زمان فعالیت دولت چالش‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف کشور وجود داشت، اما با همه مشکلات کلان اقتصادی، کسری بودجه، تورم بالا و هزاران مسئله در عرصه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، امروز در حوزه زنان و خانواده به‌عنوان بخشی از حوزه‌های کاری دولت، شاهد تحولاتی چشمگیر هستیم.

از آنجا که زنان به‌عنوان نیمی از جامعه ایران در عرصه‌های اقتصادی و اشتغال فعالیت دارند، پس از گذشت یک‌سال از زمان استقرار و در اختیار گرفتن سکان اداره کشور برای حوزه زنان و خانواده برنامه‌های عملیاتی و اقدامات مهمی انجام شده است که مهم‌ترین این برنامه‌ها و اهداف در حوزه معاونت امور زنان و خانواده در ادامه این گزارش آمده است.

معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در یک‌سال فعالیت دولت برنامه‌ها و اهداف مهمی همچون توجه به اشتغال بانوان، حمایت از زنان سرپرست خانوار، تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات برای زنان سرپرست خانوار، ارتقای ساختار و جایگاه مشاوران بانوان، ایجاد اشتغال پایدار با نگاه خانواده‌محور، اصلاح سبک زندگی، ترویج حجاب و عفاف، فرزندآوری و افزایش جمعیت و پیگیری لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت داشته است.

راه‌اندازی طرح کسب‌وکار پایدار و تدوین طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، مقابله با آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه آسیب طلاق، فعال‌سازی طرح کسب‌وکار پایدار بانوان و راه‌اندازی پلتفرم بازار برای معرفی کسب‌وکارهای نوین جوانان و زنان سرپرست خانوار از دیگر برنامه‌های معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در دولت سیزدهم است.

تدوین برنامه مشاوره زوجین جهت سال‌های اول تا چهارم زندگی مشترک، هماهنگی جهت اعطای وام دهه شصتی و تحویل مسکن به خانواده چهارقلوها برای سیاست جمعیتی و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، بازنگری در شاخص‌های عدالت جنسیتی و معرفی زن ایرانی به جهان و مطالبه‌گری از غرب از طریق مشارکت فعال در مجامع بین‌المللی و تصدی ریاست کارگروه توانمندسازی اقتصادی زنان آیورا، از دیگر اقدامات این معاونت در یک‌ساله گذشته بوده است.

   حمایت از زنان سرپرست خانوار با تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات

یکی از برنامه‌های عملیاتی که در دولت سیزدهم به اجرا گذاشته شد، تشکیل ستاد ملی زن و خانواده با حضور شخص رئیس‌جمهور بود که در این ستاد طرح‌های مهمی برای حوزه بانوان به تصویب رسید که البته مهم‌ترین طرح آن ایجاد صندوق ضمانت تسهیلات در حوزه اشتغال برای زنان سرپرست خانوار فاقد پوشش حمایتی بود؛ چراکه این گروه بانوان به‌دلیل نداشتن ضامن امکان دریافت تسهیلات را نداشتند و با تشکیل این صندوق از این پس دولت به‌عنوان ضامن آن‌ها می‌شود.

در راستای اجرای این طرح، تخصیص اولیه مبلغ 500 میلیارد ریال توسط صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون، صدور ضمانت‌نامه برای تسهیلات تا سقف یک‌هزار میلیون ریال در حوزه اشتغال توسط صندوق تعاون و اختصاص پنج برابر میزان اعتباری که تزریق می‌شود، جهت صدور ضمانت‌نامه برای این گروه از زنان توسط صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری و هماهنگی با بانک رفاه کارگران در راستای تأمین اعتبارات به مبلغ 100 میلیارد ریال انجام شده است.

