چگونه یک اقامتگاه بومگردی پایدار راهاندازی کنیم؟
مهران حسنی با اشاره به اینکه اقامتگاههای بومگردی بهعنوان بخشی از گردشگری پایدار، نقش مهمی در حفظ فرهنگ بومی، تقویت اقتصاد محلی و ایجاد تجربههای منحصربهفرد برای گردشگران دارند، افزود: در دنیای امروز که گردشگران به دنبال تجربههای جدید، اصیل و غیر تجاری هستند، اقامتگاههای بومگردی میتوانند پاسخگوی این نیازها باشند.
این پژوهشگر گردشگری معتقد است که راهاندازی اقامتگاه بومگردی یکی از فرصتهای جذاب در حوزه گردشگری است، اما موفقیت این کار نیازمند برنامهریزی دقیق، تحقیق کافی و اجرای خلاقانه است.
وی ادامه داد: راز موفقیت در این حوزه تلفیق عناصر فرهنگی و طبیعی با خدماتی متمایز و مدیریت پایدار است؛ همچنین موفقیت در راهاندازی اقامتگاههای بومگردی به ترکیب درستی از برنامهریزی، خلاقیت و تعامل با محیط و جامعه محلی بستگی دارد.
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران با اشاره به مراحل شروع، راهبردهای تبلیغات و بازاریابی و راهکارهای نوآورانه برای متمایز شدن در زمینه بومگردی، گفت: ابتدا با استفاده از تجربههای منحصربهفرد، رعایت اصول پایداری و بهره بردن از فناوریهای نوین، میتوانید اقامتگاهی راهاندازی کنید که نهتنها گردشگران را جذب کند، بلکه به توسعه پایدار منطقه نیز کمک کرده باشد؛ در راهاندازی کسبوکار اقامتگاه بومگردی، با تحقیق و تحلیل بازار، بررسی مناطق جذاب گردشگری، تحلیل رقبا در منطقه و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها پیش بروید؛ مهمترین موضوع در این مرحله، شناخت نیازها و ترجیحات گردشگران مورد هدف است.
* مکان اقامتگاه بومگردی چگونه باید باشد؟
وی درخصوص مکان اقامتگاه بهعنوان یکی از عوامل کلیدی در موفقیت این نوع از کسبوکار ابراز کرد: برآورد هزینهها، منابع مالی و پیشبینی درآمد را باید داشته باشیم و در حوزه معماری و طراحی میبایست از معماری سنتی منطقه که از فرهنگ محلی الهام گرفته مانند کاهگل، چوب یا سنگهای محلی که حس اصالت را به اقامتگاه بدهد، استفاده کنیم. لازم است کمترین آسیب را به محیط وارد کند، ضمن اینکه ایجاد فضاهایی مانند حیاط، باغچه و تراس با چشمانداز زیبا، تجربهای دلپذیر برای میهمانان فراهم میکند.
حسنی ادامه داد: باید دقت شود تا مکان مورد نظر دارای دسترسی به جاده و مسیرهای گردشگری باشد و نزدیکی به مناظر طبیعی، تاریخی و فرهنگی محلی نیز جذابیت اقامتگاه را افزایش میدهد؛ ازجمله موضوعاتی که علاقهمندان به این نوع از اقامتگاه طالب آن هستند، کسب تجربهای آرامشبخش از اقامت و سفر است، بنابراین محیطی به دور از شلوغی و آلودگی صوتی را باید در انتخاب مکان مد نظر قرار داد.
این پژوهشگر گردشگری دیگر موضوعی که در اقامتگاههای بومگردی باید رعایت شود و از رسالتهای آن محسوب میشود را ارائه غذاهای سنتی و بومی منطقه با استفاده از مواد اولیه تازه محلی، شیوه پختوپز آنها و نیز فعالیتهای فرهنگی با برگزاری کارگاهها و محصولات صنایع دستی، اجرای آیینها، آداب و رسوم و موسیقی محلی و البته برنامهریزی برگزاری تورهایی جهت بازدید از جاذبههای طبیعی، تاریخی و فرهنگی با همکاری دفاتر خدمات سیاحتی و راهنمای گردشگری عنوان کرد.
* توجه به سرمایهگذاری سبز و استفاده از فناوریهای نوین در معرفی اقامتگاه بومگردی
عضو انجمن متخصصان گردشگری مازندران با بیان اینکه اقامتگاههای بومگردی باید به سمت سرمایهگذاری سبز بروند، تصریح کرد: اگرچه هزینههای اولیه آن تقریباً زیاد خواهد بود، اما در عملیات، هزینهها کاهش مییابد؛ بنابراین انرژیهای تجدیدپذیر و استفاده از پنلهای خورشیدی برای تأمین انرژی و مدیریت صحیح پسماند و استفاده از مواد قابل بازیافت و ایجاد برنامههایی برای حفظ حیات وحش و پوشش گیاهی منطقه در زمینه مدیریت پایدار و محیط زیستی، ضرورت دارد.
وی در ارتباط با معرفی و شناساندن اقامتگاه برای جذب گردشگران از طریق فناوریهای نوین نیز اظهار کرد: میتوان ضمن ایجاد وبسایت حرفهای، با قرار دادن تصاویر خوبی از اقامتگاه و طبیعت اطراف، استفاده از شبکههای اجتماعی، ثبتنام در پلتفرمهای رزرو آنلاین و تولید محتوا با نوشتن مقالات جذاب درباره تاریخ، فرهنگ و جاذبههای محلی منطقه، ساخت ویدئوهای کوتاه از فعالیتهای گردشگری و محیط اقامتگاه، برگزاری وبلاگنویسی درباره تجربههای اقامت در بومگردی و تشویق گردشگران به اشتراکگذاری تجربیاتشان در رسانههای اجتماعی، بیشترین بهره را برد.
