خانه بومگردی آمادای همدان؛ صادرکننده حال خوش ایرانی به گردشگران جهان
*اقامتگاههای بومگردی؛ سفری به عمق سنت
اقامتگاههای بومگردی، فراتر از تعاریف رایج یک «مکان اقامت»، تجسمی زنده از پیوند ناگسستنی انسان با طبیعت و میراث فرهنگی است. این اقامتگاهها که غالباً در قلب روستاها، در دل کویرهای آرام، کنار جنگلهای انبوه یا در آغوش کوهستانهای سر به فلک کشیده بنا شدهاند، فرصتی استثنایی برای گسستن از روزمرگیهای پرشتاب و غرق شدن در دنیایی سرشار از اصالت، آرامش و زیباییهای بکر فراهم میآورند.
*بازگشتی به ریشهها؛ تجربهای در کالبد معماری بومی
معماری اقامتگاههای بومگردی، خود بخشی جداییناپذیر از تجربه گردشگری است. این بناها با الهام از معماری سنتی هر منطقه و با استفاده از مصالح طبیعی و بومی چون کاهگل، خشت، آجر، چوب و سنگ، نهتنها با محیط اطراف خود در هارمونی کامل قرار میگیرند، بلکه نمادی از هوشمندی و خلاقیت گذشتگان در سازگاری با اقلیم و طبیعت هستند. قدم گذاشتن در این اقامتگاهها، گویی سفر در زمان است؛ از خانههای خشتی با حیاطهای مرکزی و حوضهای آب زلال که خنکای کویر را به جان میکشند، تا کلبههای چوبی در دل جنگل که با عطر چوب و صدای پرندگان، نویدبخش آرامشی وصفناپذیرند. هر خانه، هر اتاق، هر پنجره، داستانی از زندگی، سنتها و باورهای مردمان این سرزمین را روایت میکند.
*طعم اصالت؛ ضیافتی از آشپزی سنتی
یکی از لذتبخشترین بخشهای اقامت در بومگردیها، تجربه طعمهای اصیل و فراموششده غذاهای محلی است. این غذاها که با عشق و با استفاده از مواد اولیه تازه و ارگانیک که غالباً از دل همان روستا و طبیعت تهیه شدهاند، پخته میشوند، نهتنها سیرکننده جسم، که نوازشگر روح هستند. از نانهای محلی که عطرشان مشام را پر میکند، تا انواع خورشتها، آشها و دسرهای سنتی که هرکدام داستانی از تاریخ و فرهنگ منطقه را در خود دارند، تجربهای فراموشنشدنی از آشپزی ایرانی را به گردشگران هدیه میدهند.
*در آغوش طبیعت؛ جانی دوباره یافتن
اقامتگاههای بومگردی، مکانی برای ارتباط دوباره با طبیعت و یافتن آرامش درونی هستند. در این اماکن، فرصت پیادهروی در مسیرهای طبیعی، کشف چشمهسارها، تماشای طلوع و غروب خورشید بر فراز کوهها یا دشتها، گوش سپردن به صدای دلانگیز باد در میان درختان و رصد ستارگان در آسمان شب، فراهم میشود. این تجربهها، فارغ از هرگونه آلودگی نوری و صوتی شهرها، فرصتی برای تزکیه نفس، تجدید قوا و درک عظمت خلقت است.
*فرهنگ و سنت؛ پلی میان نسلها
اقامتگاههای بومگردی، تنها مکانی برای استراحت فیزیکی نیستند، بلکه مراکزی برای تبادل فرهنگی و یادگیری محسوب میشوند. گردشگران در این محیطها فرصت دارند تا با آداب و رسوم مردم محلی، قصهها، باورها، موسیقی و صنایع دستی منطقه از نزدیک آشنا شوند. این تعاملات، نهتنها درک عمیقتری از فرهنگ غنی ایران به گردشگران میدهد، بلکه به حفظ و ترویج این میراث ارزشمند نیز کمک شایانی میکند. بسیاری از این اقامتگاهها با برگزاری کارگاههای آموزشی صنایع دستی یا موسیقی محلی، این فرصت را برای گردشگران فراهم میآورند تا خود نیز در این تجربهها سهیم باشند.
در عصری که دغدغه حفظ محیط زیست و توسعه پایدار بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته، اقامتگاههای بومگردی بهعنوان الگویی موفق در این زمینه شناخته میشوند. این اقامتگاهها با ایجاد اشتغال برای ساکنان محلی، حمایت از اقتصاد روستاها، تشویق به حفظ محیط زیست و ترویج فرهنگ بومی، نقش مهمی در توسعه پایدار مناطق ایفا میکنند. انتخاب اقامتگاه بومگردی، انتخابی مسئولانه است که هم به نفع گردشگر است و هم به نفع جامعه میزبان و محیط زیست.