   ارتقای جایگاه تشکیلاتی مشاوران امور بانوان

یکی دیگر از مصوبات ستاد ملی زن و خانواده در دولت سیزدهم ارتقای جایگاه تشکیلاتی مشاوران زنان و خانواده در دستگاه‌های اجرایی بود تا از این پس مشاوران هم‌ردیف مدیرکل یا معاونان در دستگاه‌ها ارتقای جایگاه داشته باشند، ستاد در جلسه 27 فروردین‌ماه 1401 با حضور رئیس‌جمهوری مصوبه‌ای مربوط به ساختار معاونت و ساختار مشاوران مرتبط با معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری داشت؛ چون این مشاوران در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های گوناگون استقرار دارند، بنابراین ارتباط معاونت با این مشاوران و جایگاه آن‌ها در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها بررسی شد.

براساس این مصوبه، باید جایگاهی به این افراد اختصاص داده شود که در سطح معاون و مدیرکل باشد و همین‌طور در تصمیم‌گیری‌های کلان سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها این مشاوران دخالت داده شوند و صاحب رأی و نظر در شورا باشند.

   پیگیری لایحه حفظ کرامت بانوان در برابر خشونت

معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در دولت سیزدهم به موضوع حمایت از زنان نیز ورود کرد که پیگیری لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت ازجمله برنامه‌های عملیاتی این معاونت بود؛ چراکه این لایحه حدود 10 سال معطل مانده بود و اخیراً فرایند بررسی لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت، در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به پایان رسیده است.

قرار است به‌زودی این لایحه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شود تا درنهایت پس از تصویب، زمینه اجرایی پیدا کند.

   ایجاد اشتغال پایدار با نگاه خانواده‌محور

ایجاد اشتغال پایدار با نگاه خانواده‌محور برای زنان سرپرست خانوار از دیگر برنامه‌های معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری است که به همین منظور کمیسیون اجتماعی درباره توانمندسازی زنان سرپرست خانوار گزارشی در دستور کار دارد که در این راستا طرح جامعی برای کسب‌وکار مبتنی بر ایجاد پایدار اشتغال با نگاه به خانواده تنظیم شده است.

براساس این طرح جامع، پایداری مشاغل طی چهار سال مورد توجه قرار گرفت؛ ازدواج دهه شصتی‌ها و ارائه تسهیلات برای پیشگیری از خودسرپرستی زنان مطرح شد، همچنین اشکالاتی در ارائه وام‌های خوداشتغالی 50 میلیون تومانی وجود داشت که بعضاً افراد به سه ضامن نیاز داشتند، اما اکنون این وام‌ها به‌صورت قرض‌الحسنه و با یک ضامن ارائه می‌شود.

اتصال زنان سرپرست خانوار به شرکت‌ها و به‌کارگیری آن‌ها در این مجموعه‌ها، از دیگر اقدامات انجام‌شده است، همچنین سطح ارائه تسهیلات برای زنان سرپرست خانوار نیز متفاوت از قبل شد و در این میان با توجه به اینکه نیمی از زنان سرپرست خانوار در بازه سنی 55 تا 60 سال قرار دارند، ایجاد اشتغال برای فرزندان آن‌ها در دستور کار قرار دارد.

   حمایت از کسب‌وکارهای خانگی زنان سرپرست خانوار

معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده حمایت از کسب‌وکارهای خانگی زنان بدسرپرست، بی‌سرپرست و سرپرست خانوارها را به‌عنوان محورهای کلیدی مورد توجه دولت سیزدهم در برنامه دارد که توسعه و تقویت کسب‌وکارهای خانگی زنان و به‌ویژه بانوان سرپرست خانوار فرصتی برای استفاده از ظرفیت تک‌تک اعضای خانوار به‌منظور کمک به تأمین معیشت، افزایش درآمد و انتقال دانش بومی برای اشتغال‌زایی بانوان است.

همچنین این معاونت با حرکت جهادی اشتغال زنان را دنبال می‌کند که به همین منظور موافقتنامه همکاری‌های مشترک با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امضا شده است که مطابق آن، حذف قوانین دست‌وپاگیر و تسریع در مجوزهای مشاغل خانگی پیگیری می‌شود.

