آیین‌ها و سنت‌ها زبان گویای بشر و از عناصر اصلی هر فرهنگ است که فرهنگ را استواری و استحکام بخشیده و به‌نوعی باعث پیوند بشریت با یکدیگر می‌شود.

مراسم آیینی سنتی ثبت‌شده ملی «سوت آشی» یکی از آیین سنتی است که پس از گذشت سال‌ها دوباره در مظهر قنات حسن‌آباد کمیجان برگزار شد.

این مراسم در راستای افزایش نشاط اجتماعی و نهادینه‌سازی فرهنگ بومی و سنتی با همکاری فرهنگ‌دوستان، گروه موسیقی عاشیقی (ایران عاشیقلاری)، جوانان هنرمند روستاهای خمارباغی و اسفندان و مشارکت‌ بنیاد علوی استان، شهرداری و شورای اسلامی شهر، فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

مراسم سوت‌ آشی در روستاها و شهرهای مختلف منطقه بزچلو شهرستان کمیجان برگزار می‌شود و یک آیین سنتی پخت آش است.

سوت‌ آشی در زبان ترکی آش شیر است که این مراسم هرساله در نیمه دوم اردیبهشت‌ماه یا نیمه اول خردادماه با جمع‌‌آوری شیر دام‌ها، توسط خانم‌ها آغاز می‌شود.

آش شیر با ترکیب شیر و بلغور گندم تهیه می‌شود، قاعده کار نیز چنین است که این مراسم معمولاً در کنار آب‌های روان و جاری دایر شود.

در گذشته برای گرفتن جای مناسب در کنار مظهر قنات اصلی، اول صبح بچه‌ها را به آنجا می‌فرستادند و هرکس تلاش می‌کرد که نزدیک آب جای مناسبی بگیرد.

برای برگزاری مراسم شاد سوت آشی، خانم‌ها با کمک اعضای خانواده وسایل مورد نیاز مانند زیرانداز، ظروف، چای و غیره را به محل مورد نظر حمل می‌کنند و مشغول پخت‌وپز آش می‌شوند.

در چند دهه قبل مردها که از اول صبح برای جمع‌آوری هیزم به صحرا می‌رفتند، حدود ساعت 10 صبح از صحرا برگشته و در کنار قنات به سایر اعضای خانواده خود ملحق می‌شدند.

ازجمله مهم‌ترین نکاتی که در این مراسم حائز اهمیت است، شور و شادی است که در میان نوجوانان و کودکان وجود دارد و یک خاطره شیرین را برای آن‌ها رقم می‌زند، علاوه‌بر این از گذشته تا به حال در این مراسم افرادی که بی‌بضاعت بوده‌اند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفته‌اند، این مراسم تا بعد از ظهر همان روز ادامه داشته است.

حفظ، پرونده‌سازی و درنهایت ثبت ملی مراسم و آیین‌هایی که ریشه در تاریخ، اندیشه و فرهنگ مردمان هر منطقه دارد، درحقیقت حفظ ریشه‌هایی بوده که به آبشخور اصلی فرهنگ ایرانی اسلامی وصل است.