شهرهای هوشمند آب به نقاطی از دنیا اشاره دارد که مدیران آن‌ها بیشترین بهره را از فناوری‌های روز دنیا شامل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، کلان‌داده‌ها و یادگیری ماشینی برای مدیریت بهتر آب می‌گیرند. بدیهی است که مدیریت هوشمند آب می‌تواند مزایای اقتصادی بی‌شماری را برای شهرها به دنبال داشته باشد، ضمن این‌که در بهبود کیفیت زندگی شهروندان نیز نقش مهمی ایفا می‌کند و مهم‌تر این‌که در بهبود کیفیت آب شهری نیز اثربخش است. در شهرهایی که از مدیریت هوشمند آب برخوردار است، کمترین میزان از این مایع حیاتی هدر می‌رود زیرا سنسورهای هوشمند تعبیه شده در زیرساخت‌های چنین شهرهایی امکان شناسایی لوله‌های در حال چکه را برای افراد مسئول فراهم می‌آورد و آن‌ها را به اعمال اقدامات به‌موقع برای جلوگیری از ضایع شدن آب سوق می‌دهد. در ادامه به معرفی موفق‌ترین شهرهای هوشمند آب و تدابیر هر یک برای مدیریت آب می‌پردازیم که می‌تواند مانند الگویی برای سایر نقاط دنیا عمل کند و جهان را از بحران کم‌آبی و سایر پیامدهای آن نجات دهد.

 سنگاپور پایتخت سنگاپور

اگرچه سنگاپور در فضاهایی کاملاً آبی محصور شده است، با این حال هیچ منبع آبی ارزشمندی ندارد و به همین دلیل، افزایش تقاضای آب توسط شهروندان می‌تواند فشارهای سختی را بر دولت و مردم تحمیل کند. از سوی دیگر، نبود فضای کافی در این شهر امکان ذخیره آب باران را که به مقدار زیادی در فصول سرد می‌بارد، به حداقل رسانده و در نتیجه تهدید دیگری را در زمینه کم‌آبی احتمالی پیش روی کشور و مردم قرار داده است.

اما خبر خوش این است که مدیران سنگاپور با استفاده از رویکردهای شهر هوشمند، تدابیری را برای تأمین آب در شهر اندیشیده‌اند که به تأمین 430 میلیون گالن آب در هر روز برای شهر منجر می‌شود و نیاز تمام ساکنان را به آب برآورده می‌کند.

توسعه پنج نیروگاه احیای آب و چهار کارخانه برای تولید آب از پساب‌ها می‌تواند حدود 40 درصد از نیازهای آب روزانه شهروندان را تأمین کند، با این حال بخش بزرگی از آن در صنعت فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع با وجود این‌که روزانه مقدار آب بسیار زیادی از کارخانه‌ها و نیروگاه‌های سنگاپور تولید می‌شود، اما بخش کوچکی از آن برای آب آشامیدنی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. گزارش‌ها نشان از آن دارد که تجهیزات تصفیه آب در سنگاپور بسیار پیشرفته است و آب تولید شده از نیروگاه‌های شهر حتی از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی برای آب آشامیدنی فراتر رفته است.

نمک‌زدایی آب دریا از دیگر رویکردهای هوشمند سنگاپور برای تأمین آب به‌شمار می‌رود که برای اولین بار در سال 2005 و پس از تأسیس اولین مرکز نمک‌زدایی شهر آغاز شد و تأمین 10 درصد از آب مورد نیاز شهر را به دنبال داشت. در سال 2022 تعداد پنج مرکز نمک‌زدایی جدید در شهر احداث شد که این مراکز امروزه در کنار یکدیگر 30 درصد از نیازهای آب شهری را برآورده می‌کند.

بارش باران در سنگاپور سالانه از دو هزار و 400 میلی‌متر تجاوز می‌کند که این مقدار دو برابر بیشتر از میانگین بارش در سراسر جهان است. اگرچه فضای کافی در سنگاپور برای ذخیره این مقدار آب وجود ندارد، با این حال انبارهای مصنوعی احداث شده در شهر می‌تواند روزانه بین 200 تا 300 میلیون گالن آب باران را ذخیره کند.

 کیپ‌تاون، آفریقای جنوبی

کمبود آب در گذشته برای سال‌های پی‌درپی، یکی از مهم‌ترین بحران‌های حاکم بر کیپ‌تاون در آفریقای جنوبی بود که البته به واسطه تدابیر هوشمندانه مدیران، بهبود قابل‌توجهی را طی دو دهه اخیر تجربه کرده است. برنامه‌ریزان شهر از طریق بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌های دنیا، با وجود افزایش جمعیت، توانسته‌اند مصرف آب را در سراسر شهر به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند و حتی برای این منظور، به آموزش شهروندان برای مصرف بهینه بپردازند. نصب سنسورهای هوشمند در سازه‌ها نیز به کشف لوله‌های در حال چکه منجر شده و مدیران را به تعویض آن‌ها سوق داده و همین امر نیز از هدررفتن آب جلوگیری کرده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که تنها در سال 2011 بیش از 20 هزار و 500 کنتور آب خراب جای خود را به کنتورهای جدید و هوشمند داد و طی همین بازه زمانی نیز 100 نفر کارشناس برای نظارت بر آب 60 مدرسه در شهر مورد آموزش قرار گرفتند و توانستند آبیاری کارآمد 95 پارک و زمین را بدون مصرف آب آشامیدنی انجام دهند.

