به اعتقاد برخی کارشناسان ساز و کار عرضه و تقاضایی که هماکنون در سامانه ارز توافقی تعیینکننده نرخ ارز رسمی کشور است، میتواند منجر به تأخیر در بازگشت ارز حاصل از صادرات شود چراکه با عدم بازگشت این ارزها نرخ ارز رسمی دائماً بالاتر میرود.
راهاندازی سامانه توافقی ارز میتواند تأثیرات متعددی بر عرضه ارزهای حاصل از صادرات داشته باشد، اما نتیجه نهایی به نحوه طراحی و اجرای سامانه و شرایط اقتصادی بستگی دارد. بهطور کلی، برخی کارشناسان در خصوص تأثیرات این سامانه بر افزایش عرضه ارزهای صادراتی موارد زیر را عنوان میکنند.
1. تشویق صادرکنندگان به عرضه ارز
برخی بر این باورند که اگر سامانه توافقی ارز به صادرکنندگان اجازه دهد که ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ توافقی نزدیک به نرخ بازار آزاد به فروش برسانند، این میتواند انگیزه آنها را برای عرضه ارز افزایش دهد. در سیستمهایی که نرخ ارز رسمی پایینتر از نرخ بازار آزاد است، صادرکنندگان ممکن است تمایلی به بازگشت ارز به کشور نداشته باشند یا بهدنبال روشهای غیررسمی باشند.
2. کاهش شکاف بین نرخهای ارز
برخی از کارشناسان هم عنوان میکنند، با ایجاد یک بازار توافقی، شکاف بین نرخ ارز رسمی و غیررسمی کاهش مییابد. این موضوع میتواند تقاضای ارز در بازار آزاد را کم کند و در نتیجه به ثبات بازار کمک کند.
3. افزایش شفافیت و کاهش فعالیتهای غیررسمی
یک سامانه توافقی شفاف میتواند مسیرهای غیررسمی یا قاچاق ارز را کاهش داده و ارزهای حاصل از صادرات را بهصورت شفافتر به چرخه اقتصاد بازگرداند.
*ساز و کار عرضه و تقاضا جذابیتهای عدم بازگشت ارز را افزایش میدهد؟
از طرفی بر خلاف موارد بالا، برخی از کارشناسان ارزی با توجه به تجربه سیاست گذاریهای ارزی در سال 97 بر این باورند که اتفاقا سامانهای که بر اساس عرضه تقاضا باشد، میتواند روند بازگشت ارزهای صادراتی را به تأخیر بیندازد.
در چنین شرایطی که صادرکننده میداند با ایجاد تأخیر در بازگشت ارز حاصل از صادرات خود، نرخ ارز رسمی در یک دامنه نوسان سه درصدی روزبهروز میتواند بالاتر رود، طبیعتاً این انگیزه را پیدا خواهد کرد تا در بازگشت ارز خود تأخیر ایجاد کند.
از همین رو برخی از کار شناسان معتقدند اتفاقاً عدم تثبیت نرخ ارز رسمی کشور، همواره روند بازگشت ارزهای حاصل از صادرات را به تأخیر میاندازد و اتفاقاً به عاملی برای جهش نرخ ارز تبدیل خواهد شد.
شناسه خبر 89949