علی‌القاعده و پس از انتخاب اعضای شورای شهر، نوبت به آن می‌رسد تا منتخبان مردم به‌عنوان اصلی‌ترین وظیفه با ارزیابی معیارها و شاخص‌های مورد نظر اقدام به انتخاب شهردار نموده و مسیر مدیریت شهری را برای مدت چهار سال مشخص کنند.

گو آنکه تجربه شهرهای توسعه‌یافته در سرتاسر دنیا هم نشان‌دهنده آن است که اگر یک مدیر لایق و کاردان برای این جایگاه انتخاب شود، نه‌تنها شهر در بهترین وضعیت خود قرار خواهد گرفت بلکه شهروندان نیز تا مدت‌ها نام او را به‌عنوان یک شخصیت مقبول و محبوب بر سر زبان‌ها نگه خواهند داشت در واقع هرچند همه ما معتقدیم که شهر خوب را شهروندان خوب می‌سازند با این حال اما دراین‌بین شهردار خوب نیز به‌مثابه یک حلقه اتصال بسیار مهم نقش بسیار مؤثر و کلیدی در تحقق این موضوع دارد که نباید از آن غافل شد.

و اما در کشور ما اداره شهر بر دو رکن اصلی شورا و شهرداری استوار است که اعضای شورا با رأی مستقیم مردم و شهردار با رأی اکثریت مطلق منتخبان مردم برگزیده و در نهایت اداره امور شهر بر عهده سازمانی قرار می‌گیرد که شهردار منتخب آن همه ویژگی‌های فردی خود در رأس آن قرار دارد.

موضوع اینجاست شهرداری یک نهاد بسیار مهم و تأثیرگذار در اداره شهر است و وظیفه آن تنها یک ساختار خدماتی و عمرانی نیست بلکه تمام فرآیندها و تعاملات اجتماعی شهر را نیز دربرمی‌گیرد؛ زیرا شهر به‌عنوان یک محیط اجتماعی زنده و پویا نیازمند توجهی ویژه است و شهردار به‌عنوان کلیددار مدیریت شهری نقش اساسی در ایجاد این پویایی ایفا می‌کند بنابراین یک شهردار توانمند و خلاق، خوش‌فکر، ایده‌پرداز و به‌روز می‌تواند با کمک معاونان و کارشناسان مدیریت شهری و شناسایی مزیت‌ها و نقاط قوت شهر و برنامه‌ریزی مناسب، برای شهروندان محیطی جذاب همراه با حس رفاه و آرامش را فراهم کند.

واقع امر اینجاست که امروزه اکثر شهرها به دلیل پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و توسعه نامتوازن با شرایط خاصی روبه‌رو هستند و متأسفانه کمبود منابع مالی، مشکلات کاربری و افزایش انتظارات و خواسته‌های مردم نیز شهرداری‌ها را با مشکلات مضاعفی مواجه کرده بنابراین برنامه‌ریزی مناسب و دقیق توسط شهردار متخصص برای برون‌رفت از این مشکلات باعث رشد اقتصادی و تثبیت موقعیت سیاسی شهر و افزایش مشارکت شهروندان در امور شهری می‌شود.

بنابراین می‌طلبد تا در نهایت منتخبان مردم کسی را به‌عنوان شهردار انتخاب کنند که علاوه بر تخصص و تعهد اشراف بسیار خوبی نیز بر نقاط قوت و ضعف شهر محل خدمت خود داشته و با کمک تیم منسجمی از مدیران، معاونان و متخصصان و به‌صورت ویژه با همکاری شهروندان بتوانند در توسعه و پیشرفت شهر اقدامات مؤثری را در دستور کار قرار دهند.

  همدان چشم‌انتظار شهرداری توانمند...