در نهایت، اقامتگاههای بومگردی، بیش از یک مقصد گردشگری، دعوتی هستند به سفری درونی؛ سفری به سوی اصالت، آرامش، طبیعت و درک عمیقتر از فرهنگ غنی و پنهان ایران زمین.
در یکی از محلات قدیمی همدان، خانهی بومگردی «آمادای» بهعنوان یکی از مقاصد پرطرفدار گردشگران داخلی و خارجی، میزبان مسافران از 43 ملیت مختلف بوده. این اقامتگاه سنتی، با نمایش فرهنگ غنی ایرانی، سفری بهیادماندنی را برای مهمانان خود رقم زده است.
مدیر خانه بومگردی «آمادای» در محله تاریخی جولان همدان، در گفتوگویی اختصاصی با روزنامه سپهرغرب، تجربیات ارزشمند خود در مدیریت این اقامتگاه را بهاشتراک گذاشت. وی در این گفتوگو به جزئیات فعالیتهای این مجموعه و استقبال چشمگیر گردشگران پرداخت. او پیشتر معلم پرورشی در تهران بوده، پس از بازنشستگی با انگیزه ایجاد «پایگاهی امن برای مسافران» به همدان آمد و خانهای قدیمی در محله جولان را به اقامتگاهی بینالمللی تبدیل کرد.
*انتخاب همدان و چالشهای آغاز کار
غلامرضا سماواتی درباره انتخاب همدان گفت: همدان با ویژگیهای کوهستانی و قیمت مناسب ملک، مقصد نهایی شد. خانهای که خریداری کردم، بسیار بزرگتر از تصور اولیه بود و انگیزه ایجاد کرد تا آن را به اقامتگاهی با استانداردهای جهانی تبدیل کنم.
او با بیان اینکه این اقامتگاه دارای 9 اتاق است که دو مورد از آنها بهصورت سوئیت هستند، افزود: این مجموعه ظرفیت پذیرش 40 مهمان (23 تخت و مابقی بهصورت کفخواب) را دارد.
مدیر خانه بومگردی آمادی با اشاره به چالشهای اولیه اظهار کرد: نبود آموزشهای عملیاتی برای سرمایهگذاران حوزه گردشگری و نبود حمایت از سوی نهادهای مرتبط، به ویژه میراث فرهنگی، مسیر فعالیت را دشوار ساخت. حتی به مسئولان پیشنهاد دادم هر سرمایهگذاری که قصد ورود به این حوزه را دارد، دستکم یک ساعت با من گفتوگو کند تا بتواند از تجربیاتم بهرهمند شود.
*اقامتگاهی با میزبانی از 43 ملیت
سماواتی مطرح کرد: خانه بومگردی سماوات از سال 1394 فعالیت رسمی خود را آغاز کرده و تاکنون میزبان گردشگران از 43 کشور جهان بوده است.
وی با اشاره به اینکه «ما حال خوش صادر میکنیم» و با آن، امنیت، فرهنگ و بسیاری از ارزشهای دیگر را نیز به مهمانان خود منتقل میکنیم، افزود: برخی از مهمانان خارجی پس از اقامت در این خانه و تجربه فضای معنوی همدان، به دین اسلام علاقهمند و مسلمان شدند. ما در ایام خاصی مانند ماه محرم، گردشگران را به اماکنی چون امامزاده محسن (ع)، امامزاده عبدالله (ع) و سایر نقاط شهر میبریم تا از نزدیک با آیینها و فرهنگ دینی ما آشنا شوند.
به اذعان وی بیشترین مهمانان اقامتگاه بومگردی آمادای گردشگران آلمانی بودهاند؛ یکی از مهمانان قبلی که نویسنده گردشگری بود، اینجا را به دوستانش معرفی کرده است و همین امر دلیل این استقبال بوده ابراز کرد: حضور میمهانان برای ما افتخار است و تنها دید اقتصادی به میهمانان نداریم.
این فعال گردشگری ادامه داد: حتی معلم زبان فرزندم با حضور در اقامتگاه ما با یک مهمان خارجی آشنا شد و با هم ازدواج کردند؛ این ازدواج موجب مسلمان شدن این فرد شد. اینها نشاندهنده تأثیر فرهنگی یک اقامتگاه اصیل است.
*رتبهبندی جهانی و استانداردهای مدیریتی
سماواتی تصریح کرد: این اقامتگاه در سال 2023 توسط سایت معتبر TripAdvisor بهعنوان یکی از 10 پیشنهاد برتر اقامتی ایران معرفی شد.