 بنگلور، هندوستان

جمعیت بسیار بالای بنگلور در هندوستان، مدیریت آب را میان برنامه‌ریزان شهر از اهمیت بالایی برخوردار کرده و آن‌ها را بیش از هر مورد دیگری به اتخاذ رویکردهای هوشمند برای این منظور سوق داده است. جالب است بدانید که بنگلور میزبان 450 دریاچه است، با این حال آن‌چه منابع آب شهر را در معرض تهدید قرار داده، خصوصی‌سازی منابع آبی است. البته مدیران شهر تلاش کرده‌اند به روش‌های هوشمند مانع از این فرآیند شوند و این در حالی است که همزمان اداره حفاظت از محیط زیست به آموزش شهروندان در مورد اهمیت حفظ دریاچه‌ها پرداخته است تا آن‌ها را از خصوصی‌سازی آب دریاچه‌ها باز دارد که شواهد حاکی از پیامدهای مثبت کارگاه‌های آموزشی در این زمینه است.

 ساردینیا، ایتالیا

بهره‌گیری از کنتورهای هوشمند آب بهترین و موفقیت‌آمیزترین رویکرد مدیران ساردینیا در ایتالیا برای حل بحران کمبود آب بوده که توانسته است نرخ هدررفت پساب را به حداقل برساند، ضمن این‌که پایدارسازی مصرف آب را نیز برای شهر به دنبال داشته است. در این رویکرد، که توسط کمپانی توزیع کننده آب Abbanoa اجرا می‌شود، کنتورهای هوشمند قدرت انتقال داده‌ها را به مرکز پردازش تقویت می‌کند و از این طریق، قابلیت مدیریت مصرف آب و انتقال آن را به ساردینیا، به عنوان دومین جزیره بزرگ دریای مدیترانه فراهم می‌آورد. سنسورهایی که در کنتورهای جدید نصب شده نیز، قرائت داده‌های مربوط به مصرف آب را از راه دور ممکن می‌کند که این امر به سهم خود می‌تواند کارکنان مرکز پردازش داده‌ها را از احتمال چکه کردن لوله‌ها به واسطه مصرف بی‌رویه آب آگاه کند و آن‌ها را به اعمال اقدامات اثربخش و زودهنگام برای حل مشکل سوق دهد. جالب است بدانید که هرگونه سوءاستفاده شهروندان به واسطه دستکاری کنتورهای آب هوشمند نیز برای مدیران شهر قابل کشف است و صورت‌حساب خیلی کم آب، زمینه را برای پیگیری و آگاهی از حقیقت فراهم می‌آورد.

 لیما، پرو

موقعیت جغرافیایی لیما، پایتخت پرو، به بارش حداقل میزان باران در طول سال در آن منجر شده است و همین امر در گذشته کمبود شدید آب را برای آن در پی داشت. گزارش‌ها حاکی از آن است که میانگین بارش باران در لیما در هر سال به ندرت از یک سانتی‌متر تجاوز می‌کند که این میزان آب پاسخگوی نیازهای جمعیت هشت میلیون نفری آن نیست. به همین علت، بسیاری از شهروندان برای تأمین آب مورد نیاز روزانه خود به کوه‌های یخی آند وابسته هستند که البته محققان از پایان یافتن این منبع تا حداکثر 40 سال آینده خبر داده‌اند.

مدیران پایتخت پرو به منظور حل بحران کمبود آب تصمیم گرفتند شهروندان را در مدیریت آن سهیم کنند و این در حالی است که وزیر مسکن و خانه‌سازی نیز از طریق پیاده‌سازی رویکرد آب و فاضلاب بانک جهانی توانسته است مردم را به ذخیره آب و کاهش مصرف آن سوق دهد، ضمن این‌که افزایش هزینه آب توسط مدیران نقش مهمی در گرایش مردم به کاهش مصرف آن ایفا کرده است. از دیگر اقدامات مدیران لیما برای حل بحران کمبود آب می‌توان به برگزاری رقابت‌های مختلف میان دانش‌آموزان مدارس در زمینه قصه‌گویی در مورد مصرف آب اشاره کرد که انتشار 50 داستان برتر را در یک مجموعه به نام «افسانه‌های آب در پرو» به دنبال داشت.