کارشنان و صاحبنظران مسائل اجتماعی براین باورند که جوانان امروز با جوانان دیروز و نسل‌های گذشته دارای تفاوت‌های بسیار زیادی هستند. اینکه برعکس جوانان گذشته که بیشتر اهل کار و تلاش بدنی بوده وابستگی شدیدی به کانون خانواده و فامیل داشتند اما نسل جدید بیشتر اوقاتشان را یا به تنهایی صرف گشتن و کسب اطلاعات در فضای مجازی می‌کنند و یا حضور در دورهمی و میهمانی با دوستان و همسالان محدود و خاص

البته یکی از مهمترین علل بروز این موضوع جود جاذبه‌هایی است که بیرون از خانه و در جمع دوستان وجود دارد، زیرا جوانی مرحله ای است که همه رخدادها و مسائل بیرون از خانه برای ایشان جذابیت دارد، گو اینکه هرچه سن بالاتر می‌رود این جاذبه‌ها نیز محدود و کمتر می‌گردد با این حال اما اگر این نیاز کنترل نشود آرام آرام از مسیر اصلی منحرف‌شده و قابلیت تبدیل به آسیب را پیدا خواهد کرد، به‌خصوص در سنین جوانی که به اصطلاح دیگر پای فرزندان به صورت مستقل به بیرون از خانه باز و فرد احساس می‌کند که دیگر کاملا آزاد شده و در عین حال تیز به نصایح و مشاوره و حتی سخنان پدرانه و مادرانه هم گوش نخواهد داد

واقع امر اینجاست زمانی‌که نیازهای نسل جوان از طُرق معقول و در جمع خانه و خانواده و حتی فامیل و بستگان برآورده نشود در اوایل برای رسیدن به این نیازها به اقدامات ساده مانند گردش در محیط‌های کوچه، خیابان، پارک و بازار و.... می‌پردازد، اما با رسیدن به سن جوانی و بیشتر شدن حیطه اختیار و آزادی جذبه‌های دیگر که تا به امروز برایش مطرح نبوده جایگزین خواهد شد، که بدترین آن گرایش به پاتوق‌ها و تجمعات وقت و بی‌وقت در فضای آزاد جامعه و به دور از نظارت والدین و دستگاهای نظارتی است.

در این خصوص و از دیدگاه آسیب‌شناسان جوانانی که از چند سال قبل وقت خود را به خیابان‌گردی گذرانده خواسته و ناخواسته راه‌های رسیدن به جذابیت‌های غیر متعارف را نیز یاد گرفته و بهترین زمینه را جهت حضور در اینگونه پاتوق‌ها دارند مضاف براینکه جوانانی هم که از نظر تربیتی و عاطفی کمبود داشته و یا در خانواده‌هایی آسیب‌دیده زندگی می‌کنند هم استعداد بسیار زیادی برای گرایش به این محافل دارند

البته حضور در تجمعات َ پاتوقی به اسم دورهمی و در نگاه خاص انواع شبانه آن تا زمانی که خارج از قانون نبوده و نوعی هنجار‌شکنی محسوب نشود، فی نفسه بد نیست گو اینکه وجود چنین تجمعاتی نیز یکی از ویژگی‌های بارز شهرهای موفق دنیاست و برحسب اتفاق اقدامات بسیار جالبی نیز خصوص نهادینه‌سازی آنها برای جوانان انجام شده، اما همانگونه که پیشتر نیز ذکر شد مشخصه اصلی این تجمعات و دورهمی‌های قانونی و موجه بودن فعالیت‌های جاری در آنها است که موجب آرامش خاطر شهر و شهروندان می‌شود. فلذا اگر حضور در این محافل به نوعی (بالقوه و یا بالفعل ) باعث بروز کجروری و تضاد با قوانین و هنجار‌های جامعه و یا ورود به آن گردد دیگر نمی‌توان و نباید که به متن و حاشیه آن بی‌تفاوت بود.

خوب، بد و زشت پاتوق‌های جوانان...

جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی در تشریح دلایل و عوامل موثر در شیوع پدیده پاتوق‌ها و به‌خصوص تجمعات شبانه جوانان عوامل و دلایل بسیاری را ذکر می‌کنند ولیکن واقع امر اینجاست که نباید و نمی‌توان تا با اتکای به یک دلیل واحد به بررسی این موضوع و متعاقبا آسیب‌شناسی آن پرداخت

اینکه شاید در این میان تغییر ذائقه فرهنگی و هم راستاسازی آن با لذات زودگذر از عوامل اصلی شیوع چنین رفتارهایی در میان طیف‌هایی خاص از جوانان و حتی نوجوانان است در عین حال هجمه فرهنگی غرب، از یکسو و نیز فاصله گرفتن برخی از طیف‌ها واقشار جامعه از هنجارها و عادات عرفی را هم می‌توان از عوامل اصلی شیوع چنین پدیده‌ای در میان برخی از جوانان به شمار آورد.

البته همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد پاتوق‌های جوانان الزاما و فی نفسه خطرناک و بد نیستند اما موضوع اینجاست در فرهنگی که دچار نوسان و ورود ناهنجاری‌‌های ناهمگون شده حتما به مرور زمان مهمانی و دورهمی‌ دوستانه سالم هم ‌جای خود را به انواع تجمعات بی‌نظارتی می‌دهد که نه فقط صفا و صمیمیت دورهمی و میهمانی سالم را ندارد بلکه در لابه لای آن می‌توان زمینه‌سازی برای انشقاق خانواده، تک‌روی، سرکشی، انحرافات اخلاقی و آلوده شدن به سوء‌مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی، ولگردی، و یا به‌صورت خاص بسترسازی برای ارتباط با غیر همجنس، شکست هنجارهای جامعه و... را نیز مشاهده کرد

فلذا با این روند است که لاجرم باید پذیرفت که پاتوق‌ها(چه روزانه و چه شبانه ) از نمونه ناهنجاری‌هایی محسوب می‌شوند که نه فقط می‌تواند در آتیه‌ای نه چندان دور باعث رواج فرهنگ غلط غربی و غرب‌زدگی در جامعه ما گردد بلکه بخش‌هایی از جمعیت جوان جامعه را نیز به‌صورت جدی و نگران‌کننده درگیر خود ساخته و متعاقبا موجب رشد و افزایش آسیب‌های اجتماعی در ابعاد متعددی می‌گردد.

بنابراین این تصور وجود دارد که اگر از هم اکنون تصمیم، راهکار و برنامه‌ریزی درست برای کنترل، هدایت و حتی ممانعت از برگزاری برخی از اینگونه تجمعات از سوی نهادهای قانونی اتخاذ و گرفته نشود فردا مشکلات و مسائل به مراتب ناگوار و غیر قابل کنترلی در جامعه رخ خواهد داد.

زنگ هشدار امروز برای خطر فردا...!

متاسفانه امروزه نبود ساز و کار مشخص و یا تاثیرگذار در خصوص برپایی، کنترل و برخورد و...با برخی از اینگونه تجمعات ناخواسته موجب اشاعه برخی رفتار‌ها و باورها شده است که اگر در این خصوص مراقبت‌های لازم صورت نگیرد، شاهد انتقال ویروس‌های گناه و ناهنجاری به بدنه طیف جوان کشور و شهرهایمان خواهیم بود. خاصه آن دست پسران و دخترانی که فارق از قید و بند‌ها و نظارت‌های خانواده و نیز فقدان پشتوانه لازم فکری و اعتقادی به راحتی در دام رفتارهای ضد اخلاقی و هنجاری و مغایر با قانون می‌افتند.

