وقتی هر روز شاهد مشاجره همسایه‌ها، راننده‌ها و کسبه باشی نخستین سوالی که به ذهنت می‌رسد این است که این حجم از خودرو در محله ما که معبر اصلی نیست چه می‌کند؟ فقط کافی است پا از خانه بیرون بگذاری حتما با یک ماشین رخ به رخ می‌شوی و یا ویراژ یک خودرو تکانت می‌دهد دعوا سر جای پارک هم که دیگر داستان هر روز است ظاهرا قرار نیست معضل ترافیک شهر همدان حل شود مخصوصا با این دو غول بتونی که شهرداری در بافت قدیمی ساخته و انتظار دارد دردی از مردم درمان کند اما دریغ از ذره‌ای کاهش مشکلات و دردسرها.
در این میان مسئولان از افزوده‌شدن سالانه 20 هزار خودروی جدید به شهر همدان خبر می‌دهند این درحالی است که در نیمه نخست امسال هفت هزار و 600 دستگاه خودرو فرسوده اسقاط شده‌ و بدین ترتیب با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت که حال و روز خیابان‌ها و کوچه‌های شهر چگونه است همانطور که دیدیم طرح زوج و فرد نیز نتوانست آبی بر آتش مشکلات ترافیکی باشد چراکه مردم برای رسیدن به مقصد خود در مناطق ممنوعه از کوچه‌ها و معابر فرعی استفاده می‌کنند بدین ترتیب فقط ازدحام گره‌های ترافیکی را از خیابان‌های اصلی به کوچه‌ها بردیم به ویژه معابری که به پارکینگ‌های طبقاتی ختم می‌شد مثل محلات منتهی به کولانج و پارکینگ سینا که هر روز با پیامدهای ناکارآمدی برنامه‌های مدیریت ترافیک مواجه هستند
براین اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا درخصوص استانداردهای احداث پارکینگ و مدیریت محلات اطراف آن گفت‌وگویی را با حسن سجادزاده طراح شهری و نیز استاد تمام شهرسازی و معماری دانشگاه بوعلی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
این طراح شهری با بیان اینکه موضوع ترافیک شهری همدان جوانب و علل مختلفی دارد گفت: نخستین علت را می‌توان نبود تصویر درست از واقعیت‌ موجود تردد در شهر همدان دانست به عنوان نمونه آمار دقیقی از تعداد خودروهایی که در سطح شهر رفت‌وآمد می‌کنند نداریم گفت: البته صرف داشتن آمار هم چندان کمک نخواهد کرد زیرا میانگین استفاده خودرو شخصی در شهرهای ایران با استانداردهای جهانی قابل مقایسه نیست.
دکتر حسن سجادزاده با اشاره به ضعف سامانه حمل و نقل عمومی شهر همدان اظهار کرد: چون این سامانه آن‌گونه که باید ارتقا نیافته و درعین حال در عرصه هوشمندسازی ناوگان و ترافیک شهر‌ها نیز آنگونه باید کار و برنامه‌ریزی نشده‌است لذا برای مردم استفاده از ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی اولویت ندارد.
وی با تاکید براینکه امروزه بسیاری از خانواده‌ها برای سفر‌های درون‌شهری از خودروهای شخصی استفاده کرده و حتی در برخی از خانواده‌ها شاهد آن هستیم که هریک از اعضا یک خودرو شخصی داشته که برای تردد از آن استفاده می‌‌کند،گفت: مسئله اینجاست که قیمت سوخت ارزان و تبدیل شدن خودرو به کالای سرمایه‌ای نیز در شهرها به این معضل دامن می‌زند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه به تبع حضور پرشمار خودرو نیاز به توقف‌گاه و پارکینگ خواهیم داشت افزود: دومین مسئله در مدیریت ترافیک بحث تمهید توقف خودروها است که باید بر اساس نیازها و ضرورت‌ها برای آن برنامه‌ریزی شود اما این یک واقعیت است که قرار نیست ما به تعداد ماشین‌هایی که در شهر داریم پارکینگ بسازیم چرا که دراین صورت اگر همه بافت قدیمی شهر همدان در رینگ مرکزی را به پارکینگ طبقاتی هم تبدیل کنیم بازهم بر حجم سفرها افزوده شده و بازهم با کمبود پارکینگ مواجه خواهیم شد.
