انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 تحولات عمیقی در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی کشور ایجاد کرد. یکی از حوزه‌هایی که پس از انقلاب شاهد پیشرفت‌های چشمگیر بوده، صنایع دریایی است، این صنعت نه‌تنها در زمینه نظامی، بلکه در حوزه‌های تجاری، تحقیقاتی و زیرساختی نیز دستاوردهای قابل توجهی داشته است.
*توسعه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
پس از انقلاب اسلامی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی دفاع از مرزهای آبی کشور، توسعه قابل توجهی پیدا کرد. این نیرو با هدف حفظ امنیت خلیج‌فارس، دریای عمان و دریای خزر به مدرنیزه‌سازی و تقویت ناوگان خود پرداخت. بر اساس گزارش‌های وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ایران توانسته است ناوگان دریایی خود را با ساخت و خرید شناورهای پیشرفته تقویت کند.
ازجمله دستاوردهای نیروی دریایی ایران می‌توان به ساخت ناوشکن‌های سبک و سنگین، زیردریایی‌ها و قایق‌های تندرو اشاره کرد. ناوشکن‌هایی همچون «دماوند» و «ساحلی‌جو» که مجهز به سیستم‌های دفاعی و تهاجمی پیشرفته هستند، ازجمله این دستاوردها محسوب می‌شوند، این شناورها توانایی مقابله با تهدیدات دریایی و انجام عملیات‌های گسترده در آب‌های منطقه را دارند.
*تولید زیردریایی‌های پیشرفته
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حوزه صنایع دریایی، طراحی و ساخت زیردریایی‌های پیشرفته است. ایران پس از انقلاب اسلامی، با سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه فناوری‌های دریایی، توانسته زیردریایی‌های کلاس «غدیر» و «فاتح» را به تولید برساند. این زیردریایی‌ها مجهز به سیستم‌های پیشرفته ناوبری، جنگ الکترونیک و موشک‌های ضد کشتی هستند.
زیردریایی «غدیر» که یک زیردریایی سبک و مناسب برای عملیات در آب‌های کم‌عمق است، توانایی انجام عملیات‌های پنهان‌کاری و شناسایی را دارد. زیردریایی «فاتح» نیز به‌عنوان یک زیردریایی نیمه‌سنگین، توانایی حمل موشک‌های کروز و انجام عملیات‌های تهاجمی در آب‌های عمیق را داراست، این دستاوردها نشان‌دهنده پیشرفت ایران در حوزه فناوری‌های پیچیده دریایی است.
*ساخت ناوشکن‌ها و شناورهای نظامی
ایران پس از انقلاب اسلامی توانسته ناوشکن‌های پیشرفته‌ای همچون «ناوشکن» «دماوند» و «ساحلی‌جو» را طراحی و تولید کند، این ناوشکن‌ها مجهز به سیستم‌های دفاعی و تهاجمی پیشرفته ازجمله موشک‌های سطح به سطح و سطح به هوا هستند. ناوشکن «دماوند» که در سال 1395 به ناوگان نیروی دریایی اضافه شد، توانایی انجام عملیات‌های گسترده در آب‌های آزاد را دارد.
علاوه‌بر ناوشکن‌ها، ایران توانسته قایق‌های تندرویی با قابلیت حمل موشک‌های ضد کشتی تولید کند، این قایق‌ها که به‌دلیل سرعت بالا و قابلیت مانورپذیری، در عملیات‌های سریع و تهاجمی کاربرد دارند، نقش مهمی در تقویت توان دفاعی ایران در خلیج‌فارس ایفا می‌کنند.
*توسعه صنایع کشتی‌سازی
صنایع کشتی‌سازی ایران نیز پس از انقلاب اسلامی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته، بر اساس گزارش‌های سازمان بنادر و دریانوردی ایران، ایران توانسته کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌های بزرگ را در داخل کشور طراحی و تولید کند، این دستاوردها نه‌تنها موجب کاهش وابستگی به خارج شده، بلکه ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه در حوزه کشتی‌سازی تبدیل کرده است.