و اما به گفته رئیس شورای اسلامی شهر همدان در نظر است تا کمتر از دو هفته دیگر گزینه اصلی این شورا جهت تصدی جایگاه شهرداری همدان به وزارت کشور معرفی ‌شود اینکه به گفته مسگریان انتخاب شهردار توانمند، جهادی، کارآمد و برنامه‌محور در اولویت برنامه‌های شورای ششم قرار دارد و این مجموعه با بررسی شرایط افراد مورد نظر به‌دنبال شایسته‌سالاری و تحول اساسی در تمامی امور است و برای بهبود امور نظارتی و سیاست‌گذاری پیرامون مدیریت شهر تلاش لازم را در دستور کار قرار خواهد داشت.

هرچند همه ما با حُسن نظر حداکثری به گفته‌های اعضای شورا و انتخاب آن‌ها می‌نگریم و حتی به‌نوعی معتقد به فرآیند درست انتخاب فرد مورد نظر از سوی وی برای تصدی این جایگاه هستیم اما بااین‌حال هنوز این سؤال اذهان بسیاری را به خود مشغول داشته که به‌راستی شهردار خوب کیست و باید داراى چه ویژگی‌هایی است؟

البته این نیز نخستین پرسشی است که شوراهاى شهرى در آغاز با آن مواجه می‌شوند گو اینکه شوراهایی که پاسخ صحیح سؤالات مذکور را دریابند نیمى از راه را با موفقیت طى کرده اند. و با توجه به وظایف پیچیده و متنوع شهرداری‌ها، شهردار باید چه تخصص یا تخصص‌هایی داشته باشد؟

در این خصوص برخی صاحب‌نظران با عنوان اینکه یک شهردار موفق و خوب باید حداقل دارای چند ویژگی برجسته شامل استقلال فکر، اتکای به نفس، قضاوت درست، ابتکار، جامعیت فکر، پیش‌بینی احتمالات، منصف بودن، قاطعیت، رعایت اصول اخلاقی، آگاهی، هوشمندی، توانایی، داشتن قابلیت، تخصص، تدین و نگاه درست به مشکلات ترسیم اهداف کوتاه و بلندمدت، برنامه‌ریزی مناسب، نظم و انضباط توان، تبدیل شکست به پیروزی باشد تصریح می‌کنند درعین‌حال علاوه بر موضوعات پیش گفته شهرداران باید امانت‌دار رأی، اعتماد، محیط زندگی و اخلاق و فرهنگ مردم باشند. گو اینکه شهرداران در اداره شهر باید از علم، فکر، برنامه و اشخاص عالِم نیز استفاده کرده و صدالبته باید به شورای شهر توجه داشته باشند و متعاقباً شورا هم شهرداران را تقویت کنند.

همچنین این صاحب‌نظران بر این نکات نیز تأکید ویژه دارند که شهردار و زیرمجموعه منتصب به او (معاونان، مشاوران، شهرداران نواحی) باید در حوزه برنامه‌ریزی سلامت اجتماعی محلات از ظرفیت و توان مردم در افزایش سطح مشارکت اجتماعی شهروندان استفاده کند و از محله‌محوری به‌عنوان نقطه عطف و کانونی برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی شهرداری در تعیین راهبردهای توسعه سلامت اجتماعی بهره بگیرد؛ زیرا اگر مردم به این باور برسند که مشارکت و همراهی آنان در برنامه‌های توسعه‌ای اثرگذار است، با تمام وجود نهایت تلاش و کوشش خود را در توسعه همه‌جانبه شهر به‌کار می‌گیرند.

مضاف براینکه با توجه به لزوم ارتباط‌گیری بیشتر با مردم و در مراجعه و دیدارهای عمومی باید تسهیل و تسریع کار مردم، تکریم آنان و اعتمادسازی به‌عنوان چهار شاخص مهم موردتوجه جدی این مدیران شهری قرار گیرد. شهردار باید تعاملات اجتماعی با بخش‌های جامعه را بداند، با مبانی اعتقادی، ایدئولوژی و اداری آشنا باشد و مؤلفه‌های اقتصادی را هم رعایت کند.

همچنین نکته بسیار مهم دیگر در انتخاب شهردار فرهنگی بودن اوست زیرا اگر بپذیریم که شهرداری یک نهاد فرهنگی ویژه است و مخاطبان مستقیم دارد پس شهردار نیز باید یک فرد فرهنگی، متخصص، متعهد و آگاه باشد تا بتواند در تمام زمینه‌های تخصصی شهرداری موفق عمل کند.