   تدوین طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

تدوین طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در راستای اجرای بند «ت» ماده 80 قانون برنامه ششم توسعه نیز از دیگر برنامه‌های این معانت به‌شمار می‌رود؛ اهداف این طرح شامل تدوین، نظارت و ارزیابی بر اجرای الگوی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، حقوق و اقتصادی براساس آمایش سرزمین تغییر رویکرد از نگاه آسیبی حمایتی به توانمندسازی و توان‌افزایی است.

تهیه مستندات و تدوین لایحه طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به‌عنوان تکلیف قانونی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری مبتنی بر بند «ت» ماده 80 قانون ششم توسعه است که در چهار بخش مشاوره، آموزش، اشتغال و امور حمایتی تنظیم و به کمیسیون‌های فرهنگی و اجتماعی هیئت دولت ارسال شده است.

   اقدامات اشتغال‌زایی حوزه زنان و خانواده در دولت سیزدهم

راه‌اندازی و فعال‌سازی طرح کسب‌وکار پایدار بانوان و خانواده، تدوین طرح ملی شبکه کسب‌وکار پایدار خانواده‌محور و اجرای طرح توانمندسازی اقتصادی، زمینه‌سازی برای حضور و نقش‌آفرینی مؤثر زنان در حوزه‌های دارای مزیت از طریق توانمندسازی زنان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار و کارآفرین، انعقاد 12 موافقت‌نامه برای اجرای طرح توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار و حمایت از زنان کارآفرین با 12 استان برای حمایت از 387 کارآفرین و یک‌هزار و 600 زن سرپرست خانوار در 62 حرفه در تمام بخش‌های کشاورزی و ایجاد 200 سایت تولید محصول و حمایت از 100 شرکت تعاونی زنان، از دیگر فعالیت‌های حوزه زنان و خانواده در یک‌سال فعالیت دولت سیزدهم است.

همچنین سامان‌دهی و یکپارچه‌سازی داده‌های موجود در حوزه زنان و خانواده، تحکیم بنیان خانواده و ترویج فرهنگ تعدد فرزند در خانواده‌های نوپا و افزایش نرخ جمعیت و شناسایی، تفکیک و طبقه‌بندی زنان کارآفرین براساس شاخص‌های عملیاتی و شبکه‌سازی از ظرفیت‌های آنان، تدوین طرح نظام آماری زنان و خانواده، ارائه طرح مشاوره فعال برای زوجین نوپا، تدوین اطلس ملی زنان کارآفرین، تدوین طرح حمایت از نومادران در هفته اول ولادت نوزاد، طرح آموزشی زیست عفیفانه خاص والدین و مربیان دانش‌آموزان و تدوین آیین‌نامه تشکیل کارگروه طرح جامع ملی بازآرایی وضعیت اشتغال زنان، از دستاوردهای معاونت زنان در یک سال گذشته بود.

   برنامه‌های بخش بین‌الملل در حوزه زنان و خانواده

فعال‌سازی دیپلماسی فرهنگی و عمومی در زمینه حقوق بشر، مقابله با فساد و توانمندسازی زنان، ریاست دوسالانه بر گروه توانمندسازی اقتصادی زنان اتحادیه کشورهای اقیانوس هند، ایجاد کارگروه بین‌المللی زنان و مقابله با فساد با همکاری بیش از 10 کشور همسو، توسعه مناسبات مؤثر و گسترش تعاملات اثرگذار منطقه‌‎ای و بین‌المللی در حوزه زنان و خانواده، ارتباط مؤثر با وزرای زن و مدیران امور زنان در کشورهای منطقه و جهان، اعطای جایزه سالانه بین‌المللی به زنان تأثیرگذار تحت عنوان بانوی خردمند، تدوین 15 عنوان گزارش مستند ملی برای انعکاس وضعیت پیشرفت خانواده‌های ایرانی، امضای 6 سند همکاری مشترک دوجانبه با سایر کشورها، نشست با گزارشگر تحریم آلنادوهان و تبیین اثر تحریم بر زنان و کودکان، انجام 50 دیدار رسمی با مسئولان زن کشورهای خارجی نیز در حوزه بین‌الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری انجام شده است.