ازجمله دستاوردهای صنایع کشتی‌سازی ایران می‌توان به ساخت کشتی‌های چندمنظوره، نفتکش‌ها و کشتی‌های حامل کالا اشاره کرد، شرکت‌های کشتی‌سازی ایرانی همچون «صدرا» و «ایران‌صدرا» توانسته‌اند با استفاده از فناوری‌های روز دنیا، کشتی‌هایی با استانداردهای بین‌المللی تولید کنند.
*توسعه بنادر و زیرساخت‌های دریایی
انقلاب اسلامی موجب شد تا ایران توجه ویژه‌ای به توسعه بندرها و زیرساخت‌های دریایی خود داشته باشد، بر اساس گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی، ایران توانسته است، بنادر مهمی همچون بندر شهید رجایی، بندر امام خمینی و بندر چابهار را توسعه دهد، این بندرها نقش مهمی در تجارت دریایی و صادرات و واردات کالاها ایفا می‌کنند، بندر چابهار که به‌عنوان دروازه تجاری ایران به اقیانوس هند شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حوزه زیرساخت‌های دریایی است، این بندر نه‌تنها موجب افزایش تجارت ایران با کشورهای منطقه شده، بلکه به‌عنوان یک کریدور تجاری بین‌المللی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
*تحقیقات و توسعه در حوزه فناوری‌های دریایی
ایران پس از انقلاب اسلامی، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه تحقیقات و توسعه فناوری‌های دریایی انجام داده، بر اساس گزارش‌های مرکز تحقیقات دریایی ایران، این کشور توانسته در زمینه ساخت سامانه‌های سونار، رادارهای دریایی و سیستم‌های کنترل و ناوبری پیشرفت‌های قابل توجهی داشته باشد، این فناوری‌ها در شناورهای نظامی و غیرنظامی ایران به‌کار گرفته شده است.
ازجمله دستاوردهای تحقیقاتی ایران در این حوزه می‌توان به توسعه سیستم‌های ناوبری پیشرفته برای زیردریایی‌ها و ناوشکن‌ها اشاره کرد، این سیستم‌ها توانایی شناسایی و ردیابی اهداف دریایی را در شرایط مختلف جوی و جغرافیایی دارند.
*تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی دریایی
انقلاب اسلامی موجب شد تا ایران توجه ویژه‌ای به آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه صنایع دریایی داشته باشد، بر اساس گزارش‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ایران توانسته است دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی تخصصی در حوزه دریایی تأسیس کند، ازجمله این مراکز می‌توان به دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار و دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر اشاره کرد.
این مراکز آموزشی با ارائه دوره‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف دریایی، نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی متخصص برای صنایع دریایی ایران ایفا می‌کنند. فارغ‌التحصیلان این مراکز در حوزه‌های طراحی، ساخت و تعمیر شناورها، تحقیقات دریایی و مدیریت بندرها فعالیت می‌کنند.
*همکاری‌های بین‌المللی در حوزه دریایی
ایران پس از انقلاب اسلامی توانسته همکاری‌های بین‌المللی خود در حوزه دریایی را گسترش دهد. بر اساس گزارش‌های وزارت امور خارجه، ایران با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای در زمینه‌های مختلف دریایی ازجمله امنیت دریایی، تحقیقات دریایی و تجارت دریایی همکاری می‌کند. این همکاری‌ها موجب شده تا ایران جایگاه خود را در منطقه و جهان تقویت کند.
ازجمله این همکاری‌ها می‌توان به مشارکت ایران در سازمان‌های بین‌المللی دریایی همچون سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) اشاره کرد، ایران همچنین با کشورهایی همچون روسیه، چین و هند در زمینه‌های مختلف دریایی همکاری می‌کند.
انقلاب اسلامی ایران دستاوردهای قابل توجهی در حوزه صنایع دریایی داشته. از توسعه نیروی دریایی و ساخت شناورهای پیشرفته گرفته تا توسعه بندرها و زیرساخت‌های دریایی، ایران توانسته به خودکفایی نسبی در این حوزه دست پیدا کند. این دستاوردها نه‌تنها امنیت مرزهای آبی ایران را تقویت کرده، بلکه موجب شده تا ایران به‌عنوان یک قدرت دریایی در منطقه مطرح شود.