و صدالبته مضاف بر موارد فوق اما نباید غافل بود که برقراری یک ارتباط صمیمی و دوستانه با کارکنان شهرداری نیز از ویژگی‌های یک شهردار موفق است؛ شهرداران باید رعایت حفظ کرامت و حرمت کارکنان خود را داشته باشند و دقت نمایند که حرکت در این مسیر منجر به تبدیل شدن شهرداری به یک سیستم پویا و فعال خواهد شد.

شهردار خوب از دید مردم همدان...!

و اما درحالی‌که این روزها افراد کاندیدا شده برای تصدی پست شهرداری همدان در حال تبیین و تشریح استراتژی‌ها و ارائه برنامه‌های آتی خود به شورا هستند خبرنگاران سپهرغرب نیز با یک پرسش کلیدی با این مضمون که ازنظر شما شهردار خوب باید دارای چه ویژگی‌های باشد به میان مردم آمده و جویای نظرات آن‌ها شدند، با این امید که شاید مدعیان با تورق شخصیتی خود با این معیارها و نیز مسئولان و منتخبان مردم با تدقیق و تأمل در این مطالبه‌ها و بایستگی‌های عنوان‌شده اصلح‌ترین، تواناترین و درعین‌حال مدیرترین فرد را برای اداره شهر انتخاب و سکان شهر را به دستان باکفایت او بسپارند.

و اما در جمع‌بندی پاسخ‌های دریافتی از قریب به یک‌صد نفر از شهروندان همدانی این‌گونه برداشت می‌شود که شهردار خوب ازنظر این افراد (خانم و آقا) باید:

- بر اساس دانش و بینش خود در موقعیت‌های حساس، تصمیم‌گیری درستی داشته و با کسانی که قرار است این تصمیمات را به مرحله اجرا برسانند، مشارکت فکری داشته تا دستورات یک‌جانبه نباشد.

- باید انتقادپذیر باشد.

- باید کسی باشد که هدف مدیریت شهرى را توسعه بداند، نه عمران و ارائه خدمات بیشتر.

- باید بتواند به سهولت با مردم ارتباط برقرار کند، نه به‌گونه‌ای عوام‌فریبانه یا تبلیغاتی.

- می‌بایست توان ایجاد هماهنگی و یکپارچگی بین واحدهای مختلف شهرداری را از یک طرف و نهادهای اجرایی دیگر شهر از طرف دیگر داشته باشد.

- می‌بایست توان پاسخگویی شفاف به خواسته‌های منطقی شهروندان را داشته باشد.

-باید خوش‌فکر بوده و نگاه هنری به عملکردها داشته باشد.

- باید با هدف و مقصد متعالی آشنا باشد و متناسب با شیوه و چگونگی نیل به اهداف، فردی توانا و شایسته باشد.

- شهردار خوب حق اشتباه کردن ندارد و در صورت اشتباه کردن، جامعه شهری را آسیب‌پذیر می‌سازد.

- داشتن سابقه فعالیت در شهردارى، می‌تواند پشتوانه خوبى در اداره امور شهر براى شخص شهردار و تصمیمات صحیح او در زمینه اداره امور شهردارى و انتخاب مناسب مدیران ارشد و معاونان شهردارى باشد.

- شهردار خوب باید دارای سابقه و تجربه مدیریتی موفق در اجرای پروژه‌های مهم و تأثیرگذار شهری باشد و رویکرد تحول‌گرا و جوان‌گرا داشته باشد.

- شهردار خوب باید دارای فهم بالای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، مسلط به جذب مشارکت و همراهی مردم و معتقد به پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند به‌عنوان رکن اساسی شهرها و تلاش در جهت بسترسازی زیرساخت‌های لازم برای آن باشد.

- توجه به رویکرد انسان‌مدارانه در مدیریت شهری، مجهز بودن به دانش و تخصص مطالعات شهری و اعتقاد به خرد جمعی و درایت، همچنین دغدغه‌مند بودن در حوزه اقتصاد پایدار و توانمند از ویژگی‌های یک شهردار خوب است.