استاد شهرسازی دانشگاه بوعلی با اشاره به اینکه یکی از معضلات ساخت پارکینگ تحمیل فشار به محلات اطراف این مراکز است بیان کرد: در حال حاضر اگر وضعیت محلاتی مثل کولانج و آقاجانی‌بیک را بررسی کنید شاهد حجم بالایی از ازدحام خودرو و آسیب به بافت شهری و زندگی شهروندان را شاهد خواهید بود
سجادزاده با اشاره به ویژگی‌های بافت قدیمی شهر افزود: مسئله اینجاست که در هیچ جای دنیا در بافت‌های قدیم ساخت پارکینگ‌های طبقاتی مرسوم نیست چرا این بافت نمی‌تواند پاسخگوی حجم بالای تردد و در نتیجه فشار بر بافت باشد.
وی با بیان اینکه این پارکینگ‌های طبقاتی فشار را روی بافت بیشتر می‌کند اذعان کرد: در دراز مدت نیز با توجه به معضلاتی که به طور ثانویه به محلات قدیمی تحمیل می‌شود ساکنان اصیل و اصلی آن بافت را فراری داده و در نهایت به یک بافت استیجاری و غریبه تبدیل خواهد شد.
این طراح شهری با اشاره به ضرورت تقویت و هوشمندسازی سامانه حمل و نقل عمومی اذعان کرد: تنها در این صورت است که می‌توان به مدیریت ترافیک در رینگ مرکزی شهرامید داشت.
سجادزاده تحمیل فشردگی روی بافت را از معضلات مهم ترافیکی دانست و خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز رویکرد مدیریت شهری بر افزایش فشردگی در رینگ مرکزی است چراکه هر روز دربافت قدیم و مرکزی شهر همدان شاهد صدور مجوز برای ساختمان بلند مرتبه با عناوین مختلف همچون طبقاتی تشویقی هستیم.
وی ادامه داد: این مهم هجوم در بافت را چندین برابر کرده و در آینده چند ده برابر این معضلات را شاهد خواهیم بود.
سجادزاده با تاکید بر لزوم کاهش تراکم فضایی و ترافیکی در بافت قدیم شهر همدان اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه ساخت پارکینگ‌های طبقاتی مثل آقاجانی‌بیک و پارکینگ سینا در کولانج به معنای واقعی اشتباه بود و متاسفانه بافت را از بین برده است.
وی در ادامه با تاکید بر تاثیر مخرب پارکینگ‌های طبقاتی افزود: برای حفظ بافت قدیمی و احیای هویت کهن‌شهر همدان باید جلوی این‌گونه ساخت و سازها گرفته‌شود و درعین حال به سمت آرام‌سازی و اجرای پیاده‌راه‌ها در بافت‌های تاریخی با شتاب بیشتر گام برداشت.
*پارکینگ آقاجانی‌بیک و سینا مزاحم ثبت جهانی محوطه بازار
وی درپاسخ به اینکه آیا استانداردی برای پارکینگ‌سازی با در نظرگرفتن حریم اطراف آن وجود دارد و یا می‌توان با معبرگشایی مشکل ساکنین این محلات را حل کرد، گفت: من اگر جای مدیران شهری بودم سعی می‌کردم آن سازه‌ها را کم‌کم به فضای دیگری تبدیل کنم مثلا رستوران، فضای اداری و تجاری زیرا نه تنها پارکینگ‌ها احداث شده بر محلات قدیم همدان فشار مضاعفی وارد کرده بلکه دربحث ثبت جهانی نیز یکی از موانع پیش‌روی ثبت جهانی محوطه بازار و رینگ مرکزی همین دو پارکینگ بود زیرا نباید بر اساس استانداردها دربافت تاریخی به تعداد خودروهایی که به بافت قدیم مراجعه می‌کنند پارکینگ بسازیم.