که البته فرقی هم نمی‌کند این پاتوق‌ها به‌صورت رسمی و در اماکن مجاز مانند رستوران‌ها سفره‌خانه‌ها و.... برپا باشد یا در اماکنی دور از چشم و تیررس نگاه و نظارت مثل باغ یا ویلا‌های خصوصی.اینکه متاسفانه داستان وقتی تامل برانگیز تر نیز می‌شود که بدانیم چه در نهان و چه آشکار این گونه محافل آلوده به گناه بدون مراقبت و آگاهی نهادهای دولتی در حال شیوع و ریشه دوانی بوده و بدتر اینکه عموما نیز در مناطقی ریشه می‌داونند که دارای بیشترین پتانسیل برای توسعه گردشگری سالم هستند.

گو اینکه حالا چندسالی است که درست مثل دیگر شهرهای بزرگ، همدان نیز شاهد برگزاری و برپایی پاتوق‌های جوانان است محافلی که در طی ساعت‌های نسبتا طولانی و نامتعارف به اشکال و کیفیت‌های مختلف در گوشه گوشه شهر از سفره‌خانه‌های جاده حیدره گرفته تا عباس‌آباد و..... و خلاصه هرجا که دست دهد پذیرای جوانانی است که به هر علت با گریز از خانه به دنبال محفلی همخوان و هماهنگ با سلایق و خواسته‌های خود هستند.

البته در پس پرده و نمایه ظاهری این محافل که عمدتا راوی نشستن‌های طولانی و بی‌هدف تا نیمه شب، خوردن غذا و نوشیدن چایی و قهوه؛ کشیدن سیگار و قلیان و پول خرج کردن برای پر کردن خندق بلا...!!! است می‌توان چیزهای دیگر هم پیدا کرد. از شروع رفاقت‌های حضوری....!!!تا دعوت و عضویابی شبکه‌های نه چندان سالم و گروه‌های خودمانی خاص برای اهداف و برنامه‌های خاصتر...!

حالا این مخاطب هم ممکن است هر کسی باشد از نوجوانان دخترو پسر و نورسیده‌ای که برای نخستین بار قدم به این محفل گذاشته‌اند گرفته تا افراد بزرگسالی که سال‌های سال است سابقه حضور در این دورهمی‌ها و پاتوق‌ها را دارند از بچه مایه‌دارهای بالای شهر بگیر تا جوانان پایین‌شهری که می‌خواهند همرنگ جماعت از مابهتران شوند که البته هر کدام هم به نوعی به دنبال اهداف خاص خود هستند. یکی می‌خواهد وقتش را پر کند آن یکی دنبال هم صحبت می‌گردد. این یکی جهت هم‌سفرگی، هم‌پیالگی مجانی با دیگران و آن یکی دیگر هم اگر نگوئیم بهتر است.

گو اینکه نهایتا پس از چند ساعت نشستن مداوم و حرف زدن‌های الکی و خاله زنکی از این در و آن در هم نیمه‌شب پیاده در مسیر‌های نامتعارف و نامعقول و یا نهایتا سواره با خودروی شخصی و یا هر غریبه و آشنایی که به تورشان بخورد راه خانه را در پیش می‌گیرند و پس از خوابی چند ساعته دوباره روز تازه را تا رسیدن وقت دورهمی دیگر هر طوری شده سر می‌کنند و خلاصه این راه ادامه دارد تا اینکه یا سر فرد به سنگ سخت غلط کردن و پشیمانی بخورد و بشکند یا به‌خاطر دلزدگی و تکراری شدن محیط برای همیشه ان‌را ترک کنند.

و خلاصه این همه داستان برپایی پاتوق‌ها و دور همی‌های برخی جوانان همدانی است که این روزها ودر هر گوشه‌ای که امکان پهن کردن بساطش باشد بسیار دیده و شنیده شده و یا در وجه بسیار تامل برانگیزش در صفحه‌های اجتماعی و در قالب عکس‌های آنچنانی و دسته جمعی خفن و پر لایک به نمایش گذاشته می‌شود با این زیر نویس قشنگ( من و این همه خوشی و دوستان رنگارنگ و قلیان سیگار و...!...! یهوییی....!!!

دیدن یا ندیدن مسئله این است...