- یک شهردار خوب باید نسبت به شفاف‌سازی مالی سازمان خود متعهد و کوشا باشد چراکه اموال بیشتر شهرداری‌ها مثبوت نیست و سند نخورده است همچنین تعداد حساب‌های بانکی شهرداری‌ها کاهش یابد.

- شهردار خوب باید به مدیریت شهروند‌محور باور داشته و شهردارى را با این باور ساماندهى کند.

- شهردار خوب کسی است که شهر را در چارچوب خواسته‌های مردم مدیریت کند نه سلایق فردی و طیفی.

شهردار خوب کسی است که توانایی جذب سرمایه را داشته باشد.

- شهردار خوب به نتیجه کار و پیامد‌های اجتماعی، سیاسی و مدیریتی طرح‌ها اهمیت می‌دهد.

- شهردار خوب قادر است که عوامل مختلف و تأثیرگذار را برای مشارکت در توسعه و آبادانی شهر جذب کند.

- شهردار خوب باید به دانش و آگاهی برای مواجهه با کار سخت مجهز باشد.

- یک شهردار خوب به‌دنبال ایجاد یک محیط شاداب، آرام، دل‌نشین و بدون تنش است، زیرا در چنین محیطی است که خدمات بیشتری به مردم ارائه می‌شود.

- یک شهردار خوب ازلحاظ شخصی باید قائل به اصولی چون استفاده از ایده دیگران، ساختن بر اساس توان موجود، اعلام به‌موقع، حل مشکلات مالی، ارتباط طرح با مردم، تمرکز روی طرح باشد.

- ازآنجاکه هر شهر به‌تناسب وسعت و جمعیتی که در خود جای می‌دهد مسائل و راهکارهای خاص خود را می‌طلبد، پس شهردار خوب باید با برنامه‌ریزی و مطالعه بهترین راه را برای پیشبرد اهداف و رفع مشکلات به کار ببرد.

- یک شهردار خوب باید در عین تعهد و تخصصی که دارد یک جامعه‌شناس خوب نیز باشد و بداند دقیقاً برای ایجاد آرامش و نشاط در چهره شهر نیاز مردم چیست.

- شهردار باید با آشنایی به امورات مرتبط با شهرداری از توان و تجربه مدیریتی خوبی برخوردار باشد تا بتواند از اشخاص و متخصصانی که در بدنه شهرداری به کار گرفته شده‌اند مشاوره و بهره لازم را بگیرد.

- یک شهردار خوب باید عدالت‌محور بوده و نسبت به محلات و مناطق شهر نگاه تبعیضی نداشته باشد.

- یک شهردار خوب باید سیاست‌دان باشد اما دچار سیاست‌زدگی نشود.

- یک شهردار خوب باید شجاع بوده و مقهور فشارهای وارده از سوی گروه‌های سیاسی، احزاب و نهادها نشود.

- یک شهردار خوب با سلیقه است اما در کار مردم سلیقه‌پردازی نمی‌کند و همچنین مانع بروز این مسئله در مجموعه زیردست خود می‌شود.

- یک شهردار خوب باید بومی همان شهر بوده و حداقل بخش عمده‌ای از شهر را بشناسد و با محلات و مناطق و مشکلات آن‌ها غریبه نباشد.

-همچنین شوراها نیز نباید آرمان‌گرایانه به شهردار نگاه کنند بلکه باید با توجه به وضعیت شهرها و نارسایی‌های شهرداری به انتخاب شهردار بپردازند

- انتخاب شهردار در فضایی آزاد، با اعلام شرایط خاص باید فراخوان داده شود تا افرادی که مایل به تصدی این سمت هستند، برنامه‌شان را اعلام کنند البته این برنامه باید عملیاتی و اجرا شدنی باشد و موارد ازاین‌دست که امید است در انتخاب شهردار بعدی لحاظ شده و مورد توجه اعضای شورا قرار گیرد.