موسیقی هر کشوری مانند آینه‌ای است که در آن، موقعیت اجتماعی و تغییر احوال و فراز و فرودهای آن جامعه پدیدار است.

حال آنکه موسیقی اصیل ایرانی که با عنوان موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی کلاسیک ایرانی نیز شناخته می‌شود، شامل دستگاه (سیستم اسلوب موسیقیایی)، ملودی (آهنگ) و آواز است. این نوع موسیقی که از قرن‌ها پیش وجود داشته و بیشتر به‌صورت سینه‌به‌سینه به دوران ما رسیده، یکی از جلوه‌های بارز فرهنگ ایرانی است.

جالب‌تر اینکه ردیف که به‌معنای نظم است و مجموعه‌ای از چندین مثال ملودیک سنتی را شامل می‌شود، در مهر 1388 به‌عنوان نخستین میراث مستقل ایرانی در فهرست میراث جهانی ناملموس یونسکو ثبت شد.

به دیگر سخن موسیقی سنتی ایران، مجموعه‌ای از آوازها و نغمه‌هاست که در طول قرن‌ها در این کشور به‌وجود آمده‌اند و بازتاب‌دهنده‌ اخلاقیات ایرانیان هستند، به بیان دیگر، زیبایی و شکل خاص موسیقی ایرانی، شنونده را به فکر ‌کردن و دست‌یافتن به دنیای غیرمادی فرا می‌‌خواند. افزون بر این، اشتیاق و ضربات این موسیقی، ریشه در روح باستانی و حماسی ایرانیان دارد و شنونده را به حرکت و تلاش وامی‌دارد.

حال آنکه طی روزهای اخیر بنا به جایگاه این هنر در نزد هنرمندان به‌ویژه هنرمندان همدانی، شاهد آن هستیم که استان همدان به همت انجمن موسیقی و با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی میزبانی از دومین جشنواره «شب‌های موسیقی هگمتانه» با تمرکز بر اجرای گروه‌نوازی هنرمندان به مدت هفت شب در 10 شهرستان استان به‌صورت کنسرت را برعهده دارد.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا درخصوص چگونگی برگزاری این جشنواره با علی آقامحمدی؛ رئیس انجمن موسیقی استان همدان و در راستای معرفی گروه‌های حاضر در این جشنواره با رضا عباسی؛ سرپرست گروه آوای فاخته همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس انجمن موسیقی استان همدان با بیان اینکه این رویداد، دومین دوره جشنواره موسیقی با عنوان شب‌های هگمتانه است که انجمن موسیقی همدان میزبانی آن را بر عهده دارد، گفت: نکته حائز اهمیت اینکه نخستین دوره آن در سال 97 برگزار شد اما با شیوع کرونا دیگر شاهد برگزاری دوره‌های بعد نبودیم.

علی آقامحمدی با اشاره به اینکه مقرر شده پس از برگزاری دومین دوره، این رویداد ثبت ملی شود اظهار کرد: بر این اساس طبق برنامه‌ریزی‌ها، این رویداد به‌صورت سالانه یا دوسالانه برگزار خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه برای این دوره 54 اثر در قالب گروه‌نوازی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد، اظهار کرد: از این تعداد 25 اثر مرتبط با گروه‌های موسیقی سنتی ایرانی و 29 اثر دربرگیرنده موسیقی گروه‌های عاشقی بودند.

دبیر جشنواره موسیقایی شب‌های هگمتانه عنوان کرد: سیاست این بود که بتوانیم از ظرفیت تمامی گروه‌ها استفاده کنیم، بر این اساس تقریباً 95 درصد گروه‌ها مورد پذیرش واقع شدند.

آقامحمدی با تأکید بر اینکه در این جشنواره به‌صورت همزمان گروه‌های موسیقی در 10 شهرستان استان به اجرای برنامه می‌پردازند، اذعان کرد: شروع برنامه هر روز از ساعت 15 در قالب اجرای کارگاه‌های آموزشی آغاز و نهایتاً به اجرای گروه‌های موسیقی ختم می‌شود.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی‌‌های انجام‌شده درخصوص این کارگاه‌ها که در سطح همدان و شهرستان برگزار می‌شود، گفت: این کارگاه‌های آموزشی شامل موسیقی، شعر و ترانه، تلفیق شعر و موسیقی، فلسفه هنر، آواز، تئوری موسیقی، موسیقی کودک هستند.

دبیر جشنواره شب‌های هگمتانه اذعان کرد: با توجه به اینکه آموزش یکی از دغدغه‌های انجمن موسیقی است، سعی کرده‌ایم از طریق برگزاری این کارگاه‌ها آموزش ارائه‌شده به‌صورت دقیق و کامل با بهره‌گیری از داشته‌های اساتید نامدار باشد.