حسنی همچنین از دیگر راهبردهای تبلیغات و بازاریابی برای جذب گردشگران در اقامتگاههای بومگردی را همکاری با دفاتر خدماتی سیاحتی و راهنمایان گردشگری، ارائه بستههای ویژه شامل اقامت، غذا، تور و غیره، میزبانی کارگاههای آموزشی، پخت نانها و غذاهای محلی، ساخت صنایع دستی، برپایی رویدادهای فرهنگی و جشنوارههای محلی و ارائه تخفیف ویژه در ایام خاص و همچنین شناخت و تحلیل مخاطبان در راستای بازاریابی هدفمند از طریق شناسایی گروههای هدف شامل گردشگران داخلی، خارجی، زوجها، خانوادهها و درک نیازهای آنها و مهیا کردن امکانات و تسهیلات براساس نیازها و خواستههای آنها دانست.
* جوامع محلی، ستون اصلی موفقیت اقامتگاههای بومگردی
وی درباره تعامل با جامعه محلی که در فعالیت اقامتگاههای بومگردی دارای جایگاه ویژه است، اظهار کرد: گاهی از سوی برخی از مدیران اقامتگاهها این عنصر مهم مورد توجه جدی قرار نمیگیرد و یا در برنامههایشان کمرنگ است، درحالی که توجه به جامعه محلی یک اصل حیاتی در بقا و رونق کسبوکار است؛ بنابراین استخدام نیروی کار محلی و همکاری با هنرمندان و تولیدکنندگان بومی و محلی، تقویت اقتصاد محلی با خرید محصولات و مواد اولیه از بازارهای محلی و آموزش و آگاهسازی با برگزاری کارگاههای آموزشی جهت ارتقای مهارتها و ترویج ارزشهای زیستمحیطی، حائز اهمیت است؛ درواقع جوامع محلی ستون اصلی موفقیت اقامتگاههای بومگردی هستند.
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران یادآور شد: ایجاد رضایتمندی و کسب تجربه بهیادماندنی گردشگر، محصول نهایی در صنعت گردشگری است؛ بنابراین اقامتگاهها باید توجه جدی به جزئیات و کیفیت ارائه خدمات، تمیزی و نظافت محیط و برخورد کارکنان با گردشگران داشته باشند؛ همچنین جمعآوری بازخوردها و نظرات گردشگران و استفاده از آنها برای بهبود کیفیت خدمات ارائهشده، خدمات جدید براساس نیاز گردشگران و نیز ایجاد لحظات بهیادمانی که میتواند تجربه گردشگران را متمایز کند، مهم است.
* توسعه اقامتگاه بومگردی، راهی در حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی
دبیر و نایبرئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران گفت: این استان با برخورداری از طبیعت متنوع، فرهنگ غنی و تنوع معماری بومی، یکی از مهمترین مقاصد گردشگران ایران بهشمار میرود و با تعدد روستاها با استعداد زیاد بومگردی، کانون جدی در توسعه صنعت گردشگری است.
حسنی با بیان اینکه مازندران برای توسعه اقامتگاههای بومگردی دارای ظرفیتهای مختلف و مناسبی است، این ظرفیتها را شامل جنگلهای هیرکانی، سواحل دریای خزر، مراتع سرسبز کوهستانی با مناظر بینظیر، اقلیم معتدل و مرطوب و چهارفصل بودن آن عنوان و اظهار کرد: بهطور خاص، تنوع آبوهوایی استان از نواحی ساحلی تا مناطق مرتفع کوهستانی به گردشگران فرصت میدهد تا تجربههای متفاوتی داشته باشند.
وی ادامه داد: از این منظر، توسعه اقامتگاههای بومگردی از جنبههای کمی و کیفی در این استان نهتنها به تقویت اقتصاد محلی و افزایش رفاه جوامع محلی کمک میکند، بلکه بستری برای حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی فراهم میآورد.
دبیر و نایبرئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران با اشاره به طبیعت حساس و اکوسیستم غنی این استان، اظهار کرد: مازندران نیازمند توسعهای است که تعادل میان «بهرهبرداری و حفاظت» را برقرار کند. اقامتگاههای بومگردی میتوانند بهعنوان راهکاری برای این تعادل عمل کنند، به شرط آنکه موضوعات زیستمحیطی در بهرهبرداری اقامتگاهها، مدیریت پسماندها و مصرف بهینه منابع طبیعی به همراه معرفی و ترویج آداب و رسوم محلی، جشنها و سبک زندگی بومی بهگونهای که جوامع محلی نقش اصلی را در این فرآیند ایفا کنند، رعایت شود.
* فعالیت 450 اقامتگاه بومگردی در مازندران
حسنی ابراز کرد: توسعه اقامتگاههای بومگردی در مازندران با سرمایهگذاری هوشمندانه و برنامهریزی صحیح، نهتنها به رونق اقتصادی منطقه کمک میکند، بلکه با ایجاد ارتباط عمیق بین گردشگران و طبیعت، تجربهای فراموشنشدنی را برای همه فراهم میآورد؛ حفظ تعادل میان توسعه و پایداری، کلید موفقیت این طرح خواهد بود.
این پژوهشگر حوزه گردشگری در پایان اعلام کرد که مازندران با داشتن سه هزار و 200 روستا، ظرفیت بینظیری برای توسعه اقامتگاههای بومگردی است؛ بهطوری که در چندسال اخیر نیز رشد قابل توجهی در تعداد اقامتگاههای بومگردی داشته و درحال حاضر بیش از 450 اقامتگاه در روستاها فعال هستند و پراکندگی جغرافیای آنها از شرق تا غرب استان و غالباً در مناطق کوهستانی و جنگلی است.