سپهرغرب، گروه سلامت - سمیرا گمار : یک متخصص تغذیه نسبت به چاقی دانش‌آموزان در دوران کرونا هشدار داد و گفت: کم‌تحرکی، تماشای تلویزیون، بازی با رایانه و مواردی نظیر اینها باعث شده کودکان و نوجوانان ما روز به روز چاق تر شوند.

ایپدمی کرونا شرایط خاصی را برای فعالیت‌های ورزشی دانش آموزان (کودکان و نوجوان) ایجاد کرده و اگر آن‌ها به بهانه کرونا از ورزش و فعالیت‌های جسمانی باز بمانند تبعات زیانباری برای آن‌ها خواهد داشت که چاقی مهم‌ترین پیامد آن است؛ موضوعی که منشاء بیماری‌های دیگر شده و مسائل متعددی را ایجاد خواهد کرد. البته این امر محدود به کم‌تحرکی نبوده و تغذیه هم همانقدر موثر است؛ به ویژه اینکه تنقلات به یکی از خوراکی‌های جدانشدنی کودکان و نوجوانان تبدیل شده است.

با این وصف آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی خبرنگار سپهرغرب با علی محمدی‌منش کارشناس ارشد تغذیه و رژیم‌درمانی در این رابطه است؛ معضلات کم‌تحرکی و چاقی کودکان و نوجوانان در ایام کرونایی و راه‌حل‌هایی برای درمان و مقابله با آن.

*کنترل چاقی بعد از 8 سالگی بسیار دشوار است

کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه بی‌تحرکی یک عادت ناسالم در افراد است که معمولا از دوران کودکی و نوجوانی شروع می‌شود، عنوان کرد: فردی که تحرک نداشته باشد باید غذای کمتری مصرف کند اما در ایام قرنطینه، به علت نداشتن فعالیت کافی در طول روز و نداشتن تفریحات پرتحرک، معمولا افراد و خصوصا کودکان، استفاده از تنقلات چرب و شیرین مثل چیپس، پفک و بستنی را برای تفریح انتخاب می‌کنند و این کار غالبا در زمان تماشای تلویزیون یا بازی‌های کامپیوتری و موبایل، اتفاق می‌افتد و اغلب منجر به چاقی در سنین پس از 8 سال می‌شود.

علی محمدی‌منش در ادامه تصریح کرد: اگر این اتفاق در کودکی و حداکثر تا سن بلوغ کنترل نشود، باعث چاقی در سنین بالاتر می‌شود که برای رفع آن مسیر سختی پیش‌روی کودک و والدین او خواهد بود.

*چاقیِ درمان نشده، ریشه بسیاری از بیماری‌ها

وی با تاکید بر اینکه این مشکلات منشا خطرات جسمی برای کودکان و نوجوانان خواهد بود، گفت: چاقیِ درمان‌نشده، ریشه بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های متابولیک مثل دیابت، یا بیماری‌های خودایمنی مثل روماتیسم و ام اس است که بعید می‌دانم خطرات آن بر کسی پوشیده باشد.

این کارشناس رژیم درمانی ادامه داد: بر این اساس کنترل وزن یک امر مهم و ضروری در زندگی افراد بوده و باید از سنین کمتر به آن توجه شود.

*تایم بازی‌های کامپیوتری را به 3 تا 4 ساعت

محمدی‌منش با اشاره به راه‌حل‌هایی برای جبران کم‌تحرکی، اظهار کرد: برای اصلاح این مسئله می‌توان زمان بازی‌های کامپیوتری و تلویزیون را به 3 تا حداکثر 4 ساعت در روز محدود کرده و بچه‌ها را تشویق به استفاده از بازی‌های فکری، نقاشی و فعالیت‌های هنری و ورزشی در خانه کرد.

* انجام یک برنامه ورزشی دسته جمعی به شکل نرمش در خانه

وی تاکید کرد: انجام یک برنامه ورزشی دسته جمعی به شکل نرمش در خانه با حضور حداقل یکی از والدین در تهییج و تشویق بچه‌ها به جدا شدن از رسانه‌ها بسیار اثربخش است.

این متخصص تغذیه با بیان اینکه از فضاهای امن مثل پشت بام آپارتمان یا اماکن خلوت برای یک تفریح کوتاه مدت برای بچه‌ها نباید غافل شد، ابراز کرد: یادمان باشد درست است که سفر و حضور در اجتماعات را در ایام کرونایی منع می‌کنیم اما درعین حال تقویت ارتباط والدین و فرزندان و تفریح حتی نیم ساعتی در اماکن امن، در جدا شدن آن‌ها از نشستن پای کامپیوتر و موبایل اهمیت بسیاری دارد.