او دلیل این موفقیت را توجه به کیفیت خدمات و اهمیت دادن به مهماننوازی دانست و گفت: به جای اینکه روشهای مدیریتی را تغییر دهیم، سعی کردیم مدیران را اصلاح کنیم. حالا خواهرم که نگرش مشابهی با من دارد، مسئول اداره اقامتگاه است و من برای انجام کارهایی به امارات سفر کردهام.
مدیر خانه بومگردی آمادی با گلایهمندی از همکاری نکردن مردم بومی افزود: برخی رفتارهای نامناسب ما را دلسرد کرد و موجب شد تا سرمایهگذاریهای بعدی را به جای ایران، در کشورهایی همچون امارات و در منطقهای کوهستانی انجام دهیم.
سماواتی همچنین از تخریب خانههای تاریخی در محله جولان انتقاد کرد: بیش از 90 خانه، واجد شرایط تبدیل به بومگردی بودند، اما بسیاری از آنها به آپارتمان تبدیل یا تخریب شدند. متأسفانه مردم و مسئولان محلی به جای حفظ هویت تاریخی شهر، بهدنبال نوسازی بدون برنامه هستند.
وی که اخیراً در امارات پروژهای مشابه را راهاندازی کرده، گفت: اگر فضای کسبوکار در ایران بهبود نیابد، بسیاری از سرمایهگذاران ترجیح میدهند سرمایه خود را به خارج منتقل کنند. گردشگری نیازمند حمایت واقعی و کاهش برخوردهای سلیقهای است.
مدیر خانه بومگردی آمادای در پایان با اشاره به اقدامات کشورهایی مانند امارات برای معرفی فرصتهای گردشگری گفت: در این کشورها حتی مسیر خیابانها بازنگری شده و به گونهای طراحی میشوند که گردشگران بتوانند به راحتی با تمامی ظرفیتها و جاذبهها آشنا شوند.
*توسعه پایدار اقامتگاههای بومگردی؛ راهنمایی برای آینده
اقامتگاههای بومگردی بهعنوان موتور محرکه توسعه گردشگری پایدار در مناطق روستایی و طبیعی، نقشی حیاتی در حفظ فرهنگ، احیای معماری سنتی و ایجاد فرصتهای اقتصادی ایفا میکنند. اما دستیابی به این اهداف، نیازمند برنامهریزی دقیق، اجرای اصولی و توجه به جنبههای مختلف توسعه است. در این راهنما، به مهمترین اقداماتی که برای توسعه پایدار این اقامتگاهها باید در نظر گرفته شود، میپردازیم.
*معماری، ساخت و ساز و حفظ اصالت
ساخت و ساز باید با الهام از الگوهای معماری سنتی منطقه، استفاده از مصالح بومی و سازگار با محیط زیست انجام شود. حفظ فرم، فضا و تزئینات اصیل معماری، هویت اقامتگاه را تضمین میکند. در کنار حفظ اصالت، میتوان از فناوریهای نوین در جهت افزایش بهرهوری انرژی (مانند پنلهای خورشیدی، سیستمهای گرمایش و سرمایش پایدار) و مدیریت منابع (مانند جمعآوری و تصفیه آب باران) استفاده کرد. اولویت دادن به احیا و مرمت بناهای تاریخی و روستایی موجود، علاوه بر حفظ میراث فرهنگی، به کاهش هزینههای ساخت و ساز و جلوگیری از تخریب بافتهای ارزشمند کمک میکند.
تعریف یک هویت بصری و داستانی منسجم برای اقامتگاه، بر اساس ویژگیهای منحصربهفرد منطقه و معماری آن، به ایجاد یک ویژند قوی و شناختهشده کمک میکند. استفاده از ظرفیتهای فضای مجازی، وبسایت اختصاصی، شبکههای اجتماعی و سکوهای رزرواسیون برخط برای معرفی اقامتگاه، نمایش تصاویر جذاب و به اشتراکگذاری تجربیات موفق گردشگران، ضروری است. همچنین، برقراری ارتباط و همکاری با آژانسهای مسافرتی داخلی و خارجی و تورگردانان علاقهمند به گردشگری طبیعت و فرهنگ، میتواند به جذب گردشگران بیشتر کمک کند.
توسعه اقامتگاههای بومگردی، مسیری است که نیازمند تعهد، خلاقیت و دیدگاهی بلندمدت است. با رعایت اصول ذکرشده، میتوان این اقامتگاهها را به کانونهایی برای تجربه اصالت، حفاظت از میراث و پیشرفت پایدار مناطق تبدیل کرد.
