکنان به‌دلیل هزینه و دردسرهای لوله‌کشی داخلی خانه‌ به شبکه‌های ایجادشده متصل نمی‌شوند، اذعان کرد: این مسئله باعث آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌شود؛ بنابراین انتظار می‌رود در این زمینه رسانه‌ها همراه باشند تا مردم را تشویق کنیم به شبکه متصل شوند که هم از خدمات بهره‌مند شوند و هم به حفظ محیط زیست کمک کنیم.
مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، اجرای شبکه فاضلاب شهری ملایر به‌عنوان دومین شهرستان بزرگ استان به سال 1373 بازمی‌گردد و تعلل بیش از سه دهه در تکمیل این پروژه، به‌هیچ‌وجه قابل قبول نیست. بنابراین انتظار می‌رود پیگیری‌ها برای گرفتن اعتبارات جدید در دستور کار قرار گیرد و درعین‌حال مدیران مرتبط عزمی راسخ‌تر در به سرانجام رساندن این پروژه یک‌نسلی داشته باشند!

طاهره ترابی مهوش