*شیرینی و آجیل را در دسترش بچه‌ها قرار ندهید

محمدی منش اذعان کرد: باید دقت کنیم که در دسترس بودن تنقلات پرکالری برای بچه‌ها می‌تواند باعث افزایش بی‌رویه وزن آن‌ها در طول ایام کرونا شود؛ مثلا عادت به قرار دادن آجیل یا شیرینی در دسترس بچه‌ها در وضعیتی که تحرک ندارند و برنامه تفریح آن‌ها هم محدود است باعث می‌شود تا پرخورتر شده و با غذا تفریح کنند. طبیعی است که با ادامه این وضعیت هر روز وزنشان بالاتر رفته و درمان آن هم در این سن بسیار دشوار خواهد بود.

وی با چند توصیه تغذیه ای به والدین بیان کرد: توصیه می کنم والدین فرزندانشان را عادت بدهند تا هر روز در زمانی مشخص، صبحانه، ناهار و شام بخورند و علاوه بر آن برای جلوگیری مصرف بی رویه  تنقلات در روز، دو میان وعده سالم هم داشته باشند. یک میان وعده در صبح و یکی در عصر.

این کارشناس ارشد رژیم درمانی متذکر شد: اگر آن‌ها بتوانند طبق توصیه‌های هرم غذایی و بشقاب سالم عمل کرده و حداقل روزی 2 تا 3 تا میوه در میان‌وعده‌ها به کودکان و نوجوانان بدهند عالی است؛ مصرف میوه‌های سرشار از ویتامینC مثل پرتقال، لیموشیرین و سیب در این فصل، را بیشتر توصیه می‌کنم. محمدی منش ادامه داد: این کار بدن بچه‌ها را در برابر بیماری مقاوم می‌کند ضمن اینکه گنجاندن هر روز حداقل 1 تا 2 لیوان شیر در میان‌وعده نیز بسیار مهم و اثربخش است.

*تنقلات مورد علاقه کودک را به طور کامل ممنوع نکنید

محمدی‌منش در بخش پایانی سخنان خود اذعان کرد: هیچ گاه غذاهای چرب و شیرین یا تنقلات مورد علاقه کودک را نباید به طور کامل ممنوع کرد بلکه بهتر است با صحبت کردن متقاعدش کنید که باید بعضی مواد غذایی و تنقلات را محدود (نه ممنوع) کند. یک بار مصرف بستنی یا بعضی تنقلات مثل پفک یا چیپس، در روز ایجاد چاقی یا بیماری نمی‌کند؛ چیزی که خطرآفرین است، عادت به مصرف این گونه مواد خصوصا در ایام تعطیل و قرنطینه است.

در خاتمه باید گفت؛  آنچه در کنترل چاقی کودکان و نوجوانان حائز اهمیت است اینکه والدین نقش مهم و انکارناپذیری دارند؛ حالا که کرونا فعالیت‌های جسمانی را محدودکرده و حتی ساعات ورزشی مدارس هم حذف شده والدین می‌توانند ضمن همراهی فرزند خود از فضای خانه برای ورزش کردن استفاده کنند، چرا که در شرایطی که اجبار به بیرون نرفتن خانه داریم، خانه بهترین محل برای ورزش کردن است.

مسئله بعد اینکه پر کردن اوقات فراغت کودکان درچنین شرایطی که بیماری کرونا در سراسر دنیا تبدیل به معضلی بزرگ شده باید همانند سال‌های پیش در ساعات خواب و بیداری و درس خواندن دانش‌آموزان نظم وجود داشته باشد و این نظم الزاما باید توسط پدرو مادر ایجاد شود و ساعات خاصی را نیز به ورزش کردن اختصاص دهند، چراکه در غیر این صورت و عدم توجه به ورزش و تحرک کودکان در شرایط فعلی کم‌تحرکی، تماشای تلویزیون، بازی با کامپیوتر و موبایل و فعالیت‌های نشسته و همچینین الگوی غذایی نامناسب، باعث می‌شود کودکان و نوجوانان ما روز به روز چاق‌تر شوند.

تردیدی وجود ندارد که انجام فعالیت‌های ورزشی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامتی و کاهش استرس می‌شود و می‌تواند مشکلات رفتاری را در کودکان کاهش داده و به آن‌ها کمک کند تا بهتر روی فعالیت های خود تمرکز کنند.

باید تا قبل از اینکه چاقی معضل اصلی و مهم جامعه دانش‌آموزی ایران شود فکری کرد؛ اگرچه الان هم آمارها اعداد و ارقام رضایت‌بخشی را در این زمینه نشان نمی‌دهند.