*پارکینگ‌ها را درلبه رینگ‌ها بسازند
وی با اشاره به اینکه باید کاری کرد که تنها پارکینگ‌ها موجود دراین بافت محدود به پارکینگ خانه‌ها و ساکنین آن محلات باشد،اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه حداقل باید احداث این پارکینگ‌ها در لبه‌ رینگ اول، دوم و سوم هدایت شود اما ما درست برعکس تمام استانداردهای جهانی عمل کرده و در دل بافت تاریخی و محلات قدیمی اقدام به ساخت پارکینگ طبقاتی کردیم.
این طراح شهری افزود: این رویکرد در تناقض و تضاد آشکار با رویکرد مدیریت شهری در سطح بین‌الملل است.
سجادزاده درپاسخ به این سوال‌که منظور از لبه رینگ‌ها و برخی خیابان‌ها مناسب برای ساخت پارکینگ آن هم برحسب ضرورت کدام نقاط از شهر همدان است گفت: اطراف خیابان خواجه‌رشید، بلوار کاشانی یا عین‌القضات و از سمت دیگر بلوار آیت الله مدنی.
*معبرگشایی در بافت قدیمی شهر اشتباه است
استاد دانشگاه بوعلی با تاکید براینکه یقینا بازگشایی معابر در محلات و بافت قدیمی که درحال حاضر درآن پارکینگ احداث‌شده منطبق با استانداردها و اصولی نیست تشریح کرد: دراین منطقه ما نیازمند نقشه مدیریتی هستیم بدین معنا که از نظر زمانی محدودیت‌های خاصی را برای تردد دراین گونه مناطق در نظر گرفت که خوشبختانه طی یک دو سال گذشته این مهم از طریق اجرای طرح و زوج فرد اعمال شده اما باید دراین محلات جدی‌تر دنبال شود.
وی با تاکید براینکه بازگشایی معابر این محلات چیز جز افزایش سفر و هجوم به این مناطق را به دنبال نخواهد داشت، ابرازکرد: عدم مدیریت درست ترافیک در بافت تاریخی شهر همدان مشکلات را دوچندان خواهد کرد.
* ساخت پارکینگ در بافت قدیمی افتخار نیست
وی با تاکید براینکه یقینا ساخت این پارکینگ‌ها برای مدیریت شهری افتخار نیست تشریح کرد: پیاده‌راه‌سازی در 6 خیابان منتهی به میدان مرکزی شهر، دلیلی بر احداث پارکینگ برای خودروها شخصی نیست بلکه تنها باید پایانه‌هایی را برای تاکسی‌ها، ون‌ها و اتوبوس‌ها با استفاده از محوطه‌های بازار و نیز گاراژ‌های متعددی که دراین خیابان‌ها وجود دارد در نظرگرفت مثلا در خیابان باباطاهر کوچه یا محوطه‌ای به نام سنگستانی داریم که یقینا قابل‌استفاده برای ساماندهی ناوگان حمل و نقل عمومی است.
شهرهایی مانند همدان که دارای پیشینه تاریخی هستند و کوچه‌های تودرتو، دالان‌ها، حیاط‌های مشجر بخشی از هویت شهری آن را تشکیل می‌دهد مدیریت شهر بدون لحاظ ضرورت‌ها و واقعیت‌های موجود چیزی جز خسارت به ارمغان نخواهد داشت یکی از مصادیق مدیریت غیر علمی ساخت دو پارکینگ طبقاتی در محلات قدیمی شهر همدان است فقط کافی است در ساعاتی از روز در محوطه آقاجانی‌بیک قدم بزنید آن وقت درک خواهید کرد که الان که پارکینگ افتتاح نشده مردم با مشکلات عدیده مواجه هستند وای به حال وقتی که این غول بتنی وسط یک محله قدیمی افتتاح شود در واقع نبود نگاه علمی و چشم‌انداز بلندمدت باعث شده نه تنها حکم مرگ هویت محلات قدیمی را صادر کنیم بلکه آسایش امروز و فردای ساکنان آن را نیز به پای ناکارآمدی مدیریت شهری در ادوار مختلف ذبح نماییم.

طاهره ترابی مهوش