و اما ماسوای این موضوع که چرا نسل حاضر علاقه تامل‌برانگیزی به گریز از محافل خانگی پیدا و یا چرا والدین نظارتی بر زمان و کمیت و کیفیت حضور جوانان و نوجوانان در خانه ندارند و یا حتی گذشته از آن دست محافلی که به‌طور معقول و منطقی و با رعایت قواره‌های هنجاری و قانونی برگزار می‌گردد اما به نظر می‌رسد که با توجه به شیوع و ریشه دوانی برخی مشکلات و تبعات این آسیب پر حرف و حدیث ( پاتوق‌ها و اماکن برپا کننده آنها) باید مدعی‌العموم و پلیس به عنوان ضابط دستگاه قضایی کشور بیش از پیش نسبت به اتفاقات ضد فرهنگی و ارزشی رخ داده در اماکن حساسیت به‌خرج داده و عزم خود را برای برخورد با برهم‌زنندگان ساختارهای ارزشی عمومی جزم‌تر کنند.

گو اینکه قطعا هدف از این بیان و نگارش نیز انگ‌زنی به محافل مقبول و یا سیاه‌نمایی شرایط و خُرده‌گیری به عملکرد و فعالیت شبانه ‌روزی ضابطان هم نیست بلکه نفس کلام اشاره به زوایای ناپیدا و خلاء‌هایی است که گاه ممکن است ناخواسته از تیررس نگاره نظارت‌ها خارج شده و باعث گردد تا این مناطق و محافل به‌عنوان مامن و منبعی امن و راحت بستر ساز شیوع انواع و اقسام ناهنجاری‌ها در بین جوانان شود.

اماکنی که شاید هم به ظاهر عملکردشان قانونی بوده و برای فعالیت‌های خود مجوز‌های لازم را نیز از مبادی مربوطه ( اعم از شهرداری،گردشگری و ورزش و جوانان و....) دریافت کرده‌اند اما گاهی برحسب نیاز مالی و یا جذب مشتری بیشتر و یا حتی مطالبه حاضران پای فعالیت‌های خود را از گلیم قانون فراتر گذاشته و نه به‌صورت خزنده و نامحسوس بلکه حتی آشکار ا و سفارشی به کارهای مباردت می‌ورزند که نباید...!

موضوع اینجاست که گاهی مدیریت اینگونه اماکن عمومی و شناخته‌شده فراموش می‌کنند که ساختار فعالیتی آنان تنها یک ساز و کار اقتصادی و درآمدزایی صرف برای شخص نیست بلکه نمایه‌ای است از فرهنگ و اعتبار یک شهر در چشم‌انداز قضاوت عمومی که هم می‌تواند افتخارآفرین باشد و هم باعث سرافکندگی فلذا نمی‌توان به طمع چند ده هزار تومان سود بیشتر به اعتبار غیر قابل ارزش‌گذاری یک شهر چوب حراج زد. حال می‌خواهد این کار ارائه قلیان باشد یا موافقت ضمنی با نشستهای مختلط چند ساعته همراه با....!!! چه اینکه طبیعی است وقتی انسان نسبت به یک عمل ناشایست بی‌تفاوت شود باید منتظر تبعات عمیق‌تر و جدی‌تری هم در همان موضوع باشد.

البته در خصوص آن‌دست محافلی هم که در اماکن خصوصی برگزار می‌گردد نیز همین امر مصداق داشته و گردانندگان نباید اینگونه تصور کنند که چون محیط خصوصی است پس در پشت درهای بسته مجاز به هر عمل و یا فعالیت سلیقه‌ای هستند اینکه به تصریح حقوقدانان نیز عدم ورود پلیس و مدعی‌العموم به این محافل نیز به بهانه اینکه تجمع در حریم خصوصی شکل گرفته بی‌معنا است و دادستان می‌تواند اذن ورود به محل بدهد چه اینکه عدم نظارت و برخورد با این امر نیز، به نوعی مشروعیت‌بخشی به این گونه برنامه‌ها از سوی مسئولان امر اطلاق خواهد شد و زمینه بسط و گسترش این برنامه‌ها را که به شکلی بی دردسر در حال اجراست را به دنبال خواهد داشت.