روستاهای همدان یکی از جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر و مکانی مناسب برای گشت‌وگذار و کسب آرامش به‌شمار می‌روند؛ این روستاها تنها مکان‌هایی برای سکونت هستند، بلکه موزه‌هایی زنده از تاریخ و تمدن ایران نیز محسوب می‌شوند که بازدید از آن‌ها سفری به گذشته را برای گردشگران رقم می‌زند.
استان همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران، دارای 21 روستای هدف گردشگری است که براساس معیارهای مختلفی از جمله قدمت تاریخی، معماری خاص، جاذبه‌های طبیعی و وجود آداب و رسوم منحصربه‌فرد، به‌عنوان روستاهای هدف گردشگری انتخاب شده‌اند.
گردش در دل طبیعت روستانشین همدان به دور از آلایندگی‌های زیست‌محیطی، هیاهوی شهرنشینی و خستگی‌های ناشی از زندگی ماشینی، فرصتی را برای رسیدن به آرامش رؤیایی برای همگان مهیا کرده است.
از بین روستاهای هدف گردشگری استان سه روستای «ملحمدره»، «حیدره قاضی‌خانی» و «ورکانه» به‌عنوان گزینه‌های شاخص برای معرفی به سازمان جهانی گردشگری انتخاب شده‌اند.
* ملحمدره ماسوله غرب کشور
روستای ملحمدره در سه کیلومتری اسدآباد در دره‌های شمال غربی الوند و دامنه کوه آلمابلاغ قرار دارد که به سبب برخورداری از ظرفیت‌های گردشگری فراوان، جزء 20 روستای هدف گردشگری استان همدان قرار گرفته است.
این روستا دارای رودخانه‌ای بسیار زیبا و دیدنی است که از چهل چشمه سرچشمه می‌گیرد و دارای باغ‌های میوه و تاکستان‌های انگور است و محصولات این روستا ازجمله آلو و گردو، در سطح استان شهرت خاصی دارند.
خانه‌های این روستا که ییلاق‌های بسیار باصفایی دارد، به روی هم ساخته شده‌اند؛ طوری که پشت بام یک خانه، حیاط خانه دیگر است و این زیبایی روستا را دوچندان کرده؛ به سبب همین ساختار پلکانی، این روستا به‌عنوان «ماسوله غرب کشور» مشهور شده است و چهار طرف آن توسط کوه‌ها و دره‌ها احاطه شده‌اند و در هر فصلی زیبایی دل‌انگیز خود را دارد.
* حیدره قاضی خان با بافت پلکانی
روستای حیدره قاضی‌خان از روستاهای زیبا و توریست‌پذیر است که در فاصله 30 کیلومتری شهرستان بهار واقع شده و با توجه به خوش‌آب‌وهوا بودن این منطقه، عشایر در کوچ تابستانی خود در حوالی این روستا مستقر می‌شوند و مقصد بسیاری از مسافران برای خرید محصولات دامی و لبنیات هستند.
بافت این روستا به‌صورت پلکانی است که بنیاد مسکن با به‌کار بردن مصالح بومی، بافت آن را بهسازی کرده است.
* ورکانه با قدمتی 400 ساله
روستای صخره‌ای ورکانه در فاصله 20 کیلومتری جنوب شرقی همدان واقع شده است که قدمت آن به حدود 400 سال پیش برمی‌گردد و یکی از 6 روستای توریستی استان بوده که به‌عنوان میراث ملی ثبت شده است.
خانه‌ها و کوچه‌های روستای ورکانه از سنگ ساخته و با سنگ تزئین شده‌اند.
به‌دلیل اهمیت این روستاهای هدف گردشگری، گفت‌وگوهایی با علی خاکسار، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انجام شده است که در زیر می‌خوانید:
* کدام روستاها از بین 21 روستای هدف گردشگری استان همدان برای معرفی به سازمان جهانی گردشگری انتخاب شده‌اند و با چه هدفی؟
روستاهای ملحمدره، حیدره قاضی‌خان و ورکانه به‌عنوان گزینه‌های شاخص انتخاب شده‌اند؛ هدف این است که تنها یک پرونده از این روستاها به وزارت میراث‌ فرهنگی ارسال شود تا در فهرست جهانی سال 2026 قرار گیرد.
