در راستای دستیابی به اهداف توسعه‌ای کشور، نقش مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری به‌عنوان دو بازیگر کلیدی اکوسیستم نوآوری قابل توجه است. مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری نه‌تنها شکاف‏‌های موجود بین دانشگاه‏‌ها و سایر بخش‌‏ها مانند صنعت، کشاورزی و سلامت را رفع می‌کنند، بلکه با جذب سرمایه‌های انسانی توانمند و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، روند انتقال فناوری و دانش را نیز تسهیل کرده و حرکت به سمت رشد و توسعه اقتصادی دانش‌بنیان را تسریع می‌کنند. همچنین، ظرفیت‌های موجود در پارک‌های علم و فناوری، بستر لازم برای تبادل تجربیات و داد و ستد علمی و فناوری با دیگر مراکز مشابه و شرکت‏‌های دارنده فناوری را فراهم می‌کند.
از این‌رو، ارائه تصویر واقعی از وضعیت موجود پارک‌ها و مراکز رشد فعال در راستای خط‌مشی‌گذاری و سیاست‌گذاری حوزه فناوری در کشور حائز اهمیت است. به دیگر سخن با برجسته شدن نقش پارک‌های علم و فناوری در توسعه اقتصادی و به‌عنوان یکی از اجزای نظام ملی نوآوری، نقش مؤثر آن‌ها در خلق ارزش و توسعه نوآوری و کمک به تقویت زنجیره ایده تا بازار در اقتصادهای دانش‌بنیان، پرداختن و بررسی وضعیت آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
پس برآن شدیم تا با مدیر عامل شرکت «پارسیان داده کاوان» که گویا پیشتر در قالب یک شرکت نوپا در مرکز رشد مستقر بوده گفت‌و‌گو کنیم که در ادامه می‌خوانید:
داود زنگنه بیدکرپه با تأکید بر اینکه در حال حاضر کار خود را خارج از پارک با یک شرکت نوپای دیگر دنبال می‌کنم گفت: بنا به تجربه شخصی پارک و مراکز رشد به هیچ‌وجه در جایگاه واقعی خود فعالیت نداشته و رسالت واقعی خود را به منصه ظهور نمی‌رسانند.
وی مطرح کرد: این شرکت پروژه‌ای را در پارک علم و فناوری اراک طراحی کرد اما متأسفانه با صحنه‌های تأسف‌باری روبه‌رو شدیم که زبان از بیان آن‌ها قاصر است.
وی با اشاره اینکه موضوع رانت به طور باورنکردنی در آنجا رواج داشته و دارد و حتی اخیراً قدرت بیشتری نیز گرفته است، اظهار کرد: با این تفاسیر به هر طریق با همراهی یکی از دوستانم موفق شدیم پروژه را به مرکز رشد ملایر انتقال دهیم.
مدیر عامل شرکت «پارسیان داده کاوان» ادامه داد: از این طریق شرکت ما در پارک علم و فناوری همدان ثبت شد و در عین حال موفق شدیم مبلغ 40 میلیون تومان تسهیلات دریافت کنیم، این تنها حمایت از شرکت ما بود که البته نسبت به پارک علم و فناوری اراک شرایط بهتر بود.
زنگنه بیدکرپه با اشاره به اینکه متأسفانه شرایط حاکم بر پارک علم و فناوری اراک به‌قدری بر کندی کار پروژه ما تأثیرگذار بود که متأسفانه تسهیلات 40 میلیون تومانی پارک همدان نیز نتوانست مشکل‌گشا باشد، افزود: با این وجود بازهم با شکست مواجه شدیم.
وی ابراز کرد: شخصاً سهم خودم را به شریکم فروخته و پروژه را در چارچوب مشارکت سرمایه‌گذاری شخصی با سرعت بیشتری دنبال کردم.