آقامحمدی با اشاره به اینکه کنسرت‌ها به‌نوعی ویترین موسیقی به‌حساب می‌آیند اذعان کرد: بر این اساس برنامه هر روز جشنواره در پایان یعنی ساعت 20 هر شب به بعد، با برگزاری دو یا سه گروه به پایان می‌رسد.

وی با تأکید بر اینکه برنامه‌های اصلی این جشنواره در شهر همدان از روز دوشنبه دوم بهمن‌ماه آغاز شده و تا پنج‌شنبه پنجم بهمن‌ماه ادامه خواهد یافت، خاطرنشان کرد: از نقاط قوت این جشنواره می‌توان به حضور اساتید کشوری همچون استاد علی جهاندار اشاره کرد که قرار است کارگاه آواز توسط او برگزار شود.

رئیس انجمن موسیقی استان همدان با اشاره به اینکه این جشنواره میزبان اساتید نامداری همچون جهاندار، کیوان ساکت و میرعلی نقی است تشریح کرد: مراسم نکوداشت عارف قزوینی با حضور استادانی همچون میرعلی نقی و استاد مهران مهرنیا را در برنامه داریم.

آقامحمدی با تأکید بر اینکه گل سرسبد این جشنواره برنامه روز چهارشنبه بعدظهر خواهد بود که میزبان استاد شفیعی کدکنی هستیم، اظهار کرد: در این شب دو گروه‌ همدانی نیز به اجرای برنامه می‌پردازند.

وی تأکید کرد: روز پنج‌شنبه که اختتامیه جشنواره است از اساتید پیشکسوت موسیقی همدان تقدیر به‌عمل می‌آید.

در ادامه آهنگ‌ساز و سرپرست گروه موسیقی آوای فاخته همدان با بیان اینکه این گروه از سال 77 فعالیت خود را به‌صورت رسمی آغاز کرده و در قالب گروه موسیقی سنتی و ارکسترال دنبال می‌کند، گفت: از آن سال‌ها تاکنون نیز با برگزاری کنسرت‌ در همدان و شهرهای دیگر به کار خود ادامه داده است.

رضا عباسی با ابراز کرد: طی این سال‌ها این گروه موسیقایی حضور در جشنواره‌های مختلف ملی و بین‌المللی ازجمله دو دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر را در کارنامه کاری خود دارد.

وی گفت: یکی از مهم‌ترین اهداف این گروه ارائه موسیقی ناب سنتی در قالب موسیقی تلفیقی (همراهی سازهای ایرانی و غربی) است که در بیشتر کارهای ارائه‌شده توسط این گروه قابل مشاهده است.

وی ابراز کرد: یکی دیگر از اهدافی که دنبال می‌کنیم اجرای مجدد آثار بزرگان موسیقی ایرانی است که طی سال‌های گذشته همواره در برگزاری کنسرت‌ها آن را عملی کردیم.

این آهنگساز همدانی ادامه داد: پس از چند سال تأخیر به‌دلیل شیوع کرونا، بنا به درخواست و به همت انجمن موسیقی قرار است طی سال جاری در قالب جشنواره شب‌های هگمتانه، آثاری از استاد پرویز مشکاتیان بازخوانی شده و در عین حال تعدادی از آثار بنده به اجرا درآید.

عباسی با اشاره به اینکه بخشی از این آثار در جشنواره شب‌های هگمتانه و کلیه کارها در 18 اسفندماه در قالب برگزاری کنسرت ارائه خواهد شد، تشریح کرد: در این گروه سازهایی که داریم همه ایرانی هستند.

وی با تأکید بر اینکه یکی دیگر از اهداف مهم ما از راه‌اندازی این گروه شناساندن هنرمندان جوان به جامعه موسیقی بوده به طوری که هرساله تعدادی هنرمند به گروه اضافه شده و ما را همراهی می‌کنند، ابراز کرد: متأسفانه در حال حاضر نه‌فقط در همدان بلکه در کل ایران بیش از 95 درصد از توجهات و نگاه‌ها به موسیقی پاپ است که از نظر من حتی موسقی پاپ نیست بلکه موسیقی پروژه‌ای- ضبطی و درواقع پلی‌بک است.

وی ادامه داد: در این ساختار به‌نظر می‌رسد موسیقی فاخر سنتی ایران همچون سایه‌ای در حال محو شدن است و حتی رسانه ملی نیز در این مسیر همگام است به نحوی که امروز به جای معرفی موسیقی سنتی ایرانی در حال معرفی سازهای غربی به بهانه‌های مختلف در برنامه‌ها است حال آنکه توجهی به موسیقی ایرانی نمی‌شود.

سرپرست گروه موسیقی آوای فاخته همدان با تأکید بر اینکه روند پرشتاب این محو شدن به گونه‌ای است که این ترس وجود دارد که هویت این نوع از موسیقی از بین برود، تصریح کرد: مسئله این است که مشخص نیست این روند چرا و به چه دلیل در موسیقی ما دنبال می‌شود؟