* نام روستاهای هدف گردشگری در استان همدان را ذکر کنید؟
ازجمله روستاهای هدف گردشگری استان همدان می‌توان به گشانی، اشتران، شهرستانه و سنجوران در تویسرکان، علیصدر و اکنلو در کبودراهنگ، سیمینِ ابرو، ورکانه، خاکو و وفرجین در همدان، مانیزان، پیروز و جوراب در ملایر، ملحمدره، حبشی و محمدآباد در اسدآباد، ازناو و قلعه‌جوق در فامنین، رسول‌آباد سفلی در بهار و کاج در رزن اشاره کرد.
* چه عواملی باعث تبدیل این روستاها به روستاهای شاخص با ارزش گردشگری قابل توجه شده‌اند؟
بافت ویژه و معماری خاص خانه‌ها، مغازه‌ها و مراکز محلات، زیبایی‌های طبیعی و طبیعت بکر، آثار تاریخی با قدمت چندهزارساله، وجود قنات‌های قدیمی و رودهای جاری و تولید محصولات مرغوب کشاورزی.
* معرفی و شناسایی این روستاها چه کمکی به بهبود وضعیت روستاییان می‌کند؟
این اقدام به جذب گردشگران، بهبود وضعیت اشتغال روستاییان، جلوگیری از مهاجرت آنان به شهرها و حفظ بافت تاریخی روستاهای هدف گردشگری کمک می‌کند.
* گردشگری روستایی چه اهمیتی در توسعه پایدار دارد؟
روستاهای گردشگری به‌عنوان یکی از محورهای مهم توسعه پایدار در جهان شناخته می‌شوند و سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) با معرفی روستاهای شاخص، الگوی موفقی از گردشگری روستایی را ارائه می‌دهد که موجب رونق اقتصادی، اشتغال محلی و حفظ میراث فرهنگی و طبیعی می‌شود.
* اهمیت قرار گرفتن یک روستا در فهرست جهانی چیست؟
حضور یک روستا در فهرست جهانی، فرصتی بزرگ برای معرفی ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و بومی یک کشور در سطح بین‌المللی است.
* برای معرفی جهانی روستاها چه اقداماتی درحال انجام است؟
در این راستا جلسات مستمر با دهیاران روستاهای منتخب و رؤسای ادارات شهرستان‌ها جهت بررسی کارشناسانه ظرفیت‌ها و لحاظ کردن تمامی شاخص‌های لازم برای معرفی جهانی در پرونده‌ها، برگزار می‌شود.
* چه ابعادی در بررسی‌های کارشناسانه برای معرفی جهانی روستاها لحاظ می‌شود و این مهم چه فرصتی را برای روستا فراهم می‌کند؟
ابعاد گوناگونی همچون معماری بومی، میراث فرهنگی، جاذبه‌های طبیعی، آداب و رسوم محلی و همچنین زیرساخت‌های خدماتی و اقامتی در معرفی روستا لحاظ می‌شود؛ چراکه این انتخاب، فرصتی بزرگ برای معرفی ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی استان در سطح بین‌المللی خواهد بود و می‌تواند مسیر توسعه پایدار گردشگری روستایی را هموار کند.
* پیش‌بینی برای معرفی روستای همدان در فهرست جهانی چیست؟
با تکمیل پرونده‌ها و آماده‌سازی مستندات، همدان می‌تواند در سال 2026 یکی از روستاهای شاخص خود را به جهان معرفی کند و این اقدام در امتداد ثبت جهانی هگمتانه، جایگاه همدان در عرصه گردشگری جهانی را بیش‌ازپیش تثبیت خواهد کرد.
* به گزارش خبرگزاری ایرنا