چند سال است که سگ‌های ولگرد و آزاد سنندج در مکانی جمع‌آوری و بعد از عقیم کردن رها می‌شوند و اکنون جمعیت آن‌ها به حدی بوده که همه مردم را کلافه کرده است. حتی در معابر عمومی و پیاده‌راه فردوسی به‌عنوان مرکز شهر سنندج، سگ‌های ولگرد می‌چرخند. البته بخشی از این موضوع به افرادی برمی‌گردد که خود را حافظ حیوانات قلمداد می‌کنند.

  چالش وجود سگ‌های ولگرد در خیابان‌های سنندج

کم نیستند انسان‌هایی در همین شهر که میلیون‌ها تومان برای سگ‌های خانگی خود در ماه هزینه می‌کنند. موضوع سگ‌های ولگرد و تردد آن‌ها در برخی نقاط شهر سنندج به‌ویژه در مناطق حاشیه‌ای به یک چالش تبدیل شده و صدای خیلی‌ها را درآورده است.

بر اساس مفاد بند 15 ماده 55 قانون شهرداری‌ها، جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و موارد دیگر همچنین جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض، مزاحم و ولگرد را وظایف شهرداری دانسته است.

تجربه‌های مختلف در کشورهای پیشرفته مانند آلمان نشان داده عقیم کردن نه‌تنها یک راه انسانی بلکه تنها راه مؤثر برای کنترل جمعیت سگ‌های بی‌سرپرست است. این کشورها با پیاده‌سازی برنامه‌های درازمدت، فراگیر و عقیم‌سازی مشکل سگ‌های بی‌خانمان و شیوع هاری را به‌کلی حل کرده‌اند و با این روش انسانی جمعیت سگ‌ها را طوری کنترل کرده‌اند که نه‌تنها نیازی به کشتن سگ‌ها با مرگ آسان یا هر مرگ دیگر وجود ندارند، بلکه در آن‌ها کشتن سگ‌ها به هر مرگی و در هر نهادی جرم محسوب می‌شود، راه حلی که بعد از کش و قوس‌های زیاد بالاخره امروز در سنندج عملیاتی شد.

  تأسیس ستاد کنترل جمعیت سگ‌های آزاد در سنندج

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج اظهار کرد: ساماندهی سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر از مطالبات شهروندان است و شهرداری سنندج از تمام ظرفیت‌های خود برای پاسخگویی به این مطالبه استفاده می‌کند.

شکور صلواتی افزود: در راستای ارائه خدمات بهینه و استاندارد به شهروندان و تحقق مفاهیم حقوق شهروندی و توسعه و رشد همگون ابعاد این مهم در تمام بخش‌های فعالیت‌های شهری با لحاظ کردن توجه به سایر مخلوقات آفریدگار، این سازمان با هدف اجرایی کردن دستورالعمل کنترل جمعیت حیوانات شهری، «ستاد کنترل جمعیت سگ‌های آزاد» را راه‌اندازی کرد و فعالیت ستاد در قالب تأسیس مرکز نگهداری و عقیم‌سازی سگ‌های آزاد و آموزش‌های عمومی شهروندان تحقق یافت.

وی افزود: در حال حاضر مرکز نگهداری و عقیم‌سازی سگ‌ها در سنندج با ظرفیت 60 قلاده سگ بلاصاحب در ماه فعالیت دارد هرچند با توجه به وضعیت کنونی جمعیت سگ‌ها در سطح شهر و درخواست‌های شهروندان و انتظار ارگان‌های ناظر بر فعالیت شهرداری‌ها نیاز ما در اجرای اصولی کنترل جمعیت سگ‌ها بیش از این میزان است.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج اضافه کرد: در این راستا با عنایت به هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده و با اخذ مصوبه شورای اسلامی شهر برای استفاده از ظرفیت‌های افراد فعال در این زمینه برای افزایش جمع‌آوری سگ‌های ولگرد و تعیین مکان‌های مناسب و در دسترس برای ارتقای ظرفیت نگهداری موقت آن‌ها شاهد کاهش محسوس سگ‌ها در سطح شهر خواهیم بود.

صلواتی تأکید کرد: لازمه اجرای موفق این مهم، همکاری ادارات مرتبط و متخصص با شهرداری، اجرای این طرح در دهیاری‌های اطراف شهر سنندج، شهرداری‌های اطراف، همکاری شهروندان در گذاشتن زباله‌ها در موعد خاص (9 تا 11 شب) و همکاری با کارکنان ستاد کنترل جمعیت، عدم تغذیه و نگهداری سگ‌ها در محلات، حمایت سازمان‌های مردم‌نهاد به‌ویژه فعالان زیست‌محیطی برای ساماندهی اصولی سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر خواهد بود.

وی افزود: از عمده مشکلات شهرداری سنندج در زمینه ساماندهی سگ‌ها، سگ‌های بلاصاحبی است که متأسفانه از سطح سایر شهرها و روستاها جمع‌آوری شده و شبانه به شهر سنندج انتقال می‌یابند و در میادین ورودی، بلوارهای حاشیه و مسیرهای کم‌تردد رهاسازی می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: هدف شهرداری از جمع‌آوری سگ‌های ولگرد و بلاصاحب، بهبود زندگی سگ‌ها با روش‌های علمی، مناسب و اخلاقی، تأمین آسایش، آرامش و امنیت شهروندان است و از شهروندان و سایر دستگاه‌ها و مجموعه‌های متولی در این حوزه انتظار داریم که سازمان پسماند شهرداری را در این خصوص یاری کنند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج گفت: سگ‌هایی که زنده‌گیری و عقیم‌سازی می‌شوند را برای نگهبانی گله و ساختمان با مدرک تحویل شهروندانی که نیاز داشته باشند، خواهیم داد.