این کارآفرین با بیان اینکه با این تفاسیر درواقع رمز موفقیتم با کمک سرمایه‌گذار بخش خصوصی این بود که موانعی که پارک جلوی پایمان گذاشته بود را کنار گذاشتیم، اظهار کرد: اگر بخواهم شفاف بیان کنم، با توجه به شناختی که خودم به دست آورده و تجربه‌ای که دوستانم دارند، بودن یا نبودن پارک‌های علم و فناوری در این عرصه تأثیرگذاری تفاوتی ندارد.
زنگنه بیدکرپه با اشاره به اینکه به زعم بنده خروجی پارک‌های علم و فناوری تا دو یا سه سال آینده به صفر می‌رسد، ابراز کرد: این موضوع از آنجا نشأت می‌گیرد که در پارک حتی ورود پروژه‌ها نیز با رانت همراه است؛ مثلاً مسئول یا مدیر فلان پروژه با رئیس مرکز رشد آشنایی دارد پس تأیید پروژه به‌راحتی انجام و در آن ذی‌نفع می‌شود که البته این ذی‌نفع بودن به‌صورت غیر مستقیم است.
وی با بیان اینکه این رانت در پرداخت تسهیلات و میزان آن نیز مؤثر است گفت: بنده خود از نزدیک شاهد بودم در بهترین حالت به پروژه‌های بزرگ 30 تا 40 میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شد اما اگر پروژه با رانت همراه بود علیرغم ناکارآمدی به یک‌باره 200 میلیون تومان تسهیلات را از آن خود می‌کرد.
وی با اشاره به اینکه حتی این تسهیلات در جای دیگر خارج از چارچوب و در جای دیگری همچون واردات محصولات خرج می‌شد که در نهایت سودهای خوبی را عایدشان می‌کرد افزود: موضوع بعدی که به‌صورت اساسی بر پایین آمدن راندمان کار پارک‌ها‌ی علم و فناوری تأثیرگذار بوده ایده دزدی و در پی آن عدم اعتماد صاحبان ایده به پارک‌ها است.
مدیر عامل شرکت «پارسیان داده کاوان» ادامه داد: من شخصاً فردی را از نزدیک دیدیم که ایده او را در پارک دزدیده و در جای دیگری اقدام به تولید کردند و او در حال حاضر مسافرکشی می‌کند.
زنگنه ‌بیدکرپه با اشاره به اینکه موضوع بعدی این است که دیگر ساختار تعریف‌شده پارک‌ها با شرایط امروز ایران همخوانی ندارد، تصریح کرد: ساختار فرسوده و غیر قابل استفاده و عدم چابک‌سازی این روزها از مهم‌ترین مشکلات پارک‌ها است.
وی با بیان اینکه وقتی یک فناور وارد پارک می‌شود به‌دنبال رشد بیشتر است نه اینکه بازهم در بروکراسی اداری گرفتار شود، تشریح کرد: درواقع شرایط در پارک به گونه‌ای است که اگر به‌تنهایی برای محصولم در بازار بازاریابی کنم قطعاً موفقیت بیشتری را کسب خواهم کرد.
مدیر عامل شرکت «پارسیان داده کاوان» با بیان اینکه فرایند تأیید ایده برای ورود به فرایند مرکز رشد و پارک و سپس دریافت عنوان دانش‌بنیانی بسیار زمان‌بر و دشوار است، افزود: از طرفی دانش افراد که قرار است ایده‌های حوزه آی‌تی را تأیید کنند خود زیر سؤال است.
زنگنه بیدکرپه افزود: از طرفی رؤسای مراکز و پارک‌های علم و فناوری اغلب سواد و دانش مرتبط با حوزه خود را ندارند ابراز کرد: در خصوص بی‌سوادی داورانِ تأیید ایده‌ها، همین بس که کارشناس کشاورزی درباره پروژه ملی آی‌تی داوری می‌کند!
وی با تأکید بر ناکارآمدی پارک‌های علم و فناوری گفت: تا چند سال آینده پارک‌های علم و فناوری به مراکزی متروکه همراه با انبوهی از کارمندان بیکار بدل خواهند شد.

طاهره ترابی مهوش