صلواتی با اشاره به تماس برخی شهروندان مبنی بر مشاهده شغال در نقاطی از شهر سنندج، گفت: به دلیل نبود مواد غذایی در خارج از محدوده شهر احتمال آمدن برخی حیوانات وحشی به درون شهر وجود دارد که البته گزارش‌هایی هم در این حوزه داشته‌ایم.

وی خاطرنشان کرد: جمع‌آوری و ساماندهی سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر به‌عنوان یک مطالبه جدی از سوی مردم نیازمند همکاری بخش‌های مختلف است.

وی خواستار حمایت نیروی انتظامی، محیط زیست، دوستداران محیط زیست، دامپزشکی، سازمان‌های مردم‌نهاد و غیره در راستای ساماندهی سگ‌های بلاصاحب در شهر سنندج شد و گفت: زیست‌بوم این حیوانات برای نگهداری بعد از عقیم‌سازی باید توسط محیط زیست تأمین شود و دامپزشکی نیز در تهیه مواد غذایی برای این حیوانات سازمان پسماند را یاری کند.

  افزایش شغال و روباه به جمعیت سگ‌های ولگرد سنندج

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سنندج نیز اظهار کرد: طی روزهای اخیر گزارش‌هایی مبنی بر دیده‌شدن شیر در سطح شهر ارسال شده اما جز شغال و روباه حیوان دیگری در سنندج مشاهده نشده است.

به گفته فؤاد مصطفی‌نژاد روباه و شغال در شهرک اندیشه، جاده بیمارستان، بهاران و چند نقطه دیگر شهر سنندج مشاهده شده ولی هیچ خطری برای شهروندان ندارند.

وی، خاطرنشان کرد: جمعیت سگ‌های ولگرد در سطح شهرهای کردستان زیاد شده و حتی موجب جفت‌گیری بین سگ و گرگ می‌شود.

وی با بیان اینکه گرگاس حاصل آمیزش گرگ و سگ است و خوی گرگ و سگ را با هم دارد، گفت: گرگاس به دلیل اینکه بخشی از ژنتیک سگ‌های اهلی را دارد، راحت‌تر به محیط زندگی انسان‌ها نزدیک می‌شود و از طرفی با توجه به ژنتیکی که از گرگ دارد یک موجود درنده محسوب می‌شود.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سنندج گفت: اخیراً یک مورد گازگرفتگی یک کودک توسط سگ‌های ولگرد در حسن‌آباد گزارش شده است.

مصطفی‌نژاد ادامه داد: اگرچه، دادستانی، محیط زیست و شهرداری سنندج به جد دنبال ساماندهی سگ‌های ولگرد و بلاصاحب هستیم اما در کنار عدم ساماندهی پسماند به‌طور کامل، یکی از معضلات، برخی دوستداران محیط زیست هستند که به سگ‌ها ولگرد غذا می‌دهند.

وی یکی دیگر از مشکلات افزایش سگ‌های ولگرد را افراد زباله‌گرد دانست که با پاره‌کردن نایلون زباله‌‌ها و ریختن آن به بیرون از سطل‌های زباله موجبات تأمین خوراک سگ‌های ولگرد و افزایش آن‌ها می‌شوند.

  «سگ گردانی» امری قبیح و دور از اخلاق

سگ‌گردانی یکی دیگر از موضوعاتی است که گاها موجب اذیت و آزار دیگران می‌شود، برخی افراد و یا بچه‌ها از دیدن حیوانات و خاص‌ها سگ وحشت می‌کنند اما افرادی هستند که به‌راحتی سگ‌هایی را بغل می‌کنند و یا اینکه با زنجیر در سطح شهر می‌چرخانند.

اخیراً یکی از فضاهای سبز شهری سنندج در بلوار شهدای انتظام هم که با هدف ایجاد فضایی برای آرامش شهروندان احداث شده است، پاتوق سگ‌گردانان شده و این افراد اعم از پسر و دختر به‌راحتی در این مکان حضور می‌یابند.

برخی افراد بی‌مهابا در خیابان‌ها و بین مردم دور می‌زنند و هیچ واهمه‌ای از ترس دیگر افراد جامعه و یا نکوهش برخی‌ها ندارند.

از علمای اهل سنت کردستان نیز، «سگ‌گردانی» در معابر عمومی را نتیجه الگوگیری از رسانه‌های غربی دانست و گفت: متأسفانه تبلیغات رسانه‌ها به‌ویژه شبکه‌های ماهواره‌ای به‌تدریج در حال تغییر سبک زندگی مردم است، به‌گونه‌ای که به عینه دیده می‌شود در سطح معابر عمومی برخی اقدام به «سگ‌گردانی» می‌کنند درحالی‌که این امری قبیح و دور از اخلاق است.

ماموستا راستی از مسئولان و متولیان امر درخواست کرد، با پدیده «سگ‌گردانی» در معابر عمومی به‌شدت برخورد کنند.

با این اوصاف، مردم سنندج و دیگر شهرهای کردستان انتظار دارند، ضمن برخورد با پدیده نوظهور سگ گردانی، نسبت به جمع‌آوری سگ‌های ولگرد نیز اقدام شود که اتفاقاتی نظیر پسربچه دامشهری قم در کردستان